بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه فرهنگ شهروندی و حقوق شهروندی از ملزومات جامعه امروز بخصوص در شهرها و کلان شهرها بشمار میرود. رسانه بعنوان ابزار توسعه در این میان نقش اساسی را ایفا می کند و در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به اقشار مختلف جامعه بسیار پراهمیت است. حقوق شهروندی در جوامع درحال توسعه بعنوان پدیده ای نوظهور نیاز به اشاعه و تبلیغ دارد ودر اثر استمرار این امر نهادینه سازی می شود.
رسانه های گروهی کشور بدلایل مختلف ازجمله ضعف در جلب رضایت و اعتماد مخاطبان، سهم اندکی در آموزش حقوق شهروندی به شهروندان دارند، لذا منبع آموزشی افراد در زمینه حقوق و تکالیف شهروندی در شهر تهران، رسانه های داخلی نیستند. بعبارت دیگر، رسانه های جمعی تاکنون تأثیر قابل توجهی برآگاهی شهروندان تهران از حقوق شهروندی نداشته اند، و لازم است این نقش آنها مورد بازبینی قرار گرفته، و تقویت شود.
برای بررسی بیشتر، مطالعه و پژوهشی پیرامون موضوع تأثیر استفاده از رسانه های داخلی - تلویزیون، رادیو و مطبوعات - بر آگاهی افراد از حقوق شهروندی خود، در میان ساکنین شهر تهران صورت گرفت ، و از دیدگاه های نظریه پردازانی چون لرنر ، راجرز،کاتز و ... استفاده شد. متغیرهای مستقل این پژوهش شامل میزان استفاده از رسانه های گروهی،میزان رضایت از برنامه های آموزشی و اعتماد به رسانه های داخلی بوده و جامعه آماری تحقیق نیز افراد 18 سال به بالای ساکن شهر تهران می باشند.
مقدمه
رسانه ها از مهمترین عوامل شکل دهنده و هدایت افکار عمومی و ارزش ها در جوامع مختلف هستند و با تولید و توزیع اطلاعات، نقش عمدهای را در بالا بردن آگاهی های افراد برعهده دارند و جامعه را در مسیر نیل به تعالی و پیشرفت یاری میرسانند و میتوانند باعث پویایی افکارشده و از مهم ترین مجراهای تبیین و نهادینه سازی حقوق و آزادی های اساسی و عمومی ملت یا همان حقوق شهروندی باشند .
نقش ارتباطات در آموزش و تحکیم و نهادینه شدن حقوق شهروندی به شیوه های مستقیم و غیر مستقیم امری انکارناپذیر است.لذا با توسعه و گسترش ارتباطات، به خصوص ارتباطات الکترونیکی و اینترنتی، نقش این عامل در افزایش رفاه و پیشرفت جامعه ی بشری صد چندان شده و به عنوان یک نقش محوری برای رسیدن به توسعه مطرح است.
توسعه افکار عمومی یکی از کارکردهای انواع رسانه های سنتی و مدرن اعم از رادیو، تلویزیون، مطبوعات، اینترنت و خبرگزاری ها است که با گستردگی پوشش و تأثیر خود موجب توسعه فرهنگی می شوند. همچنین آنها با انتقال اطلاعات ، ارزشها و هنجارها از نسلی به نسل دیگر کارکرد انتقالی خود را انجام میدهند و به این وسیله رسانه ها به یگانگی و انسجام اجتماعی و گسترش آن کمک می کند و اساس تجربیات مشترک را توسعه می دهند و مقدمات جامعه پذیری را مهیا می نمایند. لذا رسانه ها از طریق ارائه آگاهی های عمومی و جهت دهی افکار عمومی در جهت افزایش ادراک و یادگیری مردم نسبت به حقوق و تکالیف خود، می توانند از اصلی ترین مجراهای تبیین و نهادینه سازی حقوق شهروندی در جامعه باشند.
مفهوم شهروندی در منابع فلسفی کلاسیک عبارت بود از به رسمیت شناختن حقوق مدنی و اجتماعی کسانی که در قلمرو خاص جغرافیایی- سیاسی تابعیت لازم قانونی را پذیرفته بودند. با توجه به فرایند جامعه مدنی در سال های اخیر و تأسیس نهاد شوراهای شهری و افزایش تمایل مشارکت اجتماعی و سیاسی شهروندان، پرورش موضوع حقوق شهروندی، در حال حاضر ازجمله الزامات مدیریت کلان کشور تلقی می گردد.
توسعه حقوق شهروندی، به منظور بازگرداندن حس گم شده هویت انسانی و شهروندی به شهرنشینی، که در غوغای زندگی شهری دچار فراموشی از واقعیت انسانی و اجتماعی خود شده است؛ نوعی سیاست شهروندسازی و اعاده نقش، منزلت و هویت به شهروندان، و ایجاد زمینه های رویش اخلاق و سلوک شهروندی در جامعه است.
