بخشی از مقاله
چکیده
امروزه برخلاف روش های سنتی گذشته بسیاری از سازمان ها و بنگاه های اقتصادی به منظور باقی ماندن در محیط رقابت جهانی، بر این امر واقف اند که همه منابع و امکانات مورد نیازشان را نمی توانند از یک مکان تهیه نمایند چون ممکن است بخشی دسترسی ارزان به منابع و مواد اولیه را داشته باشد و بخش دیگر نیروی انسانی ارزان را در اختیار داشته باشد. از این رو تشکیل شرکتهای هلدینگ این امکان را فراهم می آورد که شرکتها با استفاده از امکانات مناطق مختلف فعالیتهای شرکت خود را گسترش داده و با استفاده از مدیریتی واحد انسجام لازم را بر فعالیتهای خود حاکم نمایند.
هلدینگ با برقراری مدیریت استراتژیک میان شرکتهای زیرمجموعه خود هم افزایی ایجاد می کند. مسلما نتیجه این امر تولید کالای با کیفیت بالاتر و بهای تمام شده مناسب تر خواهد بود که رضایتمندی مشتری را به همراه خواهد داشت. این پژوهش از لحاظ روش توصیفی - تحلیلی بوده و از منابع اطلاعاتی مختلف به منظور تبیین مساله پژوهش استفاده شده است.
نتیجه بررسی حاکی از آن است که با پیچیده تر شدن روابط و شبکه های ارتباطات و نیازهای گوناگون مصرف کنندگان و تمایل آنها به خرید کالای با کیفیت و البته با قیمتی مناسب، تشکیل شرکتهای هلدینگ را برای همه کشورها به یک ضرورت تبدیل کرده است و کشور ما نیز از این قاعده مستنثی نیست و بکارگیری فرایندها و استراتژی های هلدینگ می تواند به عنوان یک راهنما در راستای کارائی بنگاهها عمل نماید.
.1 مقدمه
سازمانهای هلدینگ به سازمانهایی اطلاق میشود که مالکیت و یا اکثریت سهام گروهی از شرکتها را برعهده داشته و آنها را مدیریت می کنند. تولد سازمانهای هلدینگ به قبل از جنگ جهانی دوم در اروپا باز می گردد. این سازمانها در طی سالهای متمادی دارای استراتژیهای گوناگونی بوده اند. این قبیل سازمانها در دهه 1950 برای جلوگیری از افزایش حجم مسؤولیتها، از تمرکزگرایی فاصله گرفته و به صورت گروه بندی بر حسب تخصص کسب و کار روی آوردند.
در دهه 1960 سیاست تنوع گرایی در دستور کار آنان قرار گرفت و در همین دهه بحث مشتری مداری و شناخت دقیق و همه جانبه نیازهای مشتری و نحوه تأمین آنها در رأس سیاستهای مالی شرکتهای هلدینگ قرار گرفت. سپس در دهه 1970 مدیران را به سوی محافظه کاری در زمینه تخصیص منابع رهنمون ساخت. با شروع دهه 1980 به علت وجود هزینه های گزاف موجود در مجموعه کسب و کار، بسیاری از هلدینگها اقدام به کاهش سطوح سازمانی خود کرده و با استفاده از فناوریهای نوین و ابزار مؤثر مالی و کنترل، هزینه های مربوطه را کاهش دادند و در نهایت با آغاز هزاره سوم میلادی استفاده از فناوریهای نوین در کنار اصول مشتری مداری و تأمین نیازهای مشتریان از عوامل موفقیت و پیشرفت شرکتهای هلدینگ به شمار می رود .
با توجه به اهمیت کنترل و هدایت شرکتهای تابعه توسط سازمان مادر ، طراحی و اجرای فرآیند استراتژیک نقش مهم و اساسی را در اداره سازمانهای هلدینگ ایفا می کنند. در این پژوهش قصد بر این است تا ضمن مروری بر مفاهیم و انواع شرکت های هلدینگ به بررسی سبک های مدیریتی در این سازمان ها بپردازیم. درنهایت به استراتژی های سازمانی در سطح هلدینگ به عنوان بخشی از مهمترین عوامل قابل توجه در اداره این شرکت ها خواهیم پرداخت.
.2 مفهوم هلدینگ
مفهوم هلدینگ با شناخت ماهیت و اهداف آن میسر خواهد بود، شرکت ها با اهداف متفاوت سرمایه گذاری می کنند. موضوع ایجاد یا توسعه ی هلدینگ، زمانی مطرح می شود که هدف سازمان، اداره ی بیش از یک شرکت است. سازمان با هدف ایجاد تنوع در فعالیت و افزایش تعداد شرکت ها، با پیوند بین کسب و کارهای شرکت های تابعه، حلقه های مفقوده ی این شرکت ها را رفع و زنجیره ی ارزش را تکمیل می کند.
هلدینگ شرکتی است که پرتفولیویی از واحدهای مستقل را شامل می شود که از مزایای سربار اندک اداره ی مرکزی، سهولت جبران زیان واحدها، کاهش مخاطره و عدم تمرکز برخوردار است. در زبان انگلیسی، "هلدینگ" مترادف با Corporate و Parent بیان شده و معادل فارسی دقیقی برای هلدینگ بیان نشده است. البته از روی اجبار به آن شرکت مادر گفته می شود
در واقع شرکت هلدینگ یا مادر، یک شرکت سهامی است که نقش اصلی آن، مالکیت بر سهام سایر شرکت هاست. شرکت های مادر حتی با خرید درصد کوچکی از سهام یک شرکت دیگر - مثلا 15درصد سهام آن - می توانند کنترل واقعی شرکت مذکور را به دست آورند، به ویژه، اگر سهام این شرکت در دست افراد مختلف باشد. شرکت مادر در حقیقت بنگاهی اقتصادی محسوب می شود که منافع آن، از طریق تسلط و کنترل بر سایر شرکت ها تامین می شود و در عین حال، امکانات جدیدی نیز برای این شرکت ها فراهم می کند .
اگر شرکت هلدینگ، بتواند شرکت های تابعه را بهتر از وضعیت مستقل اداره کند، در واقع ارزش آفرینی کرده که این مزیت رقابتی در شرکت های بزرگ است. کافی نیست که عملکرد شرکت تابعه، نسبت به وضعیت مستقل بهتر شود، بلکه باید عملکرد آن، از هر ستاد دیگری، بهتر گردد، زیرا اگر هلدینگ بهتری یافت شود و موجب بهتر شدن عملکرد این شرکت گردد، آن را خریداری خواهد کرد .
.3شرکتهای هلدینگ و انواع روشهای مدیریتی مورد اعمال بر آنها
شرکت مادر یا شرکت هلدینگ، شرکتی است که با هدف اعمال کنترل و مدیریت بر شرکتهای تابعه، اکثریت یا اقلیت سهام در یک یا چند شرکت را در اختیار میگیرد. باید توجه داشت که شرکت هلدینگ نوعا اکثریت سهام شرکتهای تابعه را داراست، ولی گاه به دلیل پراکنده بودن سهامداران، با مالکیت اقلیت سهام نیز کنترل شرکتهای تابعه امکانپذیر است. به این ترتیب، مشخص است که شرکت هلدینگ، مستقیما، محصول - کالا یا خدمت - عرضه نمیکند و داراییهای شرکت هلدینگ سهام شرکتهای تابعه است. در حقیقت شرکت هلدینگ ستاد فرماندهی شرکتهای تابعه است، بنابراین، باید دارای بینشی وسیع از کسبوکار شرکتهای تابعه باشد تا بتواند شرکتهای تحت فرمان خود را در مسیر ارزشآفرینی و همافزایی بهطور کارآمد هدایت و رهبری کند .
در مجموع چهار نوع شرکت هلدینگ وجود دارد.
• هلدینگ هایی که از یک شرکت بزرگ ایجاد شده اند مانند هلدینگ ایران خودرو.
• هلدینگهای محصولی، یعنی همه شرکتهای آن یک نوع محصول تولید می کنند.
• هلدینگهای زنجیره تامین، یعنی همه شرکتهای آن در راستای نیل به یک هدف مشترک فعالیتهای گوناگون دارند، مانند: هلدینگهای نفتی از عملیات اکتشاف تا پخش.
• هلدینگ مختلط، یعنی از شرکتهایی با فعالیتهای مختلف ایجاد شده است .[6]
.4مدیریت و سازماندهی فعالیتها در شرکت های هلدینگ
اگر چه جهان پویا و متغیر، تغییرات سریع در حوزه دانش، عمر کوتاه فناوری ها، افزایش پیچیدگی های بازار و تجارت همراه با رشد سریع تجارت الکترونیک می توانند دلایلی برای ترغیب شرکت ها جهت همگرایی، ادغام و استفاده بهینه از توانایی های یکدیگر و فعالیت به صورت شرکتهای هلدینگ باشد، اما گاهی تشکیل هلدینگ و فعالیت زیر یک چتر گریز ناپذیر می گردد.
در هلدینگهای تخصصی که ارزش افزوده در یک زنجیره تولید شکل می گیرد، فعالیت هر یک از حلقه های زنجیر به صورت مجزا باعث افزایش هزینه های تولید و گاهی عدم صرفه اقتصادی در برخی از حلقه خواهد بود. ولی به صورت کلی فعالیت تمام زنجیره باعث سودآوری معقولی خواهد شد .
مدیریت یک شرکت معمولی با مدیریت شرکتهای هلدینگ بسیار متفاوت است. از آنجا که بازتاب عملکرد مدیریت و نتایج حاصل از تصمیمات اتخاذ شده بر خود شرکت مادر - ستاد - تاثیرگذار خواهد بود
