بخشی از مقاله
بیان مسأله و هدف پژوهش: ابتلا به سرطان همچنان از مهمترین چالشهای سلامت بشر است. در افزایش بروز سرطان؛ افزایش سن و امید به زندگی، سیگار کشیدن، رژیم غذایی نادرست، آب آلوده، هوای آلوده و عدم تحرک موثر است. سرطان معده کشنده ترین سرطان در مردان ایرانی است و سرطان پستان شایع ترین علت مرگ ناشی از سرطان در میان زنان ایرانی است.
ثابت شده است که 80 تا 90 درصد از همه سرطانها مرتبط با تغذیه و عوامل محیطی است که برخی قابل پیشگیری هستند. بهعنوان نمونه 80 تا 85 درصد موارد ابتلا به سرطان ریه بهطور مستقیم به سیگار کشیدن مرتبط است. امروز توجه زیادی به تغذیه سالم معطوف شده است، زیرا هر گونه انحراف از تغذیه طبیعی و صحیح احتمال ابتلا به بیماریهایی مانند سرطان را افزایش میدهد. در این تحقیق تأثیر تغذیه مبتنی برآموزههای قرآنی در پیشگیری و کنترل سرطان مدنظر قرار گرفته است.
روش و چگونگی انجام پژوهش: این تحقیق با انجام مطالعات کتابخانه ای و مرور مقالات با موضوع تغذیه و سرطان و نیز تعمق در برگزیده ای از آیات قرآنی و احادیث معتبر معصومین علیهم السلام صورت گرفته تا رهنمودهایی در امر تغذیه سالم به منظور پیشگیری و کنترل سرطان حاصل شود.
یافته ها و نتیجه گیری: اهمیت نقش تغذیه در پیشگیری و یا کنترل سرطان امری محرز است. در سبک غذایی افراد جامعه عوامل مختلف از جمله اعتقادات افراد و فرهنگ جامعه نقش دارد و با توجه به اهمیت تغذیه، دین مبین اسلام نه تنها نسبت به آن بیتفاوت نیست بلکه با تأمل در قرآن کریم و احادیث منقول از ائمه اطهار علیه السلام، میتوان به الگوی تغذیهای مطلوبی برای انسان دست یافت که به نظر میرسد از جنبههای مختلف میتواند سبب کاهش سرطان شود. برخی از این اصول عبارتند از:
1. لزوم بهره گیری از غذاهای حلال و پاکیزه - مومنون51 و بقره :172 کلوا من الطیبات - به همراه توصیه های غذایی خاص.
2. رعایت اعتدال در خوردن و نوشیدن - اعراف :31 کلو واشربو ولا تسرفو -
3. اجتناب از رفتارهای پرخطر و عدم استفاده از مواد مضر - بقره :195 لا تلقوا بایدیکم الی التهلکه -
4. فعالیت بدنی - ورزش - و پرهیز از چاقی
کلید واژهها: قرآن، تغذیه صحیح، سرطان.
مقدمه:
تعداد بیماران سرطانی در جهان در دهه های آینده افزایش پیدا خواهند کرد. پیشبینی می شود که ظهور موارد جدید سرطان به 15 میلیون نفر در سال2020 افزایش یابد - . - 1 بهبود کنترل سرطان به میزان قابل توجهی به راهبردهای پیشگیرانه وابسته است. سرطان برای بیش از 100 بیماری مختلف شامل تومورهای بدخیم مناطق مختلف بدن بکار می رود و آنچه در همه این بیماری ها مشترک است، نقص در مکانیسم های تنظیم کننده رشد طبیعی سلولی، تکثیر و مرگ سلول است.
سرانجام پیشرفت تومور با ایجاد اختلال در عملکرد بافتها و دستگاههای بدن، تهاجم به بافت های مجاور و در نهایت گسترش به مناطق دیگر بدنحاصل می شود. بیماری عمدتاً در اثر تماس با ماده سرطان زا به صورت استنشاق، خوردن، آشامیدن و مواجهه در محل کار یا محیط بوجود میآید و عادات فردی نظیر استعمال دخانیات، رژیم های غذایی نادرست و کم تحرکی در مقایسه با عوامل ژنتیکی نقشهای مهمتری در ایجاد سرطان دارند . - 1 - در حال حاضر بیش از 25 میلیون نفر در دنیا با سرطان زندگی می کنند، سالانه بیش از 11 میلیون نفر به این بیماری مبتلا میشوند و 7 میلیون مرگ ناشی از سرطان اتفاق میافتد.
پیش بینی میشود آمار فوق تا سال 2030 به ترتیب به 17 ، 27 و 75 میلیون نفر برسد که این رشد، بیشتر در کشورهای در حال توسعه خواهد بود. پس از بیماری های قلبی عروقی و سوانح و حوادث، سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است. سالانه بیش از 30000 نفر از ایرانیان در اثر سرطان، جان خود را از دست می دهند. تخمین زده می شود سالیانه بیش از 80000 مورد جدید سرطان در کشور اتفاق می افتد. با افزایش میانگین سن و افزایش در صد سالمندی در جمعیت کشور ، انتظار می رود موارد بروز سرطان در دو دهه آینده به دو برابر میزان فعلی، افزایش یابد
موارد زیر را میتوان از دلایل عمده افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان برشمرد:
• در کشورهای توسعه یافته مرگهای ناشی از بیمارهای قلبی و عروقی در حال کاهش است؛
• سن پیری بالا رفته و سرطان با احتمال بیشتری در بین افراد سالخورده ایجاد میشود؛
• در دهه های اخیر افزایش استعمال دخانیات موجب بروز سرطان ریه و انواع دیگر شده است؛
• آلودهکنندههای محیط زیست افزایش یافتهاند؛
• تغییر در رژیم غذایی، کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش چاقی بیشترین عوامل احتمالی در افزایش انواع مختلف سرطان هستند
آموزههای دین مبین اسلام بر اهمیت و حفظ سلامت جسم و جان تأکید دارند و مراقبت از خود را بر همگان واجب و لازم میداند. آنچنان که پیامبر اکرم صلی االله علیه و اله و سلم میفرمایند: "نعمتان مجهولتان ، الصحه و الامان" - 3 - ، - ترجمه: دو نعمتند که قدرشان مجهول است: صحت، امنیت - و در دین اسلام لاقیدی نسبت به امر سلامت و بی موالاتی در تأمین غذای سالم نهی شده است. همچنین امام باقر علیه السلام میفرمایند: »اعلمانّه لاعلم کطلبالسّلامه و لاسلامه کسلامه القلب - 3 - «، - ترجمه: بدان که هیچ علمی چون طلب سلامت نیست و هیچ سلامتی مانند سلامت دل نیست - .
از نگاه قرآن کریم تغذیه سالم از جایگاه بالایی برخوردار است و یکی از راهکارهای اصلی مدیریت تغذیه سالم هدفمند کردن زندگی مادی با تفکر و اعتقادات معنوی است. انسان میتواند با الهامگیری از دستورات حیات بخش قرآن و معصومین علیهم السلام با اعتدال در تغذیه، بهرهگیری از غذاهای پاکیزه و حلال و پرهیز از خوردن حرام، و اعتقاد به اینکه همه امور به خواست و اراده خداوند انجام میشود، به مدیریت تغذیه و زندگی سالم برسد. رعایت آداب اسلامی تغذیه و بهداشت موجب پیشگیری از ابتلا به انواع بیماریهای جسمی و آلام روحی میگردد
