بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی عبارت است از مجموعه رفتارها و الگو های کنش فردی وگروهی که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی می باشد، با توجه به ویژگی انتخاب گری که درسبگ زندگی وجود دارد درواقع هر مجموعه ی منسجمی از الگو های رفتاری برآمده ازآموزه های دینی، را که درچارچوب معین از طرف دین قرار داشته باشد، یک سبک زندگی به شمار می آید .این مقاله با هدف«بررسی چگونگی سبک زندگی اسالمی دانشجویان با الهام از مبانی قران و عترت»انجام گرفت و به صورت تحلیلی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است .نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان می دهدکه اسالم سبک خاصی از زندگی را ارائه می دهد و مدعی تامین سعادت و کمال انسان در دنیا و آخرت است.
مقدمه
سبک زندگی اسالمی - LIFE STYLE ISLAMIC - از جمله واژگانی است که نحستین بار توسط رهبر فرزانه انقالب اسالمی وارد ادبیات و پژوهش شد و به سرعت به موضوع مهم وکلیدی و پر بسامدی تبدیل شد - فوالدی ، - 1392بسیاری از محققان به موضوع سبک زندگی دینی در چند سال اخیر، به خصوص پس از طرح آن از سوی مقام معظم رهبری ،بسیار توجه کردندو پژوهش های فراوان پیرامون آن انجام دادند - حاجیان وهمکاران ، 1393 - در نگاه کالن دین و سبک زندگی اجزای فرهنگ هستند، پس در حال تعامل اند.
افزون براین نگاه کالن در بحث مفهومی تعریف ها و ویژگی های دین و سبک زندگی را نشان میدهند و امکان ذاتی برای برقراری یک رابطه ی میان این دو مفهوم وجود دارد - نسیمی و همکاران ، - 1392در واقع سبک زندگی، یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسالمی شیوه ای برای رسیدن به رستگاری است. انتخاب سبک زندگی گام نهادن در راهی است که صراط المستقیم است که به دارالسالم الهی منتهی می شود .نتیجه ی سبک زندگی اسالمی برمبنای اسالم این است که تمام انگیزه ها را در مسیر کسب رضای الهی قرار میدهد و انسان را ا از ظلمات و تاریکی ها واندیشه ی غوغا ساالری دغلبازی ها و زشتی نجات میدهد و او را به سوی این نور هدایت میکند.
سبک زندگی به عنوان مجموعه ای درهم تنیده از الگوهای رفتاری فردی و اجتماعی برآمده از نظام معنایی متمایزی است که یک فرهنگ در جامع انسانی ایجاد می کند از آنجا که هیچ کدام از جوامع بشری را نمی توان عاری از فرهنگ تصور کرد بنابراین، میتوان گفت تمام اجتماعات انسانی ازابتدای تاریخ تا کنون دارای سبک زندگی خاصی بوده و از الگوی رفتاری مناسب یا شاخصه های فرهنگی برخوردار بوده اند یا وجود این رویکرد بحث از سبک زندگی و الگوهای نظامند رفتاری بحث تازه ای نیست ، پس چرا اکنون سبک زندگی تا این حد اهمیت یافته و توجه بسیاری را جلب کردهاست؟ - قانع،. - 1392سبک زندگی چگونگی جریان حیات وشیوه های زندگی انسان است.
روشن است که پذیرش منفعالنه ی فرهنگ وتمدن غرب، واینگونه الگوهای رفتاری برای جوامع مسلمان که خود درپرتوی آموزه های اسالمی،توانایی تعریف وترسیم سبک زندگی دینی وتبیین الگوهای متناسب با آنرادارند،شایسته نبوده وباید فرهنگ دینی خود به سبک زندگی اسالمی روی آورند.دراین راستا قرآن که مهمترین منبع آموزهای اسالمی به شمار می رود سرشارازالگوهای است که شیوه ی زیست مومنانه ومورد نظر اسالم را معرفی میکند که درپرتوی آیات آن سیره ی پیامبر گرامی - ص - به عنوان اسوه ونمونهی آلی زندگی تمام مسلمانان معرفی شده است.
- قانع، - 1392 موجود های داده براساس، جامعه که را فرضیه این میتوان فرهنگی مصرف زمینه در جامعه بخش فعالترین دانشجویی کتاب مردم عموم از بیشتر دانشجویان .دانست تأییدشده است خوانند می،کنند می مطالعه مجله و روزنامه ،میبینند فیلم ، به روند می تئاتر تماشای، ورزش و کنند می استفاده اینترنت از بین در مذهبی اعمال انجام درصد حال این با .کنند می عموم با مقایسه در نیز کمتری زمان و است کمتر دانشجویان سویی از اما .دهند می اختصاص اعمال این به مردمِدیگر ، فرهنگی های فعالیت انجام کلی میزان، برخی .است اندک فرهنگی مصرف و فعالیت میزان میان شده مشاهده های تفاوت .نیست زیاد نیز جامعه عموم و شجویاندان به تعبیربوردیو، سبک زندگی فعالیت های نظام مندی است که ذوق وسلیقه ی فرد ناشی می شود وبیشتر جنبه ی عمیق وخارجی دارند درعین حال به صورت نمادین به فرد هویت میدهند وافراد گوناکون رااز یک دیگرمتمایز می سازد و در مجموعه ی تعاریف سبک زندگی به سه ویژگی متفاوت تاکید شده است-:
1ویژگی های شناختی
-2ویژگی تمایزدهنده
-3 تجسم نوین با ابعاد تجملی - حاجیانی ، 1393 - .بر این اساس دربررسی سبک زندگی باید به عوامل مختلفی توجه کرد اما آنچه با سبک زندگی پیوند عمیق یافته مصرف - در تمام ابعاد و جنبه هایش - است - پاینکاهی و همکاران ، 1392 - .ما مسلمانان دین اسالم را آخرین و کامل ترین شریعت آسمانی میدانیم و معتقدیم که این دین نیاز های بشر تا روز رستاخیز در کلیه شئونات فردی اجتماعی برآورده میسازدسبحانی ، - 1394 برای فهم این که سبک زندگی اسالمی است یا خیر؟ باید معیار سنجش داشته باشیم .معیار رفتار ها در جامع اسالمی بباید مبتنی بر اسالم و آموزه های اسالمی باشد .
خدامحوری، حاکمیت ارزش های اسالمی و...در زندگی ازمهمترین معیار سبک زندگی اسالمی است - مصباح ، - 1392 روش پرداختن به موضوع سبک اسالمی این است که موضوع های خاصی برای بررسی و برای رفع آن ها چاره جویی شود .روش دیگر این که ریشه ی مشکالت را بیابیم یعنی بر اساس لیکن قاعده که همه ی رفتار های انسان برخواسته از شناخت و ارزش است - مصباح،. - 1392 در سبک زندگی دانشجویی، چون منافع افراد یک اتاق یا یک
خوابگاه که اعضای آن جامعه و زندگی هستند، بصورت عمومی طرح می گردد و همه ی شهروندان آن جامعه دانشجویی خود را در سود و زیان حرکات سهیم می دانند، بنابراین یکایک اعضا موظف و مکلف ند در پیشرفت و تامین منافعی چون آسایش، محیط مناسب برای تحصیل، تامین امنیت و عدم جسارت به روحیات و احساسات شخصی خود تالش کنند که درنهایت به جامعه واحده که در آن حتی کوچکترین جسارت به حریم خانواده به شدت از سوی اعضا پس زده می شود تبدیل می گردد .
آری این بخشی از الگوی زندگی دانشجویی ست زندگی در یک اتاق محقر خوابگاهی که در آن تمامی زندگی به صورت مشارکتی و مبتنی بر یک سری چارچوب های دوستانه بنا می گردد .صلح و صفا و اختالف های خانوادگی همه و همه در قالب ضوابط دوستانه و خانوادگی تعریف می گردد.این سبک زندگی دانشجویی دارای مختصات خاص خود می باشد که با بسط و گسترش آن و قرینه سازی آن در زندگی بیرونی، می توان الگوی موفق برای زندگی خارج از فضای دانشگاهی فراهم کند بنابراین الزم براین میدانیم تا در این مقاله نحوه سبک زندگی دانشجویی رابراساس اسالم ومبانی آن بررسی کنیم.
سبک زندگی دانشجویی
امروزه کشورمان بدلیل داشتن منابع انسانی جوان و مشتاق علم، قاطبه ی اصلی جمعیت آن در دانشگاه ها حضور یافته و زندگی دانشجویی را تجربه می کنند . جوان بودن و پرشور و نشاط بودن، پویا بودن، متکی بر خود بودن و داشتن تعامالت و در معرض تفکرات و فرهنگ های مختلف قرار گرفتن از جمله انگاره های این نوع سبک زندگی است .در این سبک زندگی، گذرا بودن و فرع بودن زندگی، آن دلربایی و فریفتگی تعلقات زندگی مادی امروزه که به آفتی برای سعادت هر جامعه محسوب می شود، را ندارد که این الگو می تواند به عنوان سبکی مقاوم و اسالمی تجربه شده و البته با شرط تعمیم و ترکیب با سایر واقعیت های بیرون در مواجهه با سبک های غربی که در آن زندگی و خانواده و پیشرفت توامان با تعمیق معرفت دینی مورد خدشه جدی واقع شده اند، معرفی گردد.
در سبک زندگی دانشجویی، چون منافع افراد یک اتاق یا یک خوابگاه که اعضای آن جامعه و زندگی هستند، بصورت عمومی طرح می گردد و همه ی شهروندان آن جامعه دانشجویی خود را در سود و زیان حرکات سهیم می دانند، بنابراین یکایک اعضا موظف و مکلف ند در پیشرفت و تامین منافعی چون آسایش، محیط مناسب برای تحصیل، تامین امنیت و عدم جسارت به روحیات و احساسات شخصی خود تالش کنند که درنهایت به جامعه واحده که در آن حتی کوچکترین جسارت به حریم خانواده به شدت از سوی اعضا پس زده می شود تبدیل می گردد . آری این بخشی از الگوی زندگی دانشجویی است.
زندگی در یک اتاق محقر خوابگاهی که در آن تمامی زندگی به صورت مشارکتی و مبتنی بر یک سری چارچوب های دوستانه بنا می گردد .صلح و صفا و اختالف های خانوادگی همه و همه در قالب ضوابط دوستانه و خانوادگی تعریف می گردد.این سبک زندگی دانشجویی دارای مختصات خاص خود می باشد که با بسط و گسترش آن و قرینه سازی آن در زندگی بیرونی، می توان الگوی موفق برای زندگی خارج از فضای دانشگاهی متصور شد.
از جمله مختصات منحصر به فرد این زندگی می توان به الف - سبک زندگی مشارکت پذیر و جمعی صفت ب - سبکی مبتنی بر اصول عادالنه و مورد قبول طرفین ج - سبکی مبتنی بر اعتماد و احترام طرفین د - ازدواج دانشجویی و معنویت پروری ه - سبک زندگی منظم و با برنامه و - سبک زندگی صرفه جویانه و ضد مصرف گرایانه نهاد های دانشجویی خیر خواهانه و کمک به مستمندان با انفاق غذایی خود نمونه های از پدیده های ضد دنیا دوستی این سبک زندگی ست.در عین حال سرزندگی و بیداری و داشتن مواضع انتقادی نسبت به اطراف و حساسیت به مسایل بیرون بخصوص پدیده های غیر عدالتخواهانه نیز جنبه های دیگر از ضد تجمل گرایی این سبک زندگی ست - .خانی، - 93
سبک زندگی دانشجویی از منظر مبانی قرانی
بر اساس تعالیم دینی به خصوص قرآن، ورود به عرصههای علمی و پرداختن به کسب دانش، آگاهی و بینش ارزشی است که شاید با هیچ ارزش دیگری برابری نکند .از این جهت دانشجو به دلیل اینکه به دنبال کسب بینش، دانش و آگاهی است و این موضوع را در حقیقت بر بقیه اشتغاالت ترجیح داده است، واالترین جایگاه را دارد و شاید هیچ مرتبهای را نتوانیم با مرتبه دانشجو از نگاه قرآن برابر بدانیم علم در صورتی میتواند ارزش مضاعف پیدا بکند که با ویژگی و خصوصیت نافعیت، آنگونه که در روایات ائمه معصوم - ع - هم به آن تاکید دارند، همراه شود .
نافعیت به معنای سوددهی و سودرسانی به انسانها و بشریتی است که در مسیر صحیح و درست حرکت میکند از این روست که اگر دانشجو بتواند با کسب آگاهی و دانشی را که در بهترین ایام عمرش انجام داده است، در راستای تامین نیازهای جامعه اسالمی قرار دهد، از نگاه قرآن جزو برترین افراد خواهد بود که معادلی برای آن متصور نیست.. دانشجوی مسلمان تنها منبع قطعیالصدوری که در اختیار دارد، قرآن است .
البته در کنارش منبع دوم و ثقل اصغر که همان روایات اسالمی است هم وجود دارد .اما مهم این است که دانشجو در درجه اول نسبت به مضامین و خطوط کلی قرآن برای هدایت بشر و به خصوص هدایت انسانهای فرهیخته مد نظر دارد، آگاهی پیدا کرده و آشنا شود و بعد بتواند در مسیر زندگی خود آنها را به کار ببندد و البته که وظیفه نهادهای فرهنگ و رسانهها در این راستا جدی و خطیر است و اینها باید بکوشند تا پیامهای قرآنی را به خوبی انتقال دهند و مسائلی کلی که در قرآن برای راهیابی افراد به هدایت و زندگی در جهت کمال مطلوب پیشبینی شده است را در اختیار عموم قرار دهند. وظیفه دانشجوی جوان ما این است که به هر شکل ممکن در این وادی عمیق و اقیانوس بیکران قرآن ورود پیدا بکند و حداقل بتواند در حد نیازهای اصلی اولیه که مباحث اعتقادی و عملی شخصی است، از قرآن استفاده وافی و کافی را ببرد.
دانشجویی که به طور خاص در حیطههای دینی و دانشهای قرآنی حرکت میکند، به نوعی وظیفه اجتماعی جدی و سنگین تری دارد. دانشجوی علوم قرآنی وظیفهای دو چندان سنگین نسبت به دانشجویانی که در زمینههای دیگر علمی حرکت میکنند، دارد . نوعا به این دانشجویان توصیه میکنم که دانشجوی قرآنی ما در کنار اطالعاتی که از آموزههای قرآنی و حدیثی به دست می آورند، باید نسبت به شرایط اجتماعی و حساسیتهای منطقهای کشورمان نیز آگاهی کافی داشته باشد .
اگر دانشجوی قرآنی دارای بینش اجتماعی و سیاسی و درک شرایط حساس منطقه باشد، قاعدتا همین اطالع و اگاهی از شرایط موجود، پویایی و تحرک جوان قرآنی ما را و دانشجوی علوم قرآنی را در مسیر انجام وظیفه و در حقیقت در مسیر ایفای نقشش در جامعه مضاعف خواهد کرد و بر آستانه تحملش خواهد افزود، از این رو ما انتظار داریم که دانشجوی قرآنی فقط به این نگاه که یک سری اطالعات و دانشهای دینی را به دست بیاورد، اکتفا نکرده و مضامین قرآنی را تنها در حل مسائل شخصی خود به کار نبرده و واقعا در مقابل جامعه خودش احساس مسئولیت بکند و سعی کند به اندازه توان خودش در راستای پیشبرد فرهنگ قرآنی جامعه تالش کند..
نباید اجازه داد غفلت و هوای نفس و خواهش های نفسانی مارا از تفکر باز دارد، که اگر تفکر کردیم قطعا از کالم خدا و الگویی که در کتاب آسمانی ما" قرآن "توسط پیامبر خاتم - ص - به عنوان آخرین و جامع ترین الگوی زندگی بشری برای تمام بشریت عرضه شده است پیروی خواهیم کرد. خداوند خالق انسان است و بهتر از هرکس دیگری بر نیازهای انسان و نحوه صحیح پاسخگویی به این نیازها اشراف دارد .ما خود این امر را به خوبی میدانیم ولی شاید هنوز به آن ایمان نداریم .
