بخشی از مقاله
چکیده هدف از انجام تحقیق حاضر شناسائی تاثیر سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی کارکنان بانک
سامان است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و روش گرداوری اطلاعات کتابخانه ای است ، که با استفاده از سه پرسشنامه استاندارد سرمایه فکری بونتیس، سرمایه اجتماعی ناپاهیت و گوشال و پرسشنامه کارآفرینی پرلمن انجام شده است. جامعه آماری کلیه کارکنان بانک سامان شهر اصفهان شامل 87 نفر می باشند ، که جهت افزایش اعتبار تحقیق از کل کارکنان نمونه گیری شده و 85 پرسشنامه صحیح جمع آوری شده است. روش تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss آزمون رگرسیون وتی تک گروه مستقل است. نتایج نشان داد که ، بُعد رابطه ای سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی کارکنان تاثیرگذار است، ابعاد ساختاری و شناختی بر کارآفرینی تاثیرگذار نمی باشند. نتایج فرضیه دو نشان داد بعد انسانی سرمایه فکری بر کارآفرینی تاثیرگذار است ، اما ابعاد ساختاری ومشتری محوری بر کارآفرینی کارکنان شعب بانک سامان تاثیرگذار نمی باشند.
واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی،سرمایه فکری،کارآفرینی، بانک سامان .
مقدمه امروزه سرمایه اجتماعی1 ، نقشی بسیار مهمی در مدیریت نوین جوامع ایفا میکند ، به طوری که اثر بخشی سایر سرمایه منوط به وجود این سرمایه خواهد بود. لذا بدون سرمایه اجتماعی، پیمودن راههای توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار و دشوار میشوند. سرمایه فکری و کارآفرینی در دهه های اخیر نقش با اهمیتی در اقتصاد جهانی بازی می کنند. سازمانهای کارآفرین ، ابزاری جهت نیل به رشد اقتصادی هستند و تلاش جهت کسب مزیت رقابتی سازمانها را هرچه بیشتر به سمت داراییهای دانشی از جمله سرمایه فکری سوق میدهد. در دیدگاه نسبتاً جدید کارآفرینی انعکاس فرآیندهای کسب، ترکیب و استفاده از دانش معرفی شده است. داشتن اطلاعات به روز و مفید به عنوان یکی از مزایای رقابتی سازمان ها محسوب می گردد که در سایه برقراری ارتباطات مستمر می تواند کسب و افزایش یابد. دانش و اطلاعات به عنوان مهم ترین اجزای دارایی های نامشهود محسوب می شوند. در اقتصاد دانش محور، موفقیت سازمان ها به توانایی مدیریت این دارایی های نامشهود بستگی دارد و برای اینکه بتوانیم این دارایی ها را مدیریت کنیم ابتدا می بایستی آنها را شناسایی و اندازه گیری کرده و در نهایت می توانیم آنها را مدیریت نماییم - سانچز و همکاران، . - 2000
سازمانهای آینده همچون سازمانهای امروزین در محیطی به شدت رقابتی و پیچیده کار خواهند کرد.حرکت شتابان اطلاعات علمی دانش بشری در قرن بیست و یکم قابلیت بقاء سازمانها را به عوامل گوناگونی منوط کرده است. بر اساس بسیاری از مفروضات متداول اما ناگفته یکی از شرایط بقاء سازمانها در چنین محیطی آن است که تمایز بین جمعیت متکثر و ظرف متکثر - فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی ، نظامهای سازمانی و... - از نظر دور نماند. همچنان که تبعیت از تعبیر و تفسیرروشنگر و تبیین کننده پیچیدگیها،جستجوی روابط و مناسبات هم افزاینده ،یادآوری سازمانی ،مدیریت بر کثرتها وترویج سازگاری متقابل از دیگر بدیلها محسوب می شود. در چنین شرایطی سازمانهایی در کار خویش کامیاب اند که خود را چالاک و پویا نموده به باز آفرینی خود اقدام کنند و فرایند نارسای توهم تغییر را فراموش کرده و حرکتی شگرف را از زبان خطی به زبان زنده، از انگاره های مبتنی بر ماشین به انگاره های مبتنی بر بوم شناسی و از ساختارهای صلب به محیطهای دگرگون شونده را آغاز نمایند. این تغییرات نیازمند سرمایه است.
از این رو هر سازمانی برای تحقق اهداف خود دست کم نیازمند سه نوع سرمایه است که مکمل یکدیگرند و رشد و توسعه سازمان نیز مشروط به حضور هر سه دسته سرمایه حداقلی یعنی سرمایه اجتماعی، انسانی و اقتصادی است. امروزه ادبیات توسعه در مبحث سرمایه حاوی صور متعددی از این مفهوم است. سرمایه در معنای عام خود دلالت بر مجموعه دارایی ها، امکانات و منابع در اختیار دارد که در قالب و اشکال مختلف نمود پیدا می کند - اعتصامی و فاضلی کبریا، . - 1388از سرمایه تقسیم بندیهای گوناگونی به عمل آمده است. در یک دسته بندی سرمایه را به چهار دسته سرمایه اقتصادی،انسانی،فرهنگی و اجتماعی تقسیم می کنند.منظور از سرمایه اقتصادی دارایی های مالی یا زیرساخت های مادی یا زیر ساختهای مادی شامل ساختمان و ماشین های تولیدی و تجهیزات است. - منظور و یادیپور، . - 1387
سرمایه انسانی2 نیز مفهومی است که در برگیرنده مهارت ها و توانمندی هایی چون دانش تخصصی موجود در پرسنل سازمان است - پنگ لین3،. - 2011 در واقع سرمایه انسانی در برگیرنده مهارت و توانایی هایی است که افراد آنرا کسب می کنند توانایی هایی در زمینه کسب میزان تحصیلات، توانایی های کلامی و ارتباطی، اعتماد به نفس، قدرت رهبری و … از جمله آنهاست - منظور و یادیپور، . - 1387 بدین ترتیب سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از انواع سرمایه در کنار سایر منابع سرمایه ای تأثیر گذار در رشد اقتصادی قرار می گیرد. عمدتاً در نگاه اول سرمایه اجتماعی در رشد اقتصادی نادیده گرفته می شود ولی این نوع سرمایه شرط لازم و ضروری در رشد اقتصادی هر جامعه ای می باشد. چرا که رشد اقتصادی مستلزم روابط قاعده مند کنشگران اجتماعی می باشد - سویزی و محمدی،. - 1390
بوردیو - 1983 - سرمایه اجتماعی را به صورت "مجموع منابع حقیقی یا بالقوه که مربوط به در اختیار داشتن یک شبکه پایا از روابط کم و بیش رسمی شده آشنایی متقابل یا تصدیق شده اند تعریف کرده است - الگار4 و همکاران،. - 2011 »مجموعه ی معینی از هنجارها یا ارزش های غیر رسمی که اعضای گروهی که همکاری و تعاون میان آنها مجاز است، در آن سهیم هستند - « احمدی و همکاران، . - 1389 ارزش جمعی و مشترک شبکه های اجتماعی که همه معیارهای روابط متقابل را شامل می شود و میل به انجام دادن کارهای مربوط به اعضای شبکه را در بر می گیرد - گودرزوند و همکاران، . - 1390 ونیروهایی که پتانسیل توسعه اقتصادی در یک جامعه را با ایجاد و تقویت روابط اجتماعی و الگوهای سازماندهی اجتماعی افزایش می دهند« - پیراهی، . - 1388 از تعاریف دیگر سرمایه اجتماعی است.بوردیو، کلمن،پاتنام و فوکویاما از نظریه پردازان سرمایه اجتماعی محسوب می شوند.
سرمایه فکری، زاده عرصه علم و دانش است. »سرمایه فکری« اولین بار توسط جان کنت گالبریت در سال 1969 به کار گرفته شد. وی بر این باور بود که سرمایه فکری فراتر از »تفکر به معنای تفکر صرف« است و درجه ای از اقدام فکری را نیز شامل می گردد. تعاریف مختلفی در مورد سرمایه فکری ارائه شده است که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می شود:
1. سرمایه فکری توانایی ذهنی جمعی یا دانش کلیدی به صورت یک مجموعه است که از مجموع دانش اعضای سازمان کاربرد دانش آنها نشات گرفته است و اساسا یک دستاورد اجتماعی است. سرمایه فکری زاییده سرمایه اجتماعی، یکی از قابلیت ها و دارایی های مهم سازمانی است که می تواند به سازمان ها در خلق و تسهیم دانش کمک بسیار نماید و برای آنها در مقایسه با سازمان های دیگر، مزیت سازمان پایدار ایجاد کند.
2. سرمایه فکری مشتمل بر همه فرآیندها و دارایی هایی است که معمولادر ترازنامه سازمان ها نشان داده نمی شوند و شامل همه دارایی های ناملموسی است که در حسابداری مدرن مورد توجه قرار می گیرند.
3. مجموعه ای از دارایی های نامشهود - منابع، توانایی ها، رقابت - که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش به دست می آیند. - بنتیس -
4. سرمایه فکری دارایی است که توانایی سازمان را برای ایجاد ثروت اندازه گیری می کند. این دارایی ماهیت عینی و فیزیکی ندارد و یک دارایی نامشهود است که از طریق به کارگیری دارایی های مرتبط با منابع انسانی، عملکرد سازمانی و روابط خارج از سازمان به دست آمده است.
در چند سال اخیر، یک توافق نسبی درباره تقسیم بندی اجزای سرمایه فکری شرکت به وجود آمده است. طبق این مطالعات تعاریف، سرمایه فکری شامل : -1 سرمایه ارتباطی - سرمایه مشتری - -2 سرمایه انسانی -3 سرمایه ساختاری - سازمانی - می باشد. -1 سرمایه ارتباطی - سرمایه مشتری - : موضوع اصلی سرمایه ارتباطی، دانش موجود در کانال های بازاریابی و روابط با مشتریان است وعامل تعیین کننده اصلی در تبدیل سرمایه فکری به ارزش بازاری و در نتیجه، عملکرد کسب وکار سازمان می باشد مضمون اصلی سرمایه مشتری، دانش به کار گرفته شده در کانال های بازاریابی سازمان و روابط با مشتری در حین انجام کسب کار است.
