بخشی از مقاله
چکیده
هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر سطح پتاسیم و سدیم جیره بر درصد دوقلوزایی و وزن تولد برهها بود. در این طرح از 90راس میش کرمانی بالغ در سه گروه 30 راسی در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. سطوح پتاسیم و سدیم براساس میزان کلسیم جیره تنظیم شد. کنسانتره میشها بر اساس سطوح متفاوت پتاسیم و سدیم تنظیم شد. کنسانترهها شامل: - 1 بدون مکمل پتاسیم و سدیم - شاهد - ، - 2 پتاسیم 8 و سدیم 2 برابر کلسیم و - 3 پتاسیم 16 و سدیم 2 برابر کلسیم بودند. کنسانترهها بهمدت 35 روز به میشها تغذیه شدند.پس از زایمان، برهها وزنکشی و درصد دوقلوزایی تعیین گردید. درصد دوقلوزایی و وزن تولدبرهها تحت تاثیر سطح پتاسیم و سدیم کنسانتره در یک ماه پیش از جفتگیری قرار نگرفت. اگرچه درصد دوقلوزایی و وزن تولد برهها با این میزان پتاسیم و سدیم تغییری نکرد اما مطالعات بیشتری برای درک بهتر تاثیر سطح پتاسیم و سدیم بر درصد دوقلوزایی و وزن تولد برهها مورد نیاز میباشد.
کلمات کلیدی: پتاسیم، سدیم، کلسیم، وزن تولد، درصد دوقلوزایی.
مقدمه
مواد معدنی 4-6 درصد وزن بدن حیوانات مهرهدار را تشکیل میدهند، اما بهعلت نقشهای گوناگون در اعمال حیاتی بدن،اهمیت آنها در بیوشیمی تغذیه فراوان است . - Arabi & Fadai, 2015 - هدف اصلی صنعت پرورش گوسفند در ایران بهبود تولید گوشت بوده است تا بدین طریق بخشی از نیاز روز افزون جمعیت کشور به پروتئین حیوانی تامین شود - Vatankhah & .Talebi, 2009 - پتانسیل افزایش تولید گوشت از نظر زیستی و صرفه اقتصادی از طریق افزایش تعداد بره از شیر گرفته شده بهازای هر راس میش در سال در مقایسه با بهبود نرخ رشد یا ترکیب بدنی بیشتر است . - Dickerson, 1978 - با این وجود زندهمانی کوتاه برهها میتواند بهصورت سدی برای دستیابی به میزان نرخ تولید مثل عمل کند زیرا افزایش تعداد برههای متولدشده با کاهش زندهمانی آنها، بهویژه در چندقلوها، خنثی میشود . - Slee, 1991 -
میزان تلفات برهها در نژادهای مختلف گوسفنددر شرایط مختلف آبوهوایی، متفاوت و از 15 درصد تا بیش از 50 درصد گزارش شده است . - Daniels et al., 2000 - وزن تولد با زندهمانی رابطهای غیر خطی دارد، به این معنی که با افزایش وزن تولد زندهمانی افزایش مییابد تا زمانیکه وزن تولد سنگین موجب سختزایی نشود . - Smith, 1977 - تحقیقات محدودی روی تاثیر مواد معدنی بر وزن تولد برهها و درصد دوقلوزایی تاکنون انجام شده است. هدف از انجام این آزمایش بررسی تاثیر سطوح متفاوت پتاسیم و سدیم جیره میشها دریک ماه پیش از جفتگیری بر دزصد دوقلوزایی و وزن تولد برههای نژاد کرمانی بود.
مواد و روشها
در این تحقیق، از 90 راس میش کرمانی بالغ در سه گروه 30 راسی استفاده شد. طرح به صورت تحت چرا انجام گردید. سطوح متفاوت پتاسیم و سدیم در کنسانتره مصرفی میشها در یک ماه پیش از جفتگیری استفاده شد. کنسانتره میشها بر اساس سطوح متفاوت پتاسیم و سدیم تنظیم شد. کنسانترهها شامل: - 1 بدون مکمل پتاسیم و سدیم - شاهد - ، - 2 پتاسیم 8 و سدیم 2برابر کلسیم و - 3 پتاسیم 16 و سدیم 2 برابر کلسیم بودند. کنسانترهها بهمدت 35 روز به میشها تغذیه شدند. هر گروه به صورت جداگانه تغذیه شد. از سه کنسانتره تهیه شده بهمیزان 175گرم در دو نوبت صبح و عصر - پیش و پس از چرا - به گوسفندان داده شد. کنسانتره مصرفی شامل 50 درصد دانه جو، ، 20 درصد دانه ذرت، 4 درصد کنجاله سویا و 25 درصد سبوس گندم بود.
ماده خشک، ماده آلی، خاکستر، چربی خام و پروتیین خام جیرهها با استفاده از روش - AOAC 2000 - تعیین شد و میزان کلسیم، پتاسیم و سدیم مواد خوراکی بهوسیله دستگاه فلیمفتومتر اندازهگیری گردید - Bagherifard & Hamidoghli, 2015 - - جدول . - 1 پس از 18 روز تغذیه با کنسانترههای آزمایشی، برای همزمانسازی فحلی، میشها سیدرگذاری شدند و در روز 33سیدرها برداشته شده و 48 ساعت بعد به گروهها تعدادی قوچ اضافه گردید. در هنگام زایمان هر میش، درصد دوقلوزایی ووزن تولد بره - های - هر راس میش ثبت و تجزیه و تحلیل دادهها به صورت توصیفی و دادههای بهدست آمده از وزن تولد برهها با استفاده از نرمافزار آماری SAS آنالیز شد. میانگین دادهها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از وزن تولد برهها و درصد دوقلوزایی میشها در جدول 2 آورده شده است. وزن هنگام تولد برهها در بین گروههای آزمایشی از لحاظ آماری متفاوت نبود. در تحقیقی، - Arabi et al., 2015 - اثر قرصهای آهستهرهش مواد معدنی کم مصرف - روی، کبالت و سلنیم - را بر وضعیت مواد معدنی و عملکرد میشهای آبستن و عملکرد برههای در حال رشد مهربان بررسی و گزارش کردند بالاترین وزن تولد، وزن از شیرگیری و افزایش وزن روزانه مربوط به برههای گروه تغذیه شده با قرص بود. برههای این گروه درصد تلفات و علائم بیماری ماهیچه سفید کمتری نیز داشتند. در آزمایشی، - Suri et al ., 2011 - گزارش کردند افزودن 13 میلیگرم سلنیوم بهشکل سلنیتسدیم معدنی و خوراکی به جیره میشهای آبستن موجب افزایش معنیداروزن تولد در برهها گردید.
در مطالعهای - Kiani et al., 2010 - با محدود کردن پروتئین در جیره دو ماه آخر آبستنی میشها، وزن تولد برههای گروه محدودیت کمتر از گروه شاهد و این کاهش وزن تولد در برههای ماده بیشتر از برههای نر بود. مشابه نتایج این مطالعه، - VanNiekerk et al., 1995 - گزارش کردند مکمل مس بر وزن تولد و وزن از شیرگیری برهها تاثیر معنیداری نداشت. در تحقیقی، - Fisher et al., 1991 - گزارش کردند وزن تولد برهها تحت تاثیر مکمل کبالت در اواخر دوران آبستنی میشها قرار نگرفت. بهنظر میرسد کمبود کبالت توانایی بره را کاهش میدهد و مکملسازی جزئی ابتدایی یا انتهایی در مقایسه با مکملسازی در طول دوره آبستنی بهتر سبب جبران کمبود میشود.آنالیزهای توصیفی نشان داد که درصد دوقلوزایی در گروه شاهد بیشتر از دو گروه دیگر - تغذیه شده با پتاسیم و سدیم - بود.
در تحقیقی ارزیابی ژل رویال تزریقی با غلظتهای مختلف هورمون eCG بر بازده تولیدمثلی میشهای عربی در فصل غیر تولید مثل بررسی شد. از نظر درصد فحلی، چند قلوزایی و وزن اولیه بره اختلاف معنیداری در میان گروههای درمانی یافت نشد. درتحقیقی، - Sadeghipanah et al., 2008 - اثر افزودن اسیدهای چرب سویا به جیره فلاشینگ را بر بازده تولید مثل میشهای زندی بررسی کردند که در آن نرخ آبستنی و تولید بره به ازاء هر راس میش ناشی از اولین فحلی، مجموع دو و مجموع سه فحلی اول پس از قوچ اندازی در گروه تغذیه شده با جیره حاوی %4/5 نمکهای کلسیمی اسیدهای چرب سویا بهطور معنیداری بالاتر از گروه شاهد - بدون چربی مکمل - بود. علاوه بر این، نرخ برهزایی ناشی از اولین فحلی، مجموع دو و مجموع سه فحلی اول پس از قوچاندازی و نرخ دوقلوزایی ناشی از اولین فحلی بهطور معنیداری بیشتر بود.
بیشتر پژوهشهای انجام شده نتایج پژوهش حاضر را تایید می کنند. افزودن چربی مکمل به جیره ماده گاوها موجب بهبود نرخ باروری، نرخ آبستنی و کاهش روزهای بازشد. هنوز به طور قطع مشخص نیست که دلیل اثر اسیدهای چرب غیر اشباع در بهبود بازده تولیدمثل، افزایش نرخ تخمکریزی، بهبود باروری یا کاهش مرگ و میر رویان و یا ترکیبی از این عوامل است. در مطالعهای، - Amini et al ., 2016 - در ارتباط با تأثیر منابع متفاوت امگا 3 و امگا 6 و ال-کارنیتین بر عملکرد تولیدمثلی و برخی از فراسنجههای خونی در طول دوره فلاشینگ میشهای نژاد فراهانی انجام و نتایج آنالیز نشان داد چندقلوزایی در تیمارها بهترتیب 20، 32، 20 و 16 درصد بود که درتیمارهای 1، 2 و 3 بهترتیب نسبت دوقلوزایی 1/5، 2/5 و 1/5 و نسبت دوقلوزایی در تیمار چهارم 1/5 بود. با توجه به نتایج کلی این آزمایش، اگرچه دوقلوزایی تحت تاثیر مقدار پتاسیم و سدیم قرار نگرفت اما مطالعات بیشتری برای درک بهتر تاثیر این دو ماده معدنی بر دوقلوزایی مورد نیاز میباشد.
