بخشی از مقاله
چکیده
بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل، با دو فاکتور در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا گذاشته شد. فاکتور اول شامل سطوح مختلف نیتروژن 0، 75، 150، 225 و 300 کیلوگرم در هکتار و فاکتور دوم دو رقم داودی باغچه ای کیمیا2 و شادمهر بود. نیتروژن از منبع نیترات آمونیوم بود. نتایج نشان داد در هر دو رقم در سطح 150 کیلوگرم در هکتار بیشترین جذب کل عناصر غذایی از جمله نیتروژن، فسفر - - S 0 .05، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس دیده شد بطوریکه در رقم کیمیا2 به ترتیب نسبت به شاهد 50/75، 192/8، 9/75، 55/83، 50/35، 1/03 و53/66 درصد موجب افزایش جذب شد.
در رقم شادمهر نیز حداکثر جذب کل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس مشاهده شد که نسبت به شاهد به ترتیب باعث 12/48،55/23، 1/67، 21/83، 18/89، 8/46 و 21/97 درصد افزایش شد. بیشترین عملکرد کمی و کیفی گل نیز در هر دو رقم در همین سطح نیتروژن حاصل شد.
مقدمه
گل داودی از جمله پنج گل اصلی شاخه بریده کشور میباشد و در سطح جهانی، در رده دوم است، سطح زیر کشت آن در سال 1389 در کشور 253 هکتار بوده که 15 هکتار آن در استان مرکزی و عمدتا در شهرستان محلات میباشد، از اینرو محلات یکی از مهمترین قطب های تولید این گل میباشد
یکی از عومل موثر بر کیفیت ارقام گلهای داودی مدیریت تغذیه گیاه بویژه عناصر پر مصرف از جمله نیتروژن میباشد. نیتروژن از عناصر اصلی رشد گیاه محسوب میشود. نیتروژن به عنوان گلوگاه رشد درتغذیه گیاه و یک عنصر کلیدی میباشد. از طرفی مصرف کودهای شیمیایی به خصوص نیتروژن در داودی تابع توصیه خاصی نبوده که موجب عدم مصرف و یا در بعضی موارد باعث مصرف بیرویه آنها میشود.
نیتروژن برای داودی تا 200 کیلو گرم در هکتار توصیه شده است. بدین صورت که نیمی از کود نیتروژنه قبل از کاشت قلمه های ریشه دار شده داودی و نیم دیگر یک ماه پس از کاشت استفاده میگردد
لودهی و تایواری - - Lodhi and Tiwari, 1993 نیاز غذایی داودی تحت شرایط مزرعه ای بررسی کردند و گزارش نمودند در واریته فلیرت1 بیشترین ارتفاع و گستردگی بوته با 150 کیلوگرم نیتروژن و در عین حال بیشترین تعداد شاخه 6/73 - شاخه در بوته - با 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و حداکثر اندازه و تعداد گل - به ترتیب 8/32 سانتیمتر و 49/83 گل در بوته - با 300 کیلو گرم نیتروژن و بالاترین عملکرد ماده خشک و تر گل در بوته با 300 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد.
رااو و همکاران - Rao, et al., - 1992 - طی بررسی خود اعلام کردند افزایش کود نیتروژن در داودی در مزرعه موجب افزایش رشد گیاه، عملکرد گل در بوته شد و بیشترین عملکرد گل شاخه بریده 12/19 - تن درهکتار - با 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. این تحقیق با هدف بررسی اثر مصرف کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی ارقام گل داودی به اجرا گذاشته شد.
مواد و روشها
آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا گذاشته شد. فاکتورکود نیتروژن در پنج سطح 0، 75، 150، 225 و 300 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع نیترات آمونیوم - به ترتیب از N1 الی - N5 که یک چهارم کود نیتروژن قبل از کاشت - بیستم خرداد ماه - ، یک چهارم کود نیتروژنه پانزده روز بعد از کاشت، یک چهارم یک ماه بعد از کاشت و یک چهارم دیگر چهل و پنج روز بعد از کاشت مصرف گردید و فاکتور رقم شامل2 رقم داودی باغچهای به نام کیمیا2 و شادمهر با تیپهای مختلف رشد - به ترتیب V1 و - V 2 به اجرا گذاشته شد . در مرحله قبل از گلدهی، نمونه گیاه از برگ های به تازگی بالغ شده از نظر فیزیولوژی، تهیه و جهت تجزیه گیاه N, P, K و عناصر میکرو شامل Fe, Mn, Zn, Cu, B, به عمل آمد - امامی، . - 1375
نتایج و بحث
الف - تاثیر تیمارهای مختلف آزمایشی بر جذب کل عناصر غذایی
نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد اثر اصلی نوع رقم بر جذب کل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس از لحاظ آماری معنیدار شد. همچنین اثر اصلی سطوح نیتروژن بر جذب کل فسفر، آهن، روی و مس معنیدار داشت. اثر متقابل نوع رقم بر سطوح نیتروژن بر میانگین جذب کل هیچ یک از عناصر غذایی معنیدار نشد - جدول آورده نشده است - .
در رقم V1 بیشترین جذب کل عناصر غذایی از جمله نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس در سطح مصرف نیتروژن N3 دیده شد که نسبت به شاهد - V1N1 - موجب 50/75، 192/8، 9/75، 55/83، 50/35، 1/03 و53/66 درصد افزایش شد - جدول. - 1 مصرف نیتروژن دراین سطح - N3 - با وجود کاهش نیتروژن ، فسفر و پتاسیم قابل استفاده خاک موجب اختلاف معنیدار آماری با شاهد - V1N1 - نشد - جدول آورده نشده است - . لذا مصرف نیتروژن در سطح N3 قابل توصیه می باشد.
جدول -1 اثر متقابل سطوح مختلف نیتروژن و ارقام بر میانگین جذب کل عناصر غذایی.
میانگین های دارای حروف مشترک در هر ستون از نظر آماری با توجه به آزمون LSD دارای اختلاف معنیدار در سطح پنج درصد نمیباشند.
در رقم V2 بیشترین جذب کل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس در سطح نیتروژن150 کیلوگرم در هکتار مشاهده شدکه نسبت به شاهد - - V2N1 باعث 12/48،55/23، 1/67، 21/83، 18/89، 8/46 و 21/97 درصد به ترتیب شد - جدول. - 1 بالاترین میزان پتاسیم قابل استفاده خاک باقیمانده در خاک پس از برداشت نیز در سطح مصرف نیتروژن150 کیلوگرم در هکتار بود و به لحاظ میزان نیتروژن و فسفر قابل استفاده خاک موجب تفاوت معنی دار آماری با شاهد نشد - جدول آورده نشده است - . با توجه به موارد مذکور مصرف نیتروژن نیز تا سطح نیتروژن150 کیلوگرم در هکتار در این رقم قابل توصیه می باشد.
مصرف نیتروژن در میزان بهینه 150 - کیلوگرم در هکتار - در این ارقام موجب افزایش جذب کل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس نسبت به شاهد - - N1 در گیاه شد - جدول - 1 که با نتایج گزارش شده توسط بنی جمالی ، 1388، همخوانی دارد. افزایش جذب کل عناصر غذایی همانگونه که اشاره شد ممکن است در اثر افزایش منابع فتوسنتز کننده موجب افزایش تقاضا در جذب عناصر غذایی توسط گیاه گردد.
ضرایب همبستگی بین صفات ارزیابی شده نیز نشان میدهد اکثر شاخصهای رشد داودی مانند ارتفاع بلندترین شاخه، وزن تر، وزن خشک بوته، شاخص کلروفیل، تعداد روز تا گلدهی، قطر ساقه، قطر تاج بوته، تعداد شاخه گل در بوته، نمره کیفی و میزان جذب کل عناصر غذایی از جمله فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس متاثر از جذب کل نیتروژن گیاه میباشد، بطوریکه دارای ضریب همبستگی معنیدار از نظر آماری میباشند. بالاترین میزان ضریب همبستگی بین نیتروژن گیاه و وزن تر و خشک بوته میباشد - جدول آورده نشده است - .
ب - تاثیر تیمارهای مختلف آزمایشی بر عملکرد کمی وکیفی گل
نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر اصلی سطوح نیتروژن بر قطر گل و اثر اصلی نوع رقم بر ارتفاع بلندترین شاخه و قطر گل، وزن تر و خشک بوته، شاخص کلروفیل، تعداد روز تا گلدهی و تعداد شاخه در بوته در سطح پنج درصد معنیدار شد. اثر متقابل سطوح نیتروژن و نوع رقم بر هیچ یک از صفات کمی و کیفی معنیدار نبود - جدول آورده نشده است - .
در رقم V1 در سطح N3 بالاترین ارتفاع شاخه، قطر گل، عمر پس از برداشت ، تعداد بوته باقیمانده ،وزن تر و خشک، شاخص کلروفیل، تعداد شاخه گل در بوته و عمرکیفی بود که نسبت به شاهد - - V1N1 به ترتیب موجب 15/29، 18/75، 86/60، 15/80، 41/80، 2/66، 10/79، 14/29، 19/28و 11/00 درصد افزایش و باعث کمترین تعداد روز لازم از کاشت تا زمان گلدهی گردید - جدول آورده نشده است - .
در رقم V2 در سطح N3 موجب بالاترین ارتفاع شاخه ، وزن تر و خشک بوته و نمره کیفی و افزایش تعداد شاخه کل در بوته، قطرگل و شاخص کلروفیل به ترتیب به میزان 15/87، 27/26، 11/00، 29/26، 12/99 و 9/48 درصد نسبت به شاهد شد. - جدول آورده نشده است - .
با عنایت به کلیه مباحث فوق و در نظر گرفتن سایر جهات بطور کلی میتوان نتیجه گیری نمود که نیاز نیتروژن در دو رقم یکسان بوده بطوریکه در رقم V1 و V2 تا سطح N3 میزان بهینه مصرف نیتروژن می باشد. محققین دیگر نیز از جمله مطلبیفرد و ملکوتی - - Motalebyfard and Malakoti, 2001، لودهی و تایواری - Lodhi, and Tiwari, 1993 - ، رااو و همکاران - Rao, et al., 1992 - ، نیز نتایج مطابق با یافته های این تحقیق گزارش نموده اند.
