بخشی از مقاله
چکیده
بسیاری از پژوهشگران از فناوری اطلاعات به عنوان یک اهرم برای کسب مزایای رقابتی یاد می کنند. امروزه در اکثر سازمان ها بحث فناوری اطلاعات مطرح است و هر روز شاهد طرح موضوعات جدید در این حوزه هستیم. فناوری اطلاعات عملکرد شرکت ها را دستخوش تغییرات محسوسی کرده و باعث شده خلا ناشی از نبود دانش کافی از مکانیسم های فناوری اطلاعات که بر عملکرد شرکت تاثیر گذار است چشمگیر تر شود.این مقاله به بررسی تاثیر قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد 150 شرکت در تهران پرداخته است.
روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. برای تحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داده است که قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد شرکت ها تاثیر گذار است .
مقدمه
با گسترش فناوری اطلاعات و ورود آن به محیط کاری، جهان شاهد ارتباط تنگاتنگ کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها و بهبود عملکرد ها و نیز دستیابی بهتر و سریعتر به اهداف سازمانی بوده است. در دنیای کنونی، دیگر کارشناسان و مدیران، بدون تسلط و آشنایی با دانش فناوری اطلاعات، راه سخت تری را نسبت به سایر مدیران هم تراز خود پیش رو دارند. بدیهی است که فرصت های زیادی را هم ممکن است از دست بدهند و یا ناخودآگاه در اختیار رقبا قرار دهند. دیگر در همه جا بکارگیری فناوری های جدید اطلاعاتی به منظور افزایش دقت و سرعت درتهیه و توزیع اطلاعات و کیفیت ارتباطات در سازمان با هدف نهایی تعالی سازمان و بهبود کیفیت ارائه محصولات و خدمات مطابق با نیاز مشتری و حتی ورای انتظار مشتری ضروری به نظر می رسد
جدید بودن ادبیاتتحقیقِ فناوری اطلاعات از یک طرف و پیشرفتهای سریع در این حوزه از طرف دیگر، شرایطی را بوجود آورده که هر روز شاهد طرح موضوعات جدید پژوهشی، در این حوزه هستیم. این در حالی است که عمده پژوهش های صورت گرفته در این زمینه به کشورهای توسعه یافته اختصاص دارد، از این رو ضرورت انجام چنین پژوهش هایی درکشورهای در حال توسعه بیشتر احساس می شود. دانش دنیای کنونی در مورد مکانیسم های قابلیت های فناوری اطلاعات - که بر عملکرد شرکت تاثیر گذار است - نامشخص باقی مانده است
در این مقاله، یک هدف اصلی را دنبال می کنیم و آن روشن ساختن تأثیر قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد شرکت ها است. به عقیده هیفو، ویلینگ، کوک گروی وحووآ - 2013 - ، قابلیت های فناوری اطلاعات، شامل دو بعد مهم و اساسی می باشد: - 1 - زیر ساخت منعطف فناوری اطلاعات و - 2 - خاصیت همسان سازی فناوری اطلاعات که به تسهیلگری این فناوری در امور درون و برون سازمانی اشاره دارد. در مورد تأثیر فناوری اطلاعات بر عملکرد، دیدگاههای متفاوتی در ادبیات و پیشینه نظری مشاهده می شود.میتاس و سمبمورتی - 2011 - استدلال می کنند که در حالت معمول و رایج، قابلیت های فناوری اطلاعات، عملکرد شرکت را تحت تاثیر قرار می دهند و درجات بالاتر قابلیت های کسب و کار را موجب می شوند.
با این توضیحات، در تحقیق حاضر برآنیم تا تأثیر قابلیت های فناوری اطلاعات را بر عملکرد شرکتها مورد بررسی قرار دهیم و پاسخ مناسبی به پرسش اصلی زیر دهیم:
"آیا قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد شرکتها تأثیر دارد؟"
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مفهوم ارزیابی عملکرد
عملکرد سازمانی به چگونگی انجام ماموریتها و وظایف و فعالیت های سازمانی و نتایج حاصله از انجام آنها اطلاق می گردد. ارزیابی به فرایند پیچیده سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملکرد اطلاق می شود
تعاریف مختلفی از ارزیابی عملکرد ارائه شده است. ذیلا به ذکر بعضی از این تعاریف اشاره می نماییم:
· به فرایند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب و مورد نظر اطلاق می شود.
· اندازه گیری عملکرد ابزاری ضروری برای پاسخگویی به سئوالاتی در مورد بهبود بهره وری در قالب عباراتی نظیر کارایی، اثربخشی و قابلیت پاسخگویی می باشد.
· در آیین نامه ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور چنین ذکر شده که ارزیابی عملکرد عبارتست از "فرایند سنجش جامع عملکرد دستگاههای اجرایی در قالب عباراتی نظیر کارایی، اثربخشی، توانمند سازی و قابلیت پاسخگویی، در چارچوب اصول و مفاهیم علمی مدیریت برای تحقق اهداف و وظایف سازمانی و در قالب برنامه های اجرایی"
اهداف اصلی نظام ارزیابی عولکرد سازهانی
بطور کلی می توان اهداف ارزیابی عملکرد را در سه مورد ذیل خلاصه نمود: تقویت حس برنامه ریزی، پاسخگویی، مشارکت و شفافیت عملکردها شناسایی نقاط قوت و ضعف عملکردها تکامل، تعالی و بهبود مستمر عملکرد
مدل ارزیابی متوازن عملکرد
الگوها و مدل های بسیاری برای ارزیابی عملکرد وجود دارد که در این میان می توان به مدل ارزیابی متوازن عملکرد اشاره کرد.این مدل در سال 1992 در مجله توسط رابرت کاپلان و دیوید نورتون ارائه گردید. این مدل با ابعاد 4 گانه خود،در پی کنترل عملیات کوتاه مدت سازمان با چشم انداز و استراتژیهای بلند مدت آن است. لذا سازمان تاکید خود را بر نسبتهای کلیدی عملکرد در محدوده اهداف متمرکز می سازد. ابعاد اصلی این مدل عبارتند از : - 1بعد مالی - 2بعد فرایندهای داخلی - 3بعد مشتری - 4بعد رشد و یادگیری
ارزیابی متوازن بر سه بعد زمانی - 1 گذشته، - 2 حال و - 3 آینده در ارزیابی ها تاکید می نماید چرا که ممکن است عملکرد گذشته ای منجر به نتیجه ای در امروز شده یا فردا گردد، عملکرد امروز منجر به نتیجه ای در امروز یا فردا گردد. همچنین در این مدل، شاخص ها به 2 نوع شاخص ها محرکهای عملکردی و پیامد دسته بندی می گردند. این مدل می کوشد استراتژی های سازمانی را از طریق تعیین عوامل بحرانی موفقیت و شاخصهای استراتژیک با عملیات سازمانی مرتبط نموده و میان آنها پیوند برقرار نماید
قابلیت های فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به پیشرفتهای اطلاق می شود که بشر در تلاش خود برای حل مسائل در حوزه های طراحی، توسعه و بکاگیری سیستم ها و فرایندهای منطبقی، بدانها دست یافته است. بطور کلی، فناوری اطلاعات ترکیبی از سخت افزار و نرم افزاری است که اطلاعات را دریافت، ذخیره، نمایش و انتقال می دهند .در اینجا به بررسی قابلیت های فناوری اطلاعات پرداخته ایم:
-1زیرساخت های فناوری اطلاعات منعطف
زیرساخت های فناوری اطلاعات منعطف اشاره به توانایی یک شرکت برای ایجاد یک مجموعه کامل از منابع فناوری دارد ، که پایه و اساسی را برای توسعه کاربردی فناوری اطلاعات فراهم می کند. به طور خاص، زیرساخت های فناوری اطلاعات شامل فرم های محاسباتی ، ارتباطات شبکه ها، به اشتراک گذاردن اطلاعات حیاتی و مرکزی و کاربردهای پردازش داده ها است.انعطاف پذیری فناوری اطلاعات منعکس کننده حدی است که این عناصر همبند ،سازگار و چرخشی هستند.به طور خاص، زیرساخت های فناوری اطلاعات منعطف توسط موارد زیر مشخص می گردند:
- 1 - ارتباطات : اتصالات و ارتباطات مشخص بین هر جزء فناوری اطلاعات و اجزای دیگر در داخل شرکت و یا با شرکای کانال تجاری - 2 - سازگاری و یا توانایی به اشتراک گذاشتن هر نوع از اطلاعات، از جمله داده ها، فیلم، عکس، متن و در میان دیگر افراد ، در سراسر هر یک از اجزای فناوری اطلاعات در شرکت و یا بین کانال همکاران - 3 - پیمانه ای بودن و یا توانایی برای اضافه کردن، ویرایش، و حذف هر عنصر از زیرساخت با سهولت و بدون اثرات کلی عمده
-2 همسان سازی
همسان سازی فناوری اطلاعات اشاره به توانایی به پخش شدن و عادی نمودن کاربردهای فناوری اطلاعات در فرآیندهای کسب و کار در داخل و در سراسر مرزهای سازمانی دارد .به طور خاص، این توانایی استفاده از کاربردهای فناوری اطلاعات پیشرفته یک شرکت را - به عنوان مثال، فناوری کسب و کار الکترونیکی - در هماهنگی با فعالیت های کسب و کار، از جمله ارتباطات، بازاریابی، تدارکات، موجودی انبار در میان دیگران تسهیل می کند..
همسان سازی از طریق ابعاد زیر مشخص می گردد: - 1 - تسهیل فرآیند کسب و کار - 2 - تسهیل ارتباطات برون سازمانی
