بخشی از مقاله
چکیده
در سال های اخیر توجه به نقش مدیر به عنوان رهبر آموزشی و مهم ترین عامل تغییر و تحول و موفقیت برنامه درسی سبب گردیده که کار برنامه ریزان آموزش مدیران زیر سوال قرار گیرد، پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکار ها و شیوه های مدیریت بر مبنای متغیر های اجتماعی و کارایی سازمانی در سازمان های آموزشی است و سعی بر این است که با استفاده از نظریات صاحب نظران علم مدیریت، بحث مدیریت آموزشی و مقوله های آن مورد نقد و بررسی قرار گیرد، این مقاله به شیوه ی کتابخانه ای صورت گرفته است که ابتدا به تعاریف مدیریت پرداخته شده، سپس به توصیف رویکرد های آموزش در سازمان ها جهت تحقق اهداف آموزشی و بهبود فرایند یاددهی یادگیری اشاره شده است و ویژگی های مدیران از منظر اسلام و همچنین شیوه های مدیریت و رهبری مناسب، چالش های مدیریتی، تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهبود مدیریت آموزشی و نمونه های رویکرد های نوین در مدیریت آموزشی پرداخته شده است.
-1 مقدمه
دنیا به سرعت در حال تغییر و دگرگونی است و در حالی که رقابت جنبه جهانی پیدا میکند، محیط نامطمئن میشود. جهانی شدن یکی از مهم ترین تغییراتی ا ست که در محیط سازمانی رخ میدهد. برای مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیاز به افرادی در تغییر نقش مدیر و رهبر به شدت احساس میشود. در گذشته مدیریت آموزشی مانند سایر مدیریت ها یک هنر یا فن مح سوب می شد، بنابراین برای اداره مو س سات آموز شی به تجربه افراد، میزان سابقه شغلی و مهارت مدیران اهمیت داده می شد و هدایت فعالیت های آموزشی به آنان سپرده میشود. با گسترش سازمان های آموزشی به دلایل مختلف از جمله افزایش جمعیت، تقاضای فزاینده برای برخورداری لازم از آموزش علمی، موضوع مدیریت آموزشی و آموزش مدیر آن مورد توجه قرار گرفت. در سازمان های آموزشی مدیریت نقش حیاتی و حساسی در تحقق اهداف آموزشی دارد و اگر گفته شود که موفقیت برنامه های آموز شی به توانمندی و نحوه سازمان دهی و مدیریت آنان ب ستگی دارد، سخن در ستی ا ست. امروزه دانشمندان یکی از وظایف مدیریت را نوآوری میدانند و چنان که تاریخ گواهی میدهد، انسان از همان آغاز در کلیه فعالیت های خویش به نوآوری و ابداع پرداخته است. مدیران باید به طور مستمر تغییر یایند و هویت جدیدی از خود خلق کنند آنها باید بتوانند به سرعت خود را با شرایط جدید تطبیق داده و نقش ها و روابط جدیدی برای خود ترسیم سازند. مدیریت به معنای نفوذ بدون اجبار برای هدایت و هماهنگی فعالیت های اعضای یک گروه جهت تحقق اهداف می باشد و به معنای مجموعه ای از ویژگی هاست که به کسانی که چنین نفوذی را با موفقیت به کار میبرند نسبت داده میشود - فتحیان، - 1385
تلاش برای سازگاری نظام های آموزش با تغییرات پیچیده اجتماعی و لزوم برخورداری از آموزش و پرورش با کیفیت بالا برای همه ایجاب میکند که مدیران مدارس از مقام کارمند ساده و م سئول امور اداری خارج شده و به مهم ترین عامل نوسازی نظام آموزشی و موفقیت تحصیلی دانش آموزان در مدرسه مبدل گردند. پژوهش های بسیاری در زمینه اثربخشی مدرسه انجام گرف ته، که نقش مدیر مدرسه را در کار آیی و موفق یت بر نا مه های آموزشی و پرورشی مورد تأک ید قرار م یده ند - Dupuis,2001 - پلتیه - 1998 - معتقد است که در سال های اخیر کمتر وظایفی به اندازه وظایف مدیر مدرسه مورد سؤال واقع شده است - فتحیان، . - 1385 در حقیقت، به موازات ا صلاحات و تفریض اختیارات بی شتر به مدیران مدارس، وظایف و م سئولیت های آنان سنگین تر و چالش ها بیشتر شده، در حالیکه منابع محدودتر از گذشته است. مدیریت مدرسه، در حال حاضر، گسترش بیشتر مهارت ها، دانش و معلومات و سیع، و هویت حرفه ای مدیر را میطلبد. مدیران مدارس باید بتوانند جامعه محلی را به همکاری و همیاری بطلبند، مدر سه را به صورت م شارکتی رهبری کنند، میانجیگری تنش ها ب شوند، برانگیزاننده و م شوق ر شد حرفه ای معلم ها، و از همه مهم تر عامل تغییر در مدرسه باشند - آندرسون و اکرمن، - 1387
تغییر موقعیت و انتظارات از مدیر مدرسه کار برنامه ریزان آموزش مدیران را تحت الشعاع قرار داده و آنان را به تجدید نظر در برنامه های آموزشی و آماده سازی مدیران وا می دارد. به همین سبب است که در بسیاری از کشورها شاهد تهیه برنامه های جدید یا تجدید نظر در برنامه های سنتی آموز شی مدیران ه ستیم و گروه ها و کم سیون های بی شماری به برر سی و ارائه پیشنهادها برای تهیه راهکارهای متناسب با نیازهای نظام آموزشی پویا و اثر بخش میپردازند - نوروزی، داریوش، - 1380 اگر مدیران آموز شی یک جامعه دارای دانش و مهارت کافی با شند، بدون تردید نظام آموز شی و سایر بخش های اجتماع نیز از اثربخشی، کارایی و اعتبار بالایی برخوردار خواهند بود - . - Gelinds, 1998 سازمان ها جهت نیل به اهداف خود نیازمند استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. این فناوری به مدیران امکان میدهد تا با پردازش سریع اطلاعات، امکان کنترل و هماهنگی ساختار پیچیده تر را داشته باشند و عملکرد سازمان با انسجام و بازخورد سریع تر صورت بپذیرد - قرایی مقدم، . - 1375
پیشینه تحقیق
در سالیان اخیر، مو ضوع کاربرد مدیریت و شیوه های مدیریت در موقعیت های واقعی به چالش ک شیده شده ا ست - از جمله آلبر، . - 2005 در همین رابطه، مطالعه ای انجام داده، در مقیاس محدود در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد و نشان داد که به طور کلی از نظر دانشجویان ترم پنجم کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، این دوره به خصوص در بعد ایجاد توانایی ها و مهارت های لازم ضعیف عمل کرده ا ست. اگر چه در مقوله دانش نیز چندان ر ضایت بخش نبوده ا ست - فیوضات، - 1381 میرمحمدی - - 1381، به برر سی رابطه فناوری اطلاعات و ارتباطات با بهبود روابط بین سازمانی پرداخت. هدف از انجام این پژوهش، برر سی رابطه به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات با روابط بین سازمانی سازمان ا ستانداری بود. فر ضیه های این تحقیق در سطح اطمینان 95 در صد و بی شتر مورد قبول واقع شدند. در نهایت این که، مدیران این مجموعه بر این باورند که، به کارگیری فناوری های اطلاعات در روابط بین سازمانی، در مقای سه با زمانی که این ابزارها در روابط بین سازمانی به کار گرفته نمی شوند، موجب بهبود بیشتر روابط بین سازمانی می گردد - میرمحمدی، - 1381
نامدار - 1385 - تحفیفی تحت عنوان، بررسی رابطه مدیریت تغییر و عملکرد دبیران انجام داد. هدف از انجام این پژوهش، پرداختن به رابطه عمدیریت تغییر و عملکرد بود. نتیجه پاسخ به سؤالات پرسشنامه محقق ساخته نشان داد که عملکرد دبیرانی که مدیران آن ها از مدیریت تغییر ا ستفاده کردند، 80 در صد بی شتر از عملکرد دبیرانی ا ست که مدیر ا ستان از مدیریت تغییر استفاده نمی کردند - نامدار، - 1384 آندرسون و همکاران - 2000 - در مطالعات خود در مورد مدیریت تغییر و اثرات آن نتیجه می گیرند که تغییرات خیلی سریع انجام می گیرد و بر ساختار سازمان، روابط داخل سازمان و تغییر در روال انجام وظایف را در پی دارد. مقاومت در مقابل تغییر می تواند ناشی از فرآیند شود تغییر باشد. مدیر آن، کلید اصلی در ایجاد تغییر و مدیریت آن هستند. مدیران باید از طریت پ شتیبانی مؤثر و به کار گیری سایر صنایع سازمانی و کاربرد فناوری های جدید به ویژه، فناوری ارتباطات و اطلاعات، تغییرات جدید را مدیریت نمایند - آندرسون، - 1387 مطالعات سن ژرمن - 1999 - ن شان میدهد که در دهه اخیر تلاش های ب سیاری در دان شگاه های بزرگ از جمله دان شگاه های استانفورد، یوتا، و نیومکزیکو برای تغییر برنامه های سنتی آموزش مدیران و سازگاری آن با نیازها و انتظارات این حرفه
