بخشی از مقاله
چکیده
افزایش مقاومت به سرما مهمترین موضوع اصلاحی در بیشتر مناطق میوه کاري می باشد. مقاومت جوانه گل، جوانه هاي برگ و آوند چوبی شاخه - مقاومت بافت هاي شاخه ها - به سرما می تواند تعیین کننده کشت موفقیت آمیز در درختان میوه باشد. بنابراین، این تحقیق به منظور القاء به سرما در انگور با استفاده از مواد شیمیایی ضد یخ بر روي درختان انگور منطقه تاکستان استان قزوین، به مدت یک سال اجراشد.
این پژوهش در قالب طرح آماري بلوکهاي کامل تصادفی با سه تکرار و بر روي یک رقم انگور بی دانه کشمشی اجرا شد، و هر پلات آزمایشی شامل سه بوته مو بود. تیمارهاي آزمایش شامل: تیوفر، کراپ اید، سالیسیلیک اسید، بیوبلوم و شاهد بوده که در زمان هاي تعیین شده بر روي درختان محلول پاشی شدند.
در این مطالعه میزان خسارت سرما به شاخه هاي یکساله و جوانه ها ي رویشی و زایشی بررسی و وضعیت ظاهري برگها از نظر شکل، رنگ و میزان ریزش آن مقدار افت و کاهش گل در بهار مورد بررسی قرارگرفت. جوانه از نظر رنگ و آسیب وارده بر اندامهاي داخلی جوانه با تهیه مقطع سلولی بررسی شدند. شاخه ها یعنی قهوه اي شدن و طول و عمق شکاف در پوست، میزان گسترش آن در شاخه هاي مختلف و تنه، و بافت هاي آسیب دیده بررسی شده و در برش عرضی و طولی شاخه ها اثر سرما بر آوندها نیز بررسی گردید.
عدم تشکیل میوه و برخی صفات کمی و کیفی میوه یادداشت گردید. داده هاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزارهاي SAS آنالیز ومقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد اعمال تیمارها به تنهایی باعث افزایش میزان آنزیم هاي شاخص شده و با تیمار شاهد اختلاف معنی دار نشان داده است. و تیمار بیوبلوم باعث افزایش خواص کمی و کیفی میوه در مقایسه با سایر تیمارها گردید.
مقدمه
در بین باغات میوه دنیا 7700 هزار هکتار به باغ انگور اختصاص دارد. با توجه به ارزش اقتصادي و تغذیه اي انگور برنامه توسعه کشت آن در ایران یکی از اهداف مهم وزارت جهاد کشاورزي است. سرما و یخبندان یکی از عوامل محیطی غیرزنده بسیار مهمی است که در اکثر سالها به صورت سرمازدگی بهاره و یا زمستانه بر محصولات زراعی و باغی خسارت وارد میسازد.
گزارشات متعددي مبنی بر نقش سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرات ناشی از تنش ها وجود دارد. از جمله سالیسیلیک اسید با اثر بر روي آنزیم هاي آنتی اکسیدان مانند کاتالاز، سوپر اکسیددیسموتاز، پلی فنل اکسیداز و پراکسیدازها و متابولیت هایی مانند آسکوربیک اسید گلوتاتیون، اثرات ناشی از تنشهاي خشکی ، گرما - Dat, Foyer, and Scott, 1998 - ، سرما - - Kang et al., 1973 ، شوري ، بیماریهاي گیاهی - Davis, 2005 - و فلزات سنگین را کاهش می دهد.
شاخص هاي مهمی از قبیل میزان نشت الکترولیت ها، اختلال در تولید کلروفیل، کاهش میزان فلورسانس کلروفیل و میزان کربوهیدراتها در بررسی میزان حساسیت یا مقاومت به تنش یخ زدگی مورد بررسی قرار میگیرند
پرولین اسید آمینه محلول در آب است که تحت تنش هاي محیطی در گیاهان عالی انباشته می شود
یکی از جدیدترین روش هاي مبارزه با عارضه سرمازدگیکهجدیداً به بازار معرفی شده است استفاده از مواد ضد یخ طبیعی می باشد که گیاه را به ساختن پروتئین ضد یخ و آمینواسید ضد یخ تحریک میکند. از جمله مواد ضد یخ طبیعی گیاهان تیوفرمیباشد، که سبب مقاومت گیاه نسبت به سرما و یخبندان، گرما، آفات میشود.
مواد و روشها
این پژوهش در قالب طرح آماري بلوکهاي کامل تصادفی با سه تکرار و بر روي یک رقم انگور بیدانه کشمشی در ایستگاه تحقیقاتی تاکستان - شکل - 1 اجرا و هر پلات آزمایشی شامل سه بوته مو بود. تیمارهاي آزمایش شامل: تیوفر، کراپ اید ، سالیسیلیک اسید و شاهد بوده که در زمان هاي تعیین شده بر روي درختان محلول پاشی گردیدند. در چهار مرحله اولین مصرف در پاییز بیش از به خواب رفتن گیاه مرحله دوم زمان متورم شدن و جوانه زنی جوانه ها مرحله سوم آغاز زمان خوشه دهی و آخرین مرحله هنگام خوشه دهی کامل محلولپاشی انجام گرفت.پس از انجام تیمارهاي فوق میزات خسارت وارده به اندامهاي رویشی و زایشی بر اساس وضعیت ظاهري آنها ارزیابی و رتبه دهی شد. اندازه گیري میزان پرولین : € mol = [€g prolin/ml ×ml Toloen/115.5] ÷ [g sample/5] پرولین درگرم وزن تر بافت گیاهی.
داده هاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزارهاي MSTAT-C و Spss آنالیز و میانگین ها به روش دانکن با هم مقایسه شدند. اندازه گیري فعالیت آنزیم ها: براي تهیه عصاره گیاهی به میزان 0/5 g وزن تر بافت از هر دو اندام ریشه و اندام هوایی به طور جداگانه از همه تیمارها وزن می شود. سپس به داخل هاون سرد منتقل خواهد شد و توسط 3 ml بافرشامل - بافر تریس/05 HCl مولار با 7/5 pH، 3 MgCl2 میلی مولار، 1 EDTA میلی مولار - با دسته هاون ساییده می شود.
بافر استخراجی جهت اندازه گیري فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز - - APX علاوه بر موارد فوق شامل 0/02 میلی مولار آسکوربات نیز می باشد. سپس به مدت 20 دقیقه در داخل سانتریفیوژ با نیرویی5000 دور در دقیقه قرار می گیرند. محلول رویی حاصل به عنوان عصاره ناخالص براي اندازه گیري فعالیت آنزیم هاي آنتی اکسیدان استفاده شد.اندازه گیري فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز - : - APX فعالیت APX در همه تیمارها و تکرارها با استفاده از روش شن و آزدا با کمی تغییرات انجام گرفت.
2/5 میلی لیتر از بافر فسفات 50 mM با 7 pH شامل 1 EDTA - میلی مولار، آسکوربات 0/5 میلی مولار، 0/2 میلی لیتر - V/V - %1 H2O2 برداشته و روي آن ./1 میلی لیتر آنزیم استخراجی اضافه شد. سپس فعالیت آنزیم بر اساس اکسیده شدن آسکوربات و خواندن جذب محلول با دستگاه اسپکتوفتومتر در طول موج 420 nm اندازه گیري شده که همراه با کاهش جذب در طی دو دقیقه فعالیت آنزیم بوده است.
منحنی استاندارد با غلظت هاي شاهد، 20، 40، 60، 80 و 100 میکروگرم تهیه شده است. اندازه گیري فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز - : - GPX فعالیت GPX در همه تیمارها و تکرارها با استفاده از روش آپادایا و همکاران انجام گرفت. 2/5 میلی لیتر از بافر فسفات 50 mM برداشته و روي آن 1 میلی لیتر - V/V - %1 H2O2، 1 میلی لیتر گایاکول %1 و 0/3 میلی لیتر عصاره آنزیم استخراجی اضافه شد و فعالیت آنزیم در طی دو دقیقه با دستگاه اسپکتوفتومتر در طول موج420nm اندازه گیري شد. پس از انجام تیمارهاي فوق میزات خسارت وارده به اندامهاي رویشی و زایشی بر اساس وضعیت ظاهري آنها ارزیابی شد.
نتایج و بحث
نتایج نشاد داد که ظهور خوشه و خوشه دهی نسبت به شاهد در تیمارها بیشتر و در حد قابل قبولی بوده است. ریزش گل در حد قابل قبولی نسبت به شاهد بوده است. سنجش فعالیت آنزیم هاي آنتی اکسیدان نشان داد که در مورد آنزیم کاتالاز تفاوت معنی داري بین تیمارهاي با شاهد مشاهده شد ولی بین تیمارهاي T1, T2, T3, T4 اختلاف معنی دار نبود. درمورد آنزیم GPX کمترین مقدار مربوط به نمونه شاهد بود که نشان دهنده این است که مواد ضد سرما باعث افزایش آنزیم گوایاکول پراکسیداز می شود .
بیشترین میزان پرولین مربوط به تیمار کراپ اید بود وکمترین مربوط به نمونه شاهد که نشان دهنده این است که مواد ضد سرما باعث افزایش پرولین در گیاه شده و مقاومت ایجاد می کنند. همه تیمارها بر اساس جدول زمانی ذکر شده اعمال گردیده است. نتایج نشان داد که متورم شدت جوانه ها و ظهور برگ در انگور نسبت به شاهد در تیمارها زودتر و در حد قابل قبولی بوده است - جدول. - 1
جدول :1 مقایسه آنزیم هاي شاخص سرمازدگی در تیمارهاي مختلف
در بررسی مقایسه برخی از خواص کمی و کیفی میوه انگور نتایج نشان داد که بیشترین تاثیر در میانگین وزن متوسط خوشه و همچنین عملکرد متوسط در بوته در تیمار - T4 بیوبلوم - مشاهده شد . در سایر تیمارها تاثیر معنی داري روي خواص کمی و کیفی بررسی شده مشاهده نگردید
جدول :2 میانگین اثر تیمارها بر برخی خواص کمی و کیفی میوه انگور
