بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مهمترین عواملی که ویژگی هاي کمی و کیفی و باردهی انگور را تحت تأثیر قرار می دهد، تغذیه بهینه می باشد. افزایش عملکرد در واحد سطح با استفاده ازروشهاي مختلف، که یکی از آنها استفاده صحیح ازکودها و تغذیه متعادل گیاه می باشد، حاصل می گردد .
به منظور تاثیر مدیریت بهینه و صحیح مصرف کود بر عملکرد و کیفیت انگوررقم بیدانه آزمایشی درقالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی با 5 تیماردر 3 تکرار و هرتیمار بر روي 3 بوته به مرحله اجرا گردید. تیمارهاي موردمطالعه شامل:-1 شاهد - بدون کود - ،-T2 تیمار شاهد+ عناصر ریزمغذي ، -T3 تیمار شاهد + سولفور ، -T4 تیمار شاهد + سولفور + تیوباسیلوس و – T5 تیمار شاهد + سولفور + تیوباسیلوس + عناصر ریز مغذي بود.
درزمان رسیدن میوه اقدام به نمونه برداري ازتیمارهاي آزمایشی وتجزیه وتحلیل داده ها گردید .نتایج حاصل نشان داد که فاکتورکود برصفاتی از قبیل عملکرد بوته، بازار پسندي ،عملکرد در واحد سطح، درصد قند و طول خوشه به ترتیب در سطوح1 ،1،5 ،5 و%1 تاثیر معنی داري داشته است. درتیمارکودي گوگرد و تیوباسیلوس بیشترین میزان مقادیر مربوط به صفات عملکرد بوته، بازار پسندي و عملکرد در واحد سطح به ترتیب 51/6 کیلوگرم،17 و 51900کیلو گرم در هکتار و در تیمار 2 با کاربرد ریزمغذي ها بیشترین میزان قند میوه به مقدار 32/17 درصد وبا اعمال همین تیمار بیشترین میزان طول خوشه به مقدار30/40 سانتی متر به دست آمد.
مقدمه:
انگور یکی از محصولات باغی مهم در دنیا و ایران به شمار می رود. بر اساس آمار فائو میزان تولید انگوردر جهان 63/39 میلیون تن با متوسط عملکرد 8446 کیلوگرم در هکتار است. سطح زیرکشت این محصول در کشور در حدود288000 هکتار با میزان تولید234200 تن برآورد شده است ومیزان عملکرد9/ 5 تن در هکتار می باشد. ایران از نظر تولید انگورمقام هشتم وازنظر تولید کشمش مقام دوم جهانی را داراست که در صادرات کشور سهم عمده اي راایفا می نماید
- استان قزوین یکی ازقطب هاي مهم تولید این محصول در کشورمحسوب می گردد. این استان داراي حدود28000 هکتار سطح زیر کشت محصول بوده که قسمت عمده آن درشهرستان تاکستان - حدود25000هکتار - می باشد. متوسط عملکرد انگور استان 12تن در هکتار بوده که اهمیت خود را دراقتصاد استان نشان می دهد.دراستان ارقام متعددي ازانگورتحت کشت بوده که ازجمله آن ها می توان به ارقام بیدانه سفید، قرمز، عسگري فخري، چفته، شصت عروس،ریش بابا، گزندایی، ملایی، مهدیخانی، صاحبی، شاهانی، شاهرودي ، گوري، کره لی و احمدي را نام برد.که ارقام غالب همانا بیدانه سفید و قرمزمی باشد
- فرم قابل استفاده گوگرد به وسیله گیاهان به صورت سولفات می باشد. براي قابل استفاده کردن گوگرد ضمن ایجاد شرایط اکسیداسیون در خاك ، رطوبت ،مواد آلی ، جایگذاري عمقی و میکرو ارگانیسم هاي اکسید کننده الزامی است . به دلیل استفاده بی رویه از کودهاي شیمیایی که منجر به عدم تعادل تغذیه اي در خاك و گیاه و فقدان مواد آلی خاك هاشده است ، شرایطی ایجاد شده که باکتري هاي اکسید کننده گوگرد فعالیت موثري در خاك نداشته باشند.این امر در مواردي که از گوگرد به عنوان عنصر غذایی ضروري استفاده می شود باعث عدم کارایی کودهاي گوگردي می گردد. چنانچه گوگرد به همراه مواد آلی و باکتري هاي تیو باسیلوس با روش صحیحی در عمق خاك جایگزین و رطوبت نیز در حد مطلوبی باشد، می تواند در افزایش عملکرد محصولات کشاورزي موثر باشد.
- کاربرد گوگرد همراه با باکتري هاي تیوباسیلوس باعث افزایش جذب عناصر غذایی و در نهایت افزایش عملکرد می گردد.
پژوهشگران در بررسی اثر مصرف گوگرد و تلقیح باکتري هاي تیو باسیلوس بر عملکرد چاودار پی بردند که در تیمارهاي تلقیح شده مقدار اکسیداسیون گوگرد 11 برابر بیشتر از تیمارهاي تلقیح نشده است . ضمن این که عملکرد و مقدار فسفر جذب شده توسط گیاه در تیمارهاي تلقیح شده به طور معنی داري بیشتر بود
- از آنجا که اکسایش شیمیایی گوگرد کند و بطئی است ، قسمت اعظم گوگرد مصرفی توسط میکرو ارگانیسم هاي خاك اکسید می شود. در این اکسایش طیف وسیعی از میکرو ارگانیسم ها دخالت دارند که باکتري هاي تیو باسیلوس مهمترین اکسید کننده هاي گوگرد در خاك هستند. این باکتري که در محیط هاي اسیدي و خنثی فعالیت می نماید از دي اکسید کربن هوا به عنوان منبع کربن و از ترکیبات احیا شده گوگرد به عنوان منبع کسب انرژي استفاده می کند
- در بررسی محلول پاشی کلاتهاي آهن وروي ومنگنز برروي عملکردوکیفیت انگور درارقام تامپسون بیدانه - Thompson - Seedless و رومی رد - - Rome Red درخاكهاي آهکی اطراف عربستان سعودي نشان داده شد که درگیاهانی که درآنها محلول پاشی برگی انجام شده بود، افزایش عملکرد و کیفیت درهردو کولتیواربه ویژه درسال دوم آزمایش چشمگیر بود.این محققین نشان دادندکه میوه هاي گیاهان تیمارشده اختلاف قابل ملاحظه اي دروزن ،طول وقطرحبه هانسبت به شاهدداشتند
- درتحقیقی که برروي انگوردرآمریکا - ایالت واشینگتن - انجام شد تاثیر عناصرریزمغذي وماکرو N,P,K,S,Zn,B برروي خواص کمی وکیفی انگورمورد مطالعه قرارگرفت نتایج حاصله نشان داد که با افزایش میزان روي اثري ازکمبود آن که سبب کوچک ماندن حبه ها می گردید مشاهده نمی گردد
احمداالله و همکاران، - 1987 - در تحقیقی که دراستان قزوین انجام شد، در بررسی تاثیر برخی عناصرغذایی ماکروو میکرو در بهبود کمی و کیفی انگور بیدانه گزارش کردند که بیشترین میزان عملکردانگورازتیماري که درآن ازگوگرد وسایرعناصرریزمغذي استفاده شده بود،به دست آمد.همچنین استفاده ازگوگرد،پتاسیم وریزمغذي ها تاثیرمهمی درافزایش درصدقندآب میوه داشت
موادوروش ها:
به منظور مصرف کودهاي بیولوژیک ، تعیین میزان مصرف وافزایش خصوصیات کمی وکیفی محصول انگور طرحی مطالعاتی درشرایط مزرعه درشهرستان تاکستان به مدت یک سال به اجرا درآمد این طرح درقالب بلوك هاي کامل تصادفی با5 تیمار در سه تکرار و هر تیمار روي 3بوته به مرحله اجرادرآمد.تیمارهاي موردمطالعه عبارت بودنداز:
-T1 شاهد - بدون کود بیولوژیک - ،-T2 تیمار شاعد+ عناصر ریزمغذي ، -T3 تیمار شاهد + سولفور ، -T4 تیمار شاهد + سولفور +تیوباسیلوس و – T5 تیمار شاهد + سولفور + تیوباسیلوس + عناصر ریز مغذي.
مصرف کودهاي NPK بر اساس آزمون خاك انجام گرفت .نتایج حاصله از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاك در جدول شماره 1 آمده است. قبل ازاعمال تیمارهاي کودي اقدام به نمونه برداري مرکب از دوعمق:0-30و30-60 سانتی متري خاك گردید.نتایج حاصله ازخصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاك درجدول شماره 1آمده است
دراین طرح کودهاي ریزمغذي شامل سولفات روي به میزان 150گرم براي هربوته ،سولفات آهن به میزان150گرم براي هربوته ،اسیدبوریک به میزان 100 گرم براي هربوته براي هربوته 300 گرم سولفات منگنز و1000گرم گوگرد براي هر بوته مصرف گردید.مایه تلقیح تیوباسیلوس نیزدرتیمارهاي 4و - 5به ازاي هر25 کیلوگرم گوگرد500گرم مایه تلقیح - به کاربرده شد.
کلیه مقادیر مربوط به تیمار هاي کودي با 10 کیلوگرم کود دامی پوسیده مخلوط و در محل چاله ها قرار گرفت. کلیه مراحل داشت محصول با مشارکت باغدارتحت کنترل بوده وسپس از کل 3 بوته محصول برداشت شد.پس ازبرداشت اقدام به اندازه گیري صفات کمی وکیفی عملکرد محصول ،وزن خوشه ، طول خوشه ، قطرحبه ، میزان قند و بازارپسندي - با استفاده از تست کرامر و نمره از 20 با استفاده از مشارکت پرسنل همکار - شد. داده ها بااستفاده ازنرم افزارMSTAT مورد تجزیه وتحلیل آماري قرارگرفت.
جدول 1 نتایج تجزیه فیزیکی وشیمیایی مزرعه موردآزمایش
نتیجه وبحث :
نتایج حاصله از آزمون خاك - جدول - 1 نشان می دهد که خاك از نظر ماده آلی ، نیتروژن و فسفر ضعیف ، پتاسیم در حد متوسط و از نظر گوگرد - که باروش فسفات مونوکلسیم 20 میلی گرم بر کیلو گرم است - در حد کفایت می باشد. از نظر عناصر ریز مغذي منگنز ،بور و آهن دچار کمبود وروي متوسط و مس در حد مطلوب قرار دارد.
تجزیه واریانس:
نتایج حاصله ازتجزیه واریانس داده هادرجدول شماره2آمده است. همان طورکه داده هاي جدول نشان می دهد فاکتور کود بر صفاتی از قبیل :بازارپسندي، متوسط عملکرد بوته، متوسط عملکرد در واحد سطح ، متوسط درصد قند و طول خوشه تاثیر مثبت و معنی داري درسطوح به ترتیب 1،1،5، 5 و 1درصد داشته است. فاکتورکود برصفاتی ازقبیل وزن خشک تاثیرمعنی داري نداشت.
جدول -2 میانگین مربعات صفات موردبررسی در انگور
مقایسه میانگین :
مقایسه میانگین داده هادرجدول شماره 3 آمده است.همان طورکه داده هاي جدول نشان می دهد:
استفاده ازتیمار عناصر ماکرو بعلاوه سولفور و تیو باسیلوس بیشترین میزان بازارپسندي با امتیاز17 از20 را به خود اختصاص داد.
مقادیر بالاي عملکرد بوته از تیمارهاي 3 یعنی شاهد بعلاوه سولفور ، 4 تیمار 3 بعلاوه تیوباسیلوس و 5 تیمار 4 بعلاوه عناصر ریز مغذي به میزان50 ،51/6 و48 کیلوگرم به دست آمد که در یک گروه آماري قرار گرفتند.بیشترین مقدار درصد قند از تیمار شماره2 یعنی تیمار 1 بعلاوه عناصر ریزمغذي به میزان 32/17درصد به دست آمد که نسبت به شاهد 11/17درصد افزایش نشان داد.بیشترین میزان عملکرد محصول درواحد سطح مربوط به تیمار شماره 4 یعنی شاهد بعلاوه سولفور و تیوباسیلوس به میزان51900 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد 15300کیلوگرم در هکتار افزایش عملکرد در واحد سطح داشت.
