بخشی از مقاله
چکیده
فرم مطلوب آهن - که به محیط کشت القا اضافه میشود - براي رشد و تکوین جنینهاي القا شده از میکروسپور اهمیت دارد. این امر بخصوص در مواردي که تعداد کمی گیاه سبز از طریق نرزایی درون شیشهاي حاصل میشود، از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. به همین منظور در این تحقیق اثر دو نوع مهم آهن کلاته شده FeEDTA - و - FeEDDHA را هرکدام با سه غلظت بر روي کشت بساك توتفرنگی رقم گاویتا مورد بررسی قرار دادیم و صفات درصد پاسخدهی بساكها، درصد کالوسزایی بساكها و درصد جنینزایی بساكها ارزیابی شدند. محیط کشت مورد استفاده، یک نوع محیط کشت MS تغییریافته به نام محیط کشت H1 بود.
غلظت FeEDTA از سه محیط کشت مختلف که در آندروژنز مورد استفاده قرار گرفتهاند و داراي مقدار پایین - محیط کشت - NLN، متوسط - محیط کشت - H1 و بالا - محیط کشت - CHB از آهن بودند گرفته شد و غلظت FeEDDHA نیز سه مقدار کم - غلظت - 57/5 mg.l-1، متوسط - غلظت - 115 mg.l-1، بالا - غلظت - 230 mg.l-1 به کار برده شد. نتایج نشان داد که بین تیمارها براي هر سه صفت اختلاف معنیدار در سطح 0/1 درصد وجود دارد و بیشترین درصد پاسخدهی و کالوسزایی بساكها از تیمار FeEDDHA با غلظت 115 mg.l-1 به دست میآید و براي جنینزایی، تیمار FeEDDHA با غلظت 57/5 mg.l-1 باعث ایجاد بالاترین درصد جنینزایی میشود.
کلمات کلیدي: توتفرنگی، کشت بساك، کلات آهن، کالوسزایی، جنینزایی
مقدمه
امروزه از کشت بساك به طور موفقیتآمیزي در برنامههاي اصلاح نباتات استفاده میشود و به منظور به دست آوردن هموزیگوسسیتی در حداقل زمان ، در مقایسه با روشهاي کلاسیک اصلاح نباتات به کار میرود . - 1 - این روش همچنین سیستم ایدهآلی براي جداسازي موتانتها و انتقال ژن محسوب میشود. فرم مطلوب آهن - که به محیط کشت القا اضافه میشود - براي رشد و تکوین جنینهاي القا شده از میکروسپور اهمیت دارد. این امر بخصوص در مواردي که تعداد کمی گیاه سبز از طریق نرزایی درون شیشهاي حاصل میشود، از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. . - 2 -
محیطهاي کشت LS، GD1 و NN را در کشت بساك توتفرنگی آزمایش کرد و نشان داد که نوع و ترکیب محیط کشت می تواند تأثیر زیادي در درصد کالوسزایی و همچنین نرخ پرآوري کالوس داشته باشد. به طوري که محیط کشت NN که غلظت آهن در آن نسبت به دو محیط کشت دیگر، 1/10 می باشد را به عنوان بهترین محیط کشت معرفی کرد . - 3 - آهن در طی دومین و سومین هفته کشت بساك براي القا ثانویه تکوین جنین میکروسپور، ضروريتر میباشد و کلاتهاي آهن مثل Fe- EDTA1 و Fe-EDDHA2، براي نرزایی نسبت به سیترات آهن مؤثرترند . - 4 -
مواد و روشها
مواد گیاهی این تحقیق از گلخانه گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزي دانشگاه تربیت مدرس تهیه شدند. محیط کشت پایه، یک نوع محیط کشت MS تغییر یافته به نام محیط - 5 - H1 بود که داراي هورمون IAA به میزان 2 میلیگرم در لیتر و BAP به میزان 1 میلیگرم در لیتر بود. تمام محیطهاي کشت به صورت مایع تهیه شدند و با دستگاه فیلتراستریلیزاسیون، استریل شدند و در پتريدیشهاي استریل به قطر 5/5 سانتیمتر توزیع شدند. غنچههاي حاوي میکروسپورهاي تکهستهاي که طول کاسبرگ آنها 4- 5 میلیمتر میباشد به مدت 15 دقیقه در هیپوکلریت سدیم 2/5 درصد، سپس اتانول 70 درصد به مدت 30 ثانیه و پس از آن 3 بار آبکشی با آب مقطر استریل ضد عفونی شدند، سپس بساكهاي این غنچهها را جدا کرده و در پتريدیشهاي حاوي تیمارهاي مختلف کشت شدند.
بساكهاي کشت شده به منظور القا جنین و کالوس به مدت 30 روز در تاریکی و دماي 25 ˚C نگهداري شده، سپس به منظور باززایی گیاه به اتاقک رشد با دماي 25 ˚C و فتوپریود 16/8 منتقل شدند. تیمارها شامل دو نوع کلات آهن - FeEDDHA , FeEDTA - و هر کدام با سه غلظت به صورت زیر بودند:FeEDTA :T1 با غلظتی که در محیط کشت NLN وجود دارد FeSO4,7H2O - به مقدار 14/92 mg.l-1 و Na2EDTA به مقدار FeEDTA :T2 . - 11/12 mg.l-1 با غلظتی که در محیط کشت H1 وجود دارد FeSO4,7H2O - به مقدار 27/8 mg.l-1 و Na2EDTA به مقدار FeEDTA :T3 . - 37/3 mg.l-1 با غلظتی که در محیط کشت CHB وجود دارد FeSO4,7H2O - به مقدار 58/53 mg.l-1 وNa2EDTA به مقدار FeEDDHA :T4 . - 32 mg.l-1 با غلظت FeEDDHA :T5 57/5 mg.l-1 با غلظت :T6 115 mg.l-1 FeEDDHA با غلظت 230 mg.l-1
نتایج وبحث
جدول تجزیه واریانس وجود اختلاف معنیدار بین تیمارها براي هر سه صفت بررسی شده را نشان میدهد.مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهاي دانکن نشان میدهد که FeEDDHA - T5 با غلظت - 115 mg.l-1 باعث بالاترین میزان پاسخدهی و کالوسزایی بساكها میشود، درحالی که T1 و FeEDTA - T3 با غلظتی که در محیطهاي کشت NLN و CHB وجود دارد - باعث کمترین میزان پاسخدهی میشود و T3 باعث کمترین کالوسزایی میشود.
