بخشی از مقاله
مقدمه
در حال حاضر میگوی وانامی رتبه اول پرورش در ایران را به خود اختصاص داده است. این میگو برای اولین بار در کشورهای تایلند، تایوان و چین پرورش یافت. زیستگاه طبیعی میگوی وانامی سواحل غربی آمریکای لاتین در اقیانوس آرام از پرو در جنوب تا مکزیک در شمال جایی که دمای آب بالای 20 درجه سانتی گراد است، میباشد - روزنبری، . - 2002 محققین سالهای متوالی برای القاء رسیدگی جنسی میگو در شرایط اسارت تلاش نمودند و نتایج آزمایشات نشان داد که تغییرات جیره غذایی، شوری، دوره نوری، تغییرات درجه حرارت و قطع پایه چشمی میتواند بر روند تحریک جنسی اثرگذار باشد - زاچاریا و کاکاتی، . - 2003 بطور کلی قبل از انجام پژوهشهای هورمونتراپی، نقش هورمونتراپی در تحریک بلوغ تخمدان و تخمریزی میگو بایستی مورد مطالعه قرار گیرد .
هورمون آزادکننده گنادوتروپین، هورمون پپتیدی مناسبی است که اطلاعات زیادی در مورد عملکرد آن در تنظیم گناد و تولید مثل در مهرهداران و بی-مهرگان وجود دارد در مهره داران، این هورمون یک عامل کلیدی نورواندوکرین است که سنتز و آزادسازی هورمون جسم زرد - LH - و هورمون محرک فولیکول - FSH - از غده هیپوفیز را جهت تنظیم اسپرمسازی و تخمکسازی کنترل مینماید - تسای، . - 2006 برای حفظ نوع ترکیبات فرآوردههای غذایی درحین نگهداری، بهحداقل رساندن یا جلوگیری از برهم کنشهای نامطلوب آنها با سایر ترکیبات غذاها، حفظ ترکیبات در برابر اکسیداسیون و آزاد سازی هوشمند آنها - تاری و سینگال، - 2002 بهتر است انواع مواد غذایی از طریق روشهای مختلف ریزپوشانی یا میکروانکپسوله شوند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات هورمون انکپسوله شده گنادوتروپین بر عملکرد تولیدمثلی - روند رسیدگی جنسی و بلوغ تخمدان - میگوی ماده وانامی در مقایسه با قطع پایه چشمی بوده است.
مواد و روشها
برای انجام این پژوهش مولدین میگوی وانامی با میانگین وزنی 42/17 8/14 گرم تهیه و در کارگاه سنتدرف شهرستان جاسک در 4 تیمار و هر کدام با 15 قطعه میگو جایابی شدند. طی 30 وز آزمایش تیمارها بهصورت؛ تیمار : 1 قطع یکطرفه پایه چشمی، تیمار :2 کپسول - شاهد - ، تیمار :3 تیمار خوراکی 50 میلیگرم هورمون اواپریم انکپسوله شده و تیمار :4 تیمار خوراکی 100 میلیگرم هورمون اواپریم انکپسوله شده طراحی شدند. در طی دوره آزمایش شوری به میزان 30 تا 31 گرم در لیتر، درجه حرارت 29-31 درجه سانتی گراد، pH حدود 7/5 تا 8/5، میزان الکالینیتی حدود 150-175 و دوره نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی تنظیم گردید.
در این پژوهش مواد هستهای مورد ریزپوشانی شامل ترکیب هورمون گنادوتروپین ماهی آزاد و ضد دوپامین دومپریدون و مواد دیوارهای شامل مالتودکسترین و صمغ عربی بودند . مخلوط مواد دیواره توسط هوموژنایزر اولتراتوراکس - مدل IKA T25 digital، ساخت کشور آلمان - با سرعت 1000 دور بر دقیقه بهطور کامل هموژن سپس در بن ماری به مدت یک شب با دمای 60 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پس از مخلوط مواد دیوارهای وهورمون، جهت خشک کردن از خشککن انجمادی - Alpha-2 LD plus, Germany - به مدت 24 ساعت استفاده شد. ماده جامد متخلخل در هاون چینی خرد شدند. پودر حاصل از الک با مش 40 عبور داده شد و تا زمان انجام آزمایش در فریزر نگهداری شد. یک نمونه از هورمون انکپسوله شده برای مشخص شدن اندازه و ویژگیهای ساختاری پودرهای توسط میکروسکوپ الکترونی SEM1 عکسبرداری شد.
برای آماده سازی غذا، بعد از آماده سازی مواد دیواره، مقداری از آن را بهعنوان کپسول بهطور جداگانه در یخچال نگهداری شد تا در زمان اجرای آزمایش به پودر کرم اضافه شود. هورمون اواپریم به میزان 50 و 100 میلیگرم به ازای هر یک کیلو گرم بهصورت جداگانه به پودر کرم افزوده و با مقداری آب به شکل خمیر درآورده شدند. خمیر بهصورت رشته در دمای اتاق خشک و به اندازه پلت برای مولدین درست شد. جیرهها در ظروف دربسته در دمای 4 درجه سانتی گراد یخچال نگهداری شدند. روند رسیدگی جنسی با مشاهدات ظاهری و ثبت مراحل مختلف رسیدگی جنسی مولدین و همچنین تهیه مقطع بافتی از تخمدان در مراحل قبل از بلوغ، زمان بلوغ و بعد از تخمریزی صورت پذیرفت.
تجزیه و تحلیل آماری
برای مشخص شدن اندازه و ویژگیهای ساختاری پودرهای حاصل - هورمون انکپسوله شده - از میکروسکوپ الکترونیKYKY, EM - - SEM - 3200,China استفاده شد . برای بررسی روند رسیدگی جنسی از نرمافزار Exell و برای مطالعه تغییرات بافتی تخمدان پس از تهیه مقطع بافتی از میکروسکوپ استریو مجهز به دوربین عکاسی Nikon مدل ECLIPSE- E100 استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج این پژوهش در گروه آزمایشی خوراکی نشان داد که، بیشترین تعداد مولد در مرحله 4 رسیدگی جنسی یا به عبارتی بیشترین تعداد میگوی ماده جفتگیری کرده مربوط به تیمار قطع پایه چشمی در هر دو گروه آزمایشی بود. تیمارهای خوراکی نسبت به تیمار شاهد - تزریق سرم فیزیولوژی - عملکرد بهتری داشتند اما نسبت به تیمار قطع پایه چشمی کمی ضعیف عمل کردند. نتایج بدست آمده از این معیارها، با مطالعات صورت گرفته توسط آلفارو و همکاران - 2004 - بر روی مولد میگوی وانامی و پژوهشهای انجام شده توسط نجرسونجرن و همکاران - 2008 - و نجربابو و همکاران - 2013 - بر روی میگوی مونودون - ببری سیاه - مطابقت دارد.
مطالعات بافتشناسی گنادها بهعنوان یک روش مناسب برای ارزیابی وضعیت باروری تخمدان در سختپوستان بهکار میرود که در کنار مشاهدات ظاهری میتواند در تایید مراحل توسعه تخمدانها حائز اهمیت باشد، از اینرو در این تحقیق برای تایید مراحل جنسی - قبل از رسیدگی جنسی، بلوغ کامل و بعد از تخمریزی - علاوه بر بررسیهای ظاهری، مقطع بافتی تخمدان مورد بررسی قرار گرفت. همانطور که از ساختار بافتی تخمدان میگوهای مورد آزمایش در گروه آزمایشی خوراکی مشخص است میتوان اظهار داشت که، قبل از رسیدگی کامل جنسی اندازه اووسیتها با جذب زرده یا ویتلین افزایش مییابد که چنین وضعیتی در تیمارهای قطع پایه چشمی و تیمار هورمونی خوراکی قابل مشاهده است.
سایناد و ردی - 2011 - پس از مطالعه بافتشناسی تخمدان خرچنگ - senexsenex Oziotelphusa - گزارش دادند که، در تیمار تحت تزریق دوپامین بیشتر سلولهای فولیکولی در مرحله ژرمینال یا نمو هستند و عدم وجود گویچههای زرده نشان از نارس بودن تخمدان است در حالیکه تزریق سروتونین و ملاتونین باعث ظهور و تجمع زرده شده که مشخصهی اصلی زردهسازی و بلوغ تخمدان است. نتایج بدست آمده از روند رسیدگی جنسی و مطالعات بافت شناسی استفاده خوراکی از هورمون انکپسوله شده در تحقیق حاضر نشان داد که هورمون اوواپریم تنها باعث تحریک بلوغ تخمدان شد اما نمیتواند جایگزین روش قطع پایه چشمی شود بنابراین میتوان استفاده خوراکی از هورمون گنادوتروپین به همراه قطع پایه چشمی را بهعنوان پیشنهاد پژوهشی مطرح نمود.
