بخشی از مقاله
چکیده:
بهمنظور بررسی تاثیر پنکونازول بر صفات رشدی سه رقم زیتون آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار روی نهالهای یکساله ارقام زیتون - زرد، آربیکن و ابوسطل - سالهای 95-1394 در شرایط گلخانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک برگ در اثر اعمال 300 میلی گرم در لیتر پنکونازول 35 + درصد آبیاری ظرفیت زراعی+ رقم ابوسطل و کمترین وزن تر و خشک برگ در اثر اعمال 300 میلی گرم در لیتر پنکونازول90 + درصد آبیاری ظرفیت زراعی+ رقم آربیکن به دست آمد. در نتایج اثر متقابل پنکونازول بر آبیاری و رقم بر طول ریشه ارقام نتایج نشان داد که بیشترین طول ریشه در تیمار 300 میلی گرم پنکونازول90 + درصد آبیاری ظرفیت زراعی+ رقم ابوسطل و کمترین ارتفاع طول ریشه درتیمار بدون اعمال پنکونازول+ آبیاری 35 درصد ظرفیت زراعی+ رقم زرد به دست آمد.
مقدمه:
آب به عنوان یک منبع اقتصادی و مهم در بسیاری از نقاط جهان بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک مطرح است، از طرف دیگر نیاز به آب در جهان در همه بخشهای اقتصادی از جمله بخش باغبانی رو به افزایش است. با توجه به شرایط خشک و نیمه خشک کشور و کاهش نزولات آسمانی در طی سالهای اخیر بهینه سازی و صرفه جویی در مصرف آب باید هر چه بیشتر مد نظر قرار گیرد.
یکی از راه های جلوگیری از مصرف نامناسب آب و صرفه جویی در منابع موجود آب برای کشاورزی استفاده از گیاهان مقاوم و متحمل به خشکی در مناطق خشک و نیمه خشک و یا تنظیم کننده های رشد گیاهی برای کاهش تاثیر کم آبی میباشد - ارزانی و ارجی ، . - 2002 اولین واکنش گیاهان در برابر تنش خشکی کاهش رشد رویشی درختان زیتون از جمله ارتفاع، وزن تر و خشک اندامها، تعداد و سطح برگ را تحت تاثیر قرار میدهد
میرزایی و کرمشاهی - 2015 - اثر تنش خشکی بر صفات رشدی طول ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، طول و حجم ریشه نهال های بنه را مورد بررسی قرار دادند و بیان کردند که تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع، قطر و سطح برگ نهالهای بنه شده ولی بر طول ریشه تاثیری نداشت.
از مهمترین سازوکارهای سازگاری درختان به شرایط کم آبی پدیده تنظیم اسمزی است که این پدیده سبب مقاومت گیاهان تحت شرایط تنش میگردد . - Rieger 1995 - استفاده از تنظیم کننده رشد گیاهی که یکی از آنها پنکونازول میباشد، در سطح بیوشیمیایی تریازولها با افزایش فعالیت آنزیمهای ضد اکسید کننده به طور موثری باعث جذب رادیکالهای آزاد شده و به گیاه کمک میکنند تا در مواجه با شرایط نامساعد محیطی بهتر عمل کنند
ترکیبات تریازولی پاسخهای بیوشیمیایی و مورفولوژیکی متنوعی را در گیاهان نظیر تحریک رشد ریشه، افزایش رنگدانه ها، کاهش آسیب رادیکالهای آزاد و افزایش پتانسیل پاداکسایشی را القا میکنند . - Kishorekumar et al. 2007; Aly and Latif, 2011 - در این راستا جهت استفاده بهینه از پتانسیل بالقوه ژنتیکی زیتون موجود در کشور و برای توسعه باغات مناسب و اقتصادی، شناسایی ارقام متحمل به خشکی و معرفی روشهای کاهش تاثیر منفی کم آبی و خشکی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
مواد و روشها:
پژوهش حاضر در سالهای 1394 و 1395 در گلخانه ایستگاه تحقیقاتی زیتون طارم بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. متوسط دمای گلخانه با استفاده از دماسنج اندازهگیری شد که در طی آزمایش متوسط دمای روزانه و شبانه گلخانه به ترتیب 35 و 15 درجه سانتیگراد بود و متوسط رطوبت نسبی 60 درصد بود. در این آزمایش، سه رقم زیتون - زرد، آربیکن و ابوسطل - تحت تاثیر سه تیمار آبیاری شامل عدم تنش 90 - درصد ظرفیت زراعی - ، تنش ملایم 55 - درصد ظرفیت زراعی - و تنش شدید 35 - درصد ظرفیت زراعی - قرار گرفتند.
به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف آب در طول و انتهای دوره آزمایش، صفات رشدی شامل میزان رشد و وزن خشک و تر اندامهای هوایی و زیرزمینی، فاصله میانگرهها، قطر ساقه، طول وحجم ریشه اندازهگیری شدند. در انتهای آزمایش، گیاهان از گلدانها خارج و اقدام به شستن ریشههای آنها گردید. بهمنظور اندازهگیری وزن تر و خشک اندامها، گیاهان به اندامهای ریشه، شاخه و برگ تقسیم شدند. بلافاصله وزن تر اندامها با استفاده از یک ترازو با دقت 0/1 گرم اندازهگیری شد. برای اندازه گیری حجم ریشه از استوانه مدرج با دقت یک میلیلیتر و برای اندازه گیری قطر ساقه از ریزسنج بادقت اندازه گیری 0/1 میلیمتر استفاده شد. جهت اندازهگیری وزن خشک، نمونهها به مدت 24 ساعت در دمای 105 درجه آون خشک شدند. درصد رشد نسبی نهالها از رابطه زیر قابل محاسبه است.
تجزیه و تحلیل دادهها:
تجزیه و تحلیل آماری دادهها با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS 16.0 و SAS 9.0 انجام شد. مقایسه میانگین دادهها با استفاده از نرم افزار MSTAT_C صورت گرفت. برای رسم نمودارها از نرمافزار Excel 2009 استفاده شد.
نتایج و بحث: وزن خشک برگ:
در بررسی مقایسه میانگین صفات زیتون - شکل - 1، مشاهده شد که بین میزان مختلف آبیاری از نظر میزان وزن خشک برگ اختلاف معنی-داری وجود داشت، بیشترین میزان وزن خشک برگ با 0/163 گرم در اثر اعمال ظرفیت زراعی بر اساس 35 درصد ظرفیت زراعی است.
کمترین میزان وزن خشک برگ با 0/152 گرم مربوط به آبیاری با میزان 55 و 90 درصد ظرفیت زراعی است - شکل . - 1 یعنی افزایش ظرفیت زراعی نه تنها تاثیری بر وزن خشک برگ نداشته بلکه سبب کاهش آن نیز میگردد. بررسی مقایسه میانگین اثرات اصلی صفات زیتون نشان داد که بین ارقام مختلف از نظر وزن خشک برگ اختلاف معنیداری وجود داشت، بیشترین وزن خشک برگ با 0/17 گرم متعلق به رقم ابوسطل و کمترین میزان وزن خشک برگ با 0/14 گرم مربوط به رقم آربیکن بود - شکل . - 1
شکل -1 مقایسه میانگین تاثیر ظرفیت زراعی بر وزن خشک برگ 3 رقم زیتون
