بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی تاثیر مواد محرک رشد گیاهی بر صفات کمی و کیفی گندم زرین و همچنین برای مقایسه نحوه استعمال مواد تحریک کننده رشد گیاهی - پیش تیمار بذر و محلول پاشی اندام های هوایی - آزمایشی تحت شرایط مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 90-89 انجام گرفت.
در بین تیمار های آزمایشی اچ بی 101- و هایپرتونیک بیشترین تاثیر را بر روی صفات مورد مطالعه داشته اند. در بررسی ناثیر مواد محرک رشد بر روی صفات، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح پنج درصد و وزن هزار دانه در سطح یک درصد اختلاف معنی داری بین تیمارهای آزمایشی وجود دارد. محلول پاشی برگی مواد محرک رشد بیشترین تاثیر را بر روی وزن هزار دانه داشته است.
مقدمه:
افزایش عملکرد گیاهان زراعی هدف آسانی نیست زیرا عملکرد گیاهان تحت تاثیر اقلیم، خاک، عوامل گیاهی واثرات متقابل آن ها است. این عوامل و اثرات متقابل آن ها از منطقه ای به منطقه دیگر واز گیاهی به گیاه دیگر و در مواردی از رقمی به رقم دیگر وبر حسب شرایط اقتصادی اجتماعی کشاورز متغیر است. به این ترتیب تولید گیاهان زراعی یک پدیده پیچیده است.
برای هماهنگی با این پیچیدگی، شناخت عمیق عوامل فیزیولوژیکی، زراعی ومحیطی جهت حفظ یا افزایش بهره دهی ضروری است
پیشرفت -های علمی در تغذیه گیاهی وحاصل خیزی، انقلابی در تولید محصولات به وجود آورده است. پنجاه درصد عملکرد ذرت و سایر غلات بدون در نظر گرفتن بهبود کیفیت و ارزش غذایی محصول، معلول کاربرد کودهای تجارتی است و در مقابل آن عملکرد پایین محصول در بسیاری از کشورها دردرجه اول مربوط به کمبود عناصر- غذایی مورد نیازگیاهی است
نقش محرک های رشد در کشاورزی جهانی، در مقایسه با دیگر مواد شیمیای به کار رفته در کشاورزی مانند قارچ کشها، علف کش ها و حشره کش ها بسیار کم است. بدین ترتیب، فروش جهانی این مواد به ندرت به 4 درصد از کل فروش مواد گوناگون حفاظت کننده می رسد، یکی از موارد کاربرد تنظیم کننده های رشد گیاهی، رسیدن به عملکرد بالقوه در گیاهان زراعی و امکان اعمال تراکم های کشت بالا و مقادیر بیشتر کودهای نیتروژن دار است
کاربرد پیش تیمار بذر که به طور تخصصی پرایمینگ بذر نامیده می شود، در خلال دهه نود میلادی گسترش چشم گیری داشت به طوری که در حال حاضر در بسیاری از نقاط دنیا از تکنیک های مربوط به پرایمینگ بذر به صورت تجاری استفاده می گردد.
مطالعات میدانی در این خصوص نشان داده است که نتایج کاربرد پرایمینگ بذر در کشورهای فقیری چون هندوستان، زیمباوه، پاکستان ونپال بسیارامیدوار کننده بوده است وکشاورزهای که از این روش در تولید محصولات زراعی بهره برده اند از نتایج این کار کاملا" رضایت داشتند - هاریس و همکاران،. - 2001 از طرفی پیش تیمار بذر با تسریع فعالیت های آنزیمی باعث افزایش متابولیسم بذر و رشد جنین می شود، ولی خروج ریشه چه و جوانه زنی کامل صورت نمی گیرد.
محرک وتنظیم کننده های رشد گیاهی باعث استقرار بهتر گیاه در خاک و حفظ گیاه به مدت طولانی و افزایش سطح سبزینگی می شود، در نتیجه بر قدرت رقابتی و بقاء گیاه افزوده می شود که همه این موارد در جهت حفظ خاک و کاهش اثرات مخرب فرایندهای فرسایش خاک می باشند و با اهداف تعریف شده کشاورزی پایدار هم خوانی دارند
تغذیه برگی به عنوان یک تامین کننده تکمیلی عناصر کم مصرف و پر مصرف، هورمون های گیاهی، محرک- های رشد و سایر عناصر مفید استفاده شده است. تاثیر کود دهی برگی در افزایش محصول، مقاومت به بیماری ها و آفات و بهبود مقاومت به خشکی و نیز افزایش کیفیت محصول مشاهده شده است.
در مورد چگونگی ورود مواد از کوتیکول، نظریات مختلفی وجود دارد، عده ای معتقدند که میکرفیبریل های پلی ساکاریدی به صورت پیوسته از سطح خارجی برگی تا دیواره سلولی اپیدرمی امتداد می یابد و مواد از طریق این ارگان ها به داخل برگ نفوذ می کنند ولی جدیدترین نظریه در مورد نفوذ مواد که مورد تائید اکثر دانشمندان است، این است که نفوذ موادی با وزن مولکولی پایین - قند و عناصر معدنی - و تبخیر آب از میان پوستک از طریق روزنه های هیدروفوبیک موجود در پوستک صورت می گیرد - ب امین،. - 1391 پاسخ گیاه به کود دهی برگی بستگی به گونه گیاه، شکل کود، غلظت کود، دفعات کاربرد کود و مرحله رشدی گیاه دارد.
مواد و روش ها
آزمایش در سال زراعی 90-89 در 15 کیلومتری شهر ارومیه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. آزمایش با دو فاکتور که شامل فاکتور a نوع تیمارها در 5 سطح شامل، : a1 اچ بی - HB101 - 101-، : a2 بایوفیل - biofel - ، :a3 هایپرتونیک - hypertonic - ، :a4 دولزی - dullzee - و: a5 آب - control - و فاکتور b نحوه استعمال این مواد در دو سطح شامل، : b1 محلول پاشی و : b2 پیش تیمار بذر انجام گرفت. نتایج آزمایشگاه نشان داد که بافت خاک مزرعه لومی رسی بود که pH آن برابر 7/8 و هدایت الکتریکی آن برابر 1/3دسی زیمنس بر متر می باشد و بر اساس نتایج تجزیه خاک، مقدار 100 کیلو گرم نیتروژن در هکتار به صورت کود اوره و 100 کیلو گرم کود پتاسیم در هکتار قبل از کشت به زمین افزوده شد.
فاصله ردیف های کشت از هم 20 سانتی متر در نظر گرفته شده و بذور مربوط به کرت های پیش تیمار قبلا به مدت 6 ساعت در محلول های محرک رشد قرار گرفته و سپس خشک گردیدند، همچنین بذور مربوط به پیش تیمار شاهد نیز در آب معمولی تیمار شدند. بذور مربوط به کرت های محلول پاشی بدون هیچ نوع تیماری به صورت مستقیم در مزرعه کشت شدند و در سه مرحله پنجه زنی، به خوشه رفتن و خمیری شدن دانه ها با دز 1 در هزار محلول پاشی با سم پاش پشتی انجام گرفت.
اولین آبیاری بلافاصله بعد از کشت اعمال گردید و در مراحل بعدی بر اساس رطوبت خاک و شرایط جوی کرت ها آبیاری شدند. علف های هرز غالب در مزرعه شامل سلمه تره و تاج خروس بودند و به دلیل آیش بودن زمین در سال گذشته تراکم کمی در مزرعه داشتند، مبارزه با علف های هرز مزرعه نیز در طول طرح به صورت دستی انجام گرفت
