بخشی از مقاله
چکیده
این بررسی به منظور مطالعه تأثیر پیشتیمار بذري و محلولپاشی با نانو روي بر عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه لوبیا سبز، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشگاه صنعتی شاهرود در سال زراعی 1394 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهاي مورد بررسی شامل پیشتیمار بذري در شش سطح - صفر، آب خالص، روي معمولی در دو غلظت 3 و 6 گرم در لیتر و نانو روي در دو غلظت 3 و 6 گرم در لیتر - که به مدت 12 ساعت روي بذور مورد نظر اعمال شدند. و محلول پاشی در سه سطح - صفر، روي معمولی و نانو روي با غلظت 4 گرم در لیتر - قبل از گلدهی انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل پیشتیمار بذري و محلولپاشی نانو روي با غلظت بالا موجب بهبود تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف گردید، همچنین برهمکنش پیشتیمار نانو روي 3 گرم در لیتر و محلولپاشی صفر تأثیر معنیداري را بر صفات وزن صد دانه و عملکرد دانه لوبیا سبز نشان داد.
واژههاي کلیدي: تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، وزن صد دانه.
مقدمه عنصر روي یکی از هفت عنصر کممصرف و ضروري در تغذیهي گیاهی است . - 3 - در ساختمان 200 نوع آنزیم و پروتئین مشارکت میکند و بهطور غیرمستقیم سبب افزایش رشد گیاه و اسیمیلاسیون میشود . - 5 - عنصر روي علاوه بر اینکه عملکرد محصولات کشاورزي را افزایش میدهد، کیفیت محصولات تولیدي را بالا میبرد. بهعنوان مثال کاربرد کود روي سبب افزایش عملکرد و کیفیت لوبیا شده است . - 2 - یکی از راهکارهاي جدید براي افزایش امنیت غذایی استفاده از فناوري نانو میباشد . - 4 - این فناوري یکی از تکنولوژيهایی است که کاربردهاي زیادي در حوزههاي مختلف از جمله غذا، بهداشت، بیوتکنولوژي، محیط زیست و کشاورزي دارد . - 1 - استفاده از نانو مواد در صنعت کشاورزي میتواند از طریق کاهش مصرف مواد، تأثیر بیشتري در افزایش بهرهوري محصول داشته باشد. به همین دلیل جایگزین کردن آن به جاي کودهاي مرسوم می تواند در دستور کار قرار گیرد و این امید وجود دارد که عنصر روي بهویژه به شکل نانو ذره موجب بهبود رشد، عملکرد و کیفیت آن شود. در این راستا به بررسی پیشتیمار و محلولپاشی عنصر روي به شکل معمولی و نانو ذره بر عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه لوبیا سبز پرداخته شد.
مواد و روشها
به منظور بررسی اثرات پیش تیمار بذري و محلولپاشی با غلظتهاي مختلف روي معمولی و نانو ذره روي بر عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا سبز آزمایشی در سال زراعی 1394 در مزرعهي تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشگاه صنعتی شاهرود به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل پیشتیمار بذري در شش سطح - صفر، آب خالص، روي معمولی در دو غلظت 3 و 6 گرم در لیتر و نانو روي در دو غلظت 3 و 6 گرم در لیتر - و محلولپاشی عنصر روي در سه سطح - صفر، معمولی و نانو با غلظت 4 گرم در لیتر - بود. پیشتیمار بذور در تیمارهاي مورد نظر به مدت 12 ساعت انجام شد و محلولپاشی با غلظتهاي مورد نظر قبل از گلدهی صورت گرفت. هر کرت آزمایشی شامل 4 خط کاشت به طول 5 متر با فاصلهي 50 سانتیمتر بین ردیف و 10 سانتیمتر روي ردیف بود که دو خط وسط جهت اندازهگیري صفات مورد استفاده قرار گرفت. به منظور اندازهگیري عملکرد، زمانی که بوتهها در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بودند از هر کرت آزمایشی تعداد 5 بوته با در نظر گرفتن حاشیه برداشت گردید. عملکرد نهایی بر حسب گرم بر متر مربع برآورد گردید. در نهایت تجزیه واریانس و مقایسه میانگین دادههاي بهدست آمده توسط نرم افزار حAح و آزمون خحع در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث اثر پیشتیمار، محلولپاشی و اثر متقابل آنها در سطح احتمال یک درصد بر تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه معنیدار شد، تعداد دانه در غلاف تحت تأثیر پیشتیمار و اثر متقابل پیشتیمار و محلولپاشی قرار گرفت. همچنین صفت میزان عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد تحت تأثیر محلولپاشی و اثر متقابل پیشتیمار و محلولپاشی قرار گرفت - جدول . - 1
جدول -1 تجزیه واریانس - میانگین مربعات - عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا سبز تحت تأثیر پیشتیمار بذري و محلولپاشی با عنصر روي به فرم نانو و معمولی.
در ترکیبات تیماري مورد مطالعه تعداد غلاف در بوته بین 7/4 تا 18/23 متغیر بود. در این بین تعداد غلاف بیشتر در بوتههایی
ثبت گردید که بذور آنها توسط نانو روي پیشتیمار شده بودند. بهعنوان مثال مقدار این صفت در ترکیب تیماري پیشتیمار با نانو روي 6 و محلولپاشی با نانو روي 4 گرم در لیتر 18/23 بود که نسبت به شاهد 83/58 درصد افزایش نشان داد. مقادیر بالایی از تعداد دانه در غلاف - 4/79 - در پیشتیمار بذر با نانو روي 6 گرم در لیتر و محلولپاشی نانو 4 گرم در لیتر مشاهده شد که نسبت به شاهد افزایش 50/73 درصدي را از خود نشان داد.
جدول -2 مقایسه میانگین عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا سبز تحت تأثیر پیشتیمار بذري و محلولپاشی با عنصر روي به فرم نانو و معمولی.
گیاهانی که بذر آنها فقط با نانو روي 3 گرم در لیتر پیشتیمار شد بالاترین وزن صد دانه را 23/56 - گرم - به خود اختصاص دادند که نسبت به تیمار شاهد 47/61 درصد افزایش نشان داد. عملکرد دانه لوبیا سبز تحت تأثیر محلولپاشی و اثر متقابل پیشتیمار و محلولپاشی در سطح احتمال 1 درصد قرار گرفت بهنحوي که غلظت نانو روي 3 گرم در لیتر افزایش معنیداري را نسبت به سایر تیمارها در عملکرد دانه ایجاد نمود افزایش مشاهده شده نسبت به شاهد 121/53 درصد بود که با پیشتیمار
