بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر کاربرد کمپوست زباله شهری بر غلظت عناصر سنگین تبادلی - سرب، کروم، نیکل و کادمیوم - در خاک مزرعه، آزمایشی با طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و چهارده تیمار از سال 1387 تا 1391 به مدت 5 سال در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد.
تیمارهای آزمایش شامل، تیمار شاهد - T1 - ، تیمار کود شیمیایی توصیه شده - T2 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری - T3 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T4 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری به همراه 50 درصد کود - T5 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری به همراه 75 درصد کود - T6 - ، تیمار 30 تن کمپوست زباله شهری - T7 - ، تیمار 30 تن کمپوست به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T8 - ، تیمار 30 تن کمپوست به همراه 50 درصد کود شیمیایی - T9 - ، تیمار 30 تن کمپوست به همراه 75 درصد کود شیمیایی - T10 - ، تیمار 45 تن کمپوست زباله شهری - T11 - ، تیمار 45 تن کمپوست به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T12 - ، تیمار 45 تن کمپوست به همراه 50 درصد کود شیمیایی - T13 - و تیمار 45 تن کمپوست زباله شهری به همراه 75 درصد کود شیمیایی - T14 - ، بعد از اعمال تیمارهای کودی در مزرعه مورد نظر گیاه زراعی برنج در آن کشت شد و پس از برداشت گیاه نمونه برداری از خاک انجام گرفت.
نتایج نشان داد که میزان کمپوست زباله شهری و کود شیمیایی در تیمارها، بر میزان غلظت سرب تبادلی خاک تأثیر معنیدار در سطح %1 داشته و بر میزان کروم قابل استفاده خاک در سطح %5 تاثیر گذاشته و اثر متقابل تیمارهای کودی - T - با سالهای مصرف کود - Y - تنها بر میزان سرب و کروم تبادلی در سطح %1 معنی دار شده است و بر میزان فلزات سنگین چون نیکل و کادمیوم در این مطالعه اثر معنیداری نداشته است.
بطور کلی نتایج نشان داد که با افزایش میزان کمپوست زباله شهری در هر تیمار به همراه افزایش سال مصرف میزان سرب و کروم قابل استفاده در خاک، بطور قابل ملاحظهای افزایش یافته است. بیشترین افزایش میزان سرب و کروم قابل جذب در خاک مربوط به تیمار 45 تن کمپوست زباله شهری به همراه 75 درصد کود شیمیایی در سال پنجم مصرف میباشد.
مقدمه
استفاده از مواد آلی نظیر کودهای کمپوست زباله شهری، در باروری خاکهای زراعی از دیرباز در تمام نقاط جهان متداول بوده است. با توجه به کمبود مواد آلی در خاکهای مناطق خشک و نیمهخشک کاربرد ترکیبات آلی در این مناطق باعث بهبود خواص فیزیکی، شیمیایی و حاصلخیزی خاک می گردد. همچنین گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن به ویژه در کشورهای در حال توسعه، انباشته شدن حجم عظیمی از زبالههای شهری را در پی داشته است. بنابراین در سالهای اخیر به منظور کاهش آلودگیهای زیست محیطی، به بازیافت زباله و به کارگیری کمپوست حاصل در اراضی کشاورزی توجه زیادی شده است
گارسیا و همکاران - 12:1995 - طی تحقیقاتی دریافتند که مقدار فلزات سنگین با پیشرفت فرایند کمپوست شدن افزایش مییابد و این مسئله میتواند مانعی در مسیر استفاده مکرر از کمپوست در اراضی کشاورزی باشد.
ناواس و همکاران - 123:1998 - نشان دادند که با افزایش میزان کمپوست زباله شهری از صفر به 320 تن در هکتار، غلظت عناصر سنگین از جمله کروم افزایش یافت. در آزمایشی که از سه نوع کمپوست متفاوت شامل - کمپوست پسماند شهری، کمپوست لجن فاضلاب و مخلوط کمپوست پسماند شهری و لجن فاضلاب - استفاده شد. نتایج نشان داد که در خاکهایی که مقادیر زیادی کمپوست دریافت کرده بودند میزان کروم افزایش داشت کاربرد کمپوست زباله شهری و لجن فاضلاب منجر به افزایش میزان عناصر سنگین ازجمله کروم در خاک گردید
والکر و همکاران - 303:2003 - گزارش نمودند کاربرد کمپوست زباله شهری طی 7 سال، منجر به تجمع فلزات سنگین در خاک میگردد. این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کاربرد پنج ساله کمپوست زباله شهری در میزان عناصر سنگین قابل استفاده در خاک صورت پذیرفت.
مواد و روشها
آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با تیمارهایی که شامل سطوح مختلف کمپوست زباله شهری و کود شیمیایی اجرا شد. این پژوهش از سال 1387 طی 5 سال متوالی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با ابعاد هر کرت 3 1/5 متر در سه تکرار در سال 91 نیز تکرار گردید. گردید.
تیمارهای آزمایش شامل، تیمار شاهد - T1 - ، تیمار کود شیمیایی توصیه شده - T2 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری در هکتار - T3 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری در هکتار به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T4 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری در هکتار به همراه 50 درصد کود - T5 - ، تیمار 15 تن کمپوست زباله شهری در هکتار به همراه 75 درصد کود - T6 - ، تیمار 30 تن کمپوست زباله شهری در هکتار - T7 - ، تیمار 30 تن کمپوست در هکتار به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T8 - ، تیمار 30 تن کمپوست زباله شهری در هکتار به همراه 50 درصد کود شیمیایی - T9 - ، تیمار 30 تن کمپوست زباله شهری درهکتار به همراه 75 درصد کود شیمیایی - T10 - ، تیمار 45 تن کمپوست زباله شهری در هکتار - T11 - ، تیمار 45 تن کمپوستدر هکتار به همراه 25 درصد کود شیمیایی - T12 - ، تیمار 45 تن کمپوست در هکتار به همراه 50 درصد کود شیمیایی - T13 - و تیمار 45 تن کمپوست زباله شهری در هکتار به همراه 75 درصد کود شیمیایی - T14 - ، بعد از اعمال تیمارهای کودی در مزرعه مورد نظر گیاه زراعی برنج در آن کشت شد و پس از برداشت گیاه نمونه برداری از خاک انجام گرفت.
نمونهها پس از هوا خشک شدن از الک 2 میلیمتری عبور داده شد و عناصر سنگین قابل جذب طبق روش DTPA - لندسی - 422:1978 عصاره گیری و سرانجام توسط دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. در انتها نتایج حاصل از اندازهگیری با استفاده از نرم افزار SPSS 17 و SAS 9.3 تجزیه و تحلیل شد. همچین مقایسه میانگینها با آزمون دانکن در سطح %5 صورت گرفت.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس - جدول - 1 نشان می دهد که اثر متقابل تیمارهای کودی و سال بر روی میزان سرب و کروم قابل استفاده خاک در سطح %1 معنیدار می باشد ولی بر میزان نیکل و کادمیوم اثر معنیداری ندارد.
