بخشی از مقاله
چکیده
پوششدهی میوهها و سبزیها با کیتوسان در افزایش زمان ماندگاری آنها نقش مثبت دارد. پوشش کیتوسان از رشد قارچها جلوگیری کرده و کیفیت ظاهری میوهها را به مدت طولانیتری حفظ مینماید. تحقیق حاضر بهمنظور مشاهده روند تغییرات بعضی ویژگیهای کیفی در طول مدت انبارداری انگور رقم یاقوتی بهصورت محلولپاشی قبل از برداشت در سه مرحله بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت.
بهمنظور بررسی اثر کیتوسان بر خواص کمی، کیفی و انباری میوه انگور رقم یاقوتی تیمارهای آزمایش شامل شاهد، 2 و 3 درصد کیتوسان در سه نوبت - هر 15 روز از اواخر خرداد - بر درختان بارده انگور به اجرا درآمد. پس از 40 روز نگهداری در دمای +4 درجه سانتیگراد، هر 10 روز یکبار با اندازهگیری شاخصهای مورد نظر ارزیابی شدند. صفات کیفی میوه، شامل میزان مواد جامد محلول - TSS - ، اسیدهای قابل تیتراسیون - TA - و پی اچ - PH - اندازهگیری شدند.
نتایج آزمایش نشان داد که کاربرد کیتوسان بهطور معنیداری منجر به افزایش عمر انباری انگور رقم یاقوتی شد. کیتوسان بر صفات PH، اسیدیته قابل تیتراسیون و مواد جامد محلول اثر معنیداری در سطح احتمال یک درصد داشت. در مجموع تیمار با کیتوسان 2 درصد نسبت به تیمار 3 درصد و در مقایسه با تیمار شاهد - آب مقطر - نتایج بهتری را در رابطه با افزایش طول دوره نگهداری انگور رقم یاقوتی در انبار سرد داشتند.
مقدمه
انگور با نام علمی - Vitis vinifera - از دسته گیاهان گلدار، رده ماگنولیوپسیدا، راسته ویتالیس از تیره ویتاسه میباشد. این تیره شامل 10 الی 11 جنس و دارای بیش از 600 گونه مختلف است که تعدادی از آنان جزء گیاهان زینتی بوده و به استثنای جنس ویتیس که از لحاظ تغذیهای مورد توجه میباشد، جنسهای دیگر فاقد اهمیت هستند - حکمتی و تفضلی، . - 1391 کیتوسان با نام علمی 1-، -N-4استیل--Dگلوکزآمین و فرم استیلزدایی شده آن با فرمول شیمیایی - C6H11O4N - n، فراوانترین پلیساکارید طبیعی بعد از سلولز میباشد که از به هم پیوستن بیش از 5000 مونومر گلوکزآمین بوجود میآید .
کیتوسان بهعنوان یک پوشش نیمه نفوذپذیر با تغییر دادن اتمسفر درونی مانند آب، اکسیژن و دیاکسیدکربن و نیز کم کردن سرعت تنفس پیری را به تاخیر انداخته و کیفیت میوههای برداشت شده را حفظ میکند . - Zivanovic et al,. 2005 - در مطالعات متعدد انجام شده مشخص گردیده که کیتوسان تحریککننده بیرونی پاسخها بوده و باعث تجمع 1-β و -3 گلوکاناز و ترکیبات فنولی، القاء چوبی شدن و سنتز فیتوالکسینها در بافتهای آلوده شده و از تولید آنزیمهای هضمکننده دیواره سلولی جلوگیری میکندهمچنین کیتوسان بطور بالقوه موجب تولید آنزیمهای دفاعی و فنولها در گیاهان میشود .
لشگری و رستگار - 1396 - ، در پژوهشی به تاثیر کیتوسان و کلریدکلسیم بر روند تغییرات برخی ویژگیهای کمی و کیفی میوه کنار در مدت نگهداری پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که تیمارها به استثنای کلریدکلسیم 5 درصد، افت وزن و پوسیدگی را کاهش و رنگ و سفتی میوه را افزایش دادند. البته بین تیمارهای مختلف کیتوسان تفاوت معنیداری مشاهده نشد. ویتامین ث و مواد جامد محلول نیز تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. بهطور کلی کیتوسان و کلریدکلسیم 2/5 - درصد - بهمنظور حفظ کیفیت ظاهری و افزایش عمر ماندگاری میوه کنار توصیه میگردد.
در پژوهشی دیگر حاجی تقیلو و همکاران - 1396 - ، به بررسی تاثیر کیتوسان و اسیدسالیسیلیک بر رشد قارچ بوتریتیس و کیفیت میوههای انگور ریشبابای قرمز پرداختند. نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین میزان مواد جامد قابل حل و اسیدهای قابل تیتراسیون در تیمار ترکیبی کیتوسان 1 درصد همراه با اسید سالیسیلیک 2 میلیمولار بود. بر اساس نتایج بدست آمده کیتوسان در غلظت 1 درصد در حفظ کیفیت و نیز خصوصیات خوراکی میوههای انگور رقم ریشبابای قرمز نتایج مطلوبی داشته است. لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر کیتوسان و غلظتهای مختلف آنها بر عمر پس از برداشت و تغییرات کیفی میوه انگور رقم یاقوتی طی انبارداری بود.
مواد و روشها
این پژوهش بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی کیتوسان با دو غلظت 2 و 3 درصد بر کیفیت انگور یاقوتی در سال زراعی 1397 در باغ داربستی منطقه آبستان از توابع شهرستان خرمآباد، بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد.
اندازه گیری پی اچ :
میزان پی اچ آب میوه با استفاده از دستگاه پی اچ سنج - مدل 3220، جنوی - اندازهگیری شد. در هر نوبت اندازهگیری ابتدا دستگاه با بافرهای 4 و 7 کالیبره شد. سپس الکترود دستگاه داخل آب میوه قرار گرفته و پس از ثابت شدن عدد نمایش داده شده، میزان پی اچ ثبت شد.
اندازه گیری میزان مواد جامد قابل حل :
اندازهگیری میزان مواد جامد محلول، با دستگاه رفراکتومتر دستی مدل ATAGO انجام شد و نتایج بدست آمده بر حسب درصد بریکس، گزارش گردید.
اندازهگیری اسیدهای قابل تیتراسیون :
میزان اسید کل میوه با استفاده از روش تیتراسیون اندازهگیری شد. برای این منظور، میزان 2 میلیلیتر آب میوه با آب مقطر به حجم 20 میلیلیتر رسانده شد و پس از همگن شدن، با سود 0/1 نرمال تا رسیدن به پی اچ نهایی 8/1 ± 0/1 تیتر شد. اسیدیته قابل تیتراسیون با استفاده از فرمول زیر محاسبه گردید و مقدار عددی آن بر حسب اسید غالب - اسید تارتاریک - بیان شد.
تجزیه و تحلیل آماری:
برای تجزیه آماری دادهها از نرمافزارMinitab 17 استفاده شد و میانگینهای بدست آمده بهوسیله آزمون دانکن در سطح احتمال پنج درصد مورد مقایسه قرار گرفتند.
نتایج و بحث :
نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر دوره انبارمانی تیمار بر میزان مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و پی اچ - در سطح احتمال یک درصد - معنیدار بود اما، اثر متقابل تیمارها و دورههای انبارمانی اثر قابل توجهی بر مقدار مواد جامد محلول نداشتند ولی اثر دوره انبارمانی بر میزان پیاچ آب میوه - در سطح یک درصد - قابل توجه بود
جدول .1 تجزیه واریانس اثر تیمار و زمان انبارمانی بر صفات کمی و کیفی میوه انگور رقم یاقوتی
