بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور تعیین تاثیرکود نانو ازت بر عملکرد و اجزاء عملکرد رازیانه آزمایش در دو سال مختلف 1394و 1395 در مرکز تحقیقات،آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کامل تصادفی در سه تکرار بر روی اکوتیپ های رازیانه شامل ارومیه، همدان، یزد، شیراز و یک رقم خارجی بنام قاضیان تپ ترکیه صورت گرفت.
تیمارها در سه مرحله رویشی، قبل از گلدهی و موقع گلدهی اعمال شد. نتایج نشان داد که تاثیرمحلول پاشی کود نانو ازت بر روی شاخه فرعی، وزن تر و خشک، تعداد چتر و عملکرد دانه معنی دار بود. اکوتیپ ترکیه بیشترین شاخه فرعی و عملکرد را نسبت به سایر اکوتیپ ها ایجاد کرد. اکوتیپ همدان نسبت به سایر اکوتیپ ها ارتفاع و تعدا چتر بیشتری ایجاد کرد ولی عملکرد بالاتری نداشت.
مقدمه:
با توجه به تقاضای شدید محصولات کشاورزی به آب و استحصال شدید آن از منابع آبی، یکی از راههای افزایش راندمان آب کشاورزی، جهت جلوگیری از کودهای شیمیائی نیاز است که از سایر منابع کودی نظیر کود نانو بصورت محلول پاشی استفاده کرد که پایداری اکولوژیک را به همراه دارند. نانو تکنولوژی مجتمع کردن اتم های منفرد، مولکولها یا توده های مولکولی به صورت ساختار جدید می باشد
دسترسی نانو کودها در شرایط متفاوت بهتر از کودهای معمولی می باشد. خوش پیک و همکاران - 1394 - گزارش دادند که نانو کود آلی بر ارتفاع، تعداد چتر، وزن هزار دانه و عملکرد دانه رازیانه تاثیر معنی داری داشته است. ترکیبی از ذرات نانو، فعالیت نیترات ردوکتاز را در سویا افزایشداد و توانایی جذب و استفاده از آب وکود را تشدید نمود . - Lu et al., 2002 - محمدی مجید عزیزی - 1393 - تاثیر کود نانو را بر ارتفاع بوته، عملکرد وسایر صفات بابونه را گزارش کرده است. کورادینی و همکاران - 2010 - گزارش کردند که دسترسی نانو کودها در سه pH متفاوت 7 - و 5/2 و - 4/2 نسبت به کوهای معمولی بهتر بود. صالحی و تمسکنی - 1387 - نشان دادندکه تیمار نانو نقره - 50 میلیگرم بر لیتر - باعث افزایشدرصد جوانهزنی، طولساقهچه و ریشهچه ودر نهایت باعث بهبود استقرار گندم گردید.
مواد و روشها:
در این تحقیق، اکوتیپ های مختلف رازیانه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این آزمایش به منظور بررسی تیمار نانو جهت ارزیابی اکوتیپ های مختلف از بابت صفات مورفولوژیک و گیاه رازیانه به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذرباجان غربی اجرا شد. اکوتیپ ها شامل -1ارومیه-2همدان -3یزد -4شیراز -5قاضیان تپ - یک رقم از ترکیه - . تیمار نانو به صورت محلول پاشی در سه نوبت در مرحله رویشی، شروع گلدهی ساقه های اصلی و شروع گلدهی ساقه های فرعی انجام گرفت و براساس توصیه کودی شرکت به میزان 2 /5 لیتر در هکتار مورد استفاده قرارگرفت. لازم به ذکر است که در طول آزمایش کلیه تیمارها در زمان یکسانی اعمال شد.
نتایج و بحث:
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر تیمار نانو ازت بر کلیه صفات مورفولوژیک - ارتفاع، وزن تر و خشک تعداد چتر، تعداد شاخه های فرعی، وزن هزار دانه و عملکرد - p 0/01 - - معنی دار بود. بیشترین شاخه فرعی را اکوتیپ ترکیه و یزد وکمترین آن را اکوتیپ ارومیه ایجاد کرد. در همه اکوتیپ ها، تیمار نانو باعث افزایش شاخه فرعی شد - شکل . - 1
شکل-1 تاثیر کود نانو بر شاخه فرعی اکوتیپ های رازیانه شکل -2 تاثیر کود نانو بر ارتفاع اکوتیپ های رازیانه
حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد
اکوتیپ شیراز بیشترین ارتفاع را ایجاد کرده و نسبت به بقیه اکوتیپ ها اختلاف معنی داری را نشان می دهد. تیمار نانودر اکوتیپ های ارومیه، همدان و ترکیه باعث افزایش ارتفاع گردیده است به طوری که بیشترین تاثیر تیمار نانو در اکوتیپ ترکیه مشاهده شد.
ارقام داخلی ارتفاع بیشتری نسبت به رقم ترکیه ایجادکردند - شکلDerosa . - 2 و همکاران - 2010 - نشان دادند که به لحاظ دسترسی آسان کودهای نانو، انتقال سریعتر مواد غذایی، رشد رویشی سریعتری را باعث شده که می تواند هم در ارتفاع و هم در شاخه های فرعی تاثیر داشته باشد. بیشترین وکمترین وزن تر را به ترتیب اکوتیپ ترکیه و شیراز ایجاد کرده است
اکوتیپ ارومیه به عنوان اکوتیپ شاهد به همراه اکوتیپ همدان بیشتر تحت تاثیر کود نانو قرار گرفت و نسبت به سایر اکوتیپها وزن خشک بالاتری را ایجاد کرد ولی اکوتیپ شیراز کمترین تاثیر را داشته و کمترین وزن خشک را ایجاد کرد - شکل. - 4 با توجه به اینکه میزان رشد رویشی تحت تاثیر کود نانو، افزایش می یابد، میزان تولید بیوماس نیز افزایش یافته و وزن تر و خشک رازیانه نیز افزایش می یابد - فیضی و رضوانی مقدم، . - 1389
شکل-3 تاثیر کود نانو بر وزن تر اکوتیپ های رازیانه شکل -4 تاثیر کود نانو بروزن خشک اکوتیپ های رازیانه
حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد
شکل-5 تاثیر کود نانو برعملکرد اکوتیپ های رازیانه شکل -6 تاثیر کود نانو بر تعداد چتر اکوتیپ های رازیانه
حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد حروف مشابه بیانگر تفاوت غیرمعنی دار در سطح احتمال 1 درصد می باشد
بیشترین و کمترین تعداد چتر را به ترتیب اکوتیپ یزد و ارومیه ایجاد کرده اند و اختلاف معنی داری در سطح یک درصد مشاهده شد. محلول پاشی نانو در همه اکوتیپ ها تاثیر معنی داری در تعدا چتر موثر داشته است - شکل . - 6 عملکرد دانه در اکوتیپ های ترکیه و همدان بیشترین میزان بوده ودر مقایسه با عملکرد اکوتیپ ارومیه که کمترین میزان را داشته، اختلاف معنی داری را نشان داد. تاثیر محلول پاشی کود نانو ازت به غیر از اکوتیپ شیراز، در بقیه تاثیر معنی داری داشت - شکل . - 5 محمدی مجید عزیزی - 1393 - و خوش پیک و همکاران - 1394 - گزارش مشابهی ارائه دادند.
