بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کود زیستی ورمی کمپوست و محلول پاشی کود کامل شرکت آگروتین مخصوص دانه هاي روغنی بر عملکرد، اجزاء عملکرد سویا ، این تحقیق در تابستان 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور کود زیستی ورمی کمپوست در چهار سطح شامل :voعدم مصرف کود ورمی کمپوست و مصرف کودهاي شیمیایی بر اساس آزمون خاك - شاهد - ، :V1مصرف 4 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست، : V2 مصرف 8 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست و :V3مصرف 12 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست و فاکتور محلول پاشی کود کامل آگروتین در چهارسطح، :A0 عدم محلول پاشی - شاهد - ، :A1 محلول پاشی کود کامل درمرحله آغاز گلدهی ، : A2 محلول پاشی کود کامل در مرحله آغاز غلاف دهی، : A3 محلول پاشی کود کامل در مرحله پر شدن دانه ها. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر کود زیستی ورمی کمپوست بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد دانه در بوته معنی دار بود. همچنین محلول پاشی کود کامل اثر معنی داري بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص سبزینگی برگ داشت. بیشترین عملکرد دانه 2788 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار کاربرد توأم 12 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست و محلول پاشی کود کامل در مرحله پرشدن دانه ها بود.
واژه هاي کلیدي: ورمی کمپوست، عملکرد، اجزاء عملکرد، سویا
مقدمه
با توجه به افزایش سرانه مصرف روغن در کشور می بایست تمهیدات لازم در جهت نیل به خود کفایی این فرآورده کشاورزي مهم اندیشیده شود. باعنایت به وجود اراضی فراوان و اقلیم هاي متعدد در کشور که امکان زراعت انواع دانه هاي روغنی را فراهم آورده است خود کفایی در این زمینه دور از دسترس نیست. یکی از گیاهانی که به منظور تولید روغن کشت آن از دیرباز در سراسر جهان مرسوم بوده، سویا است. این گیاه با دارا بودن 25 تا 20 درصد روغن دانه و به لحاظ بالا بودن پروتئین بالا در بین گیاهان روغنی مطرح می باشد. کنجاله آن هم به طور گسترده اي براي تغذیه دام و طیور استفاده می شود و علاوه برآن به دلیل تثبیت نیتروژن، نقش مهمی در حاصلخیزي و بهبود خاك دارد.حفظ حاصلخیزي خاك و استفاده از عناصر ریز مغذي از عوامل مهم در افزایش عملکرد سویا می باشد. امروزه کاربرد سموم و کود هاي شیمیایی در زمین هاي زراعی به طور قابل ملاحظه اي افزایش یافته است. علاوه بر هزینه هاي اضافی اثرات جبران ناپذیري بر محیط زیست و سلامت انسان دارند و آلودگی خاك و آب ناشی از مواد شیمیایی باعث ایجاد مسائل بغرنج در این زمینه شده است - میرزایی و همکاران، . - 2009 صالح راستین - 1380 - ، بیان نمود استفاده از کودهاي بیولوژیک، به خصوص در کشت هاي فشرده و خاك هاي فقیر از لحاظ عناصر غذایی، ضرورتی اجتناب ناپذیر براي حفظ ارزش کیفی خاك است. در حالی که مصرف غیر اصولی و بلند مدت کودهاي شیمیایی جز تخریب تدریجی خاك، کاهش ارزش کیفی محصول، به هم زدن تعادل طبیعی اکوسیستم و گسترش آلودگی زیست محیطی در پی نخواهد داشت.
مواد و روش ها
این تحقیق در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد اجرا گردید. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوك هاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عوامل مورد مطالعه به شرح زیر می باشد:
عوامل مورد مطالعه شامل:
الف- کود زیستی ورمی کمپوست - - V در سه سطح:
=V0 عدم مصرف کود ورمی کمپوست و مصرف کودهاي شیمیایی بر اساس آزمون خاك - شاهد - =V1 مصرف 4 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست
=V2 مصرف 8 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست =V3 مصرف 12 تن در هکتار کود زیستی ورمی کمپوست ب- محلول پاشی کود کامل آگروتین در چهارسطح:
=A0 عدم محلول پاشی - شاهد -
=A1 محلول پاشی کود کامل درمرحله آغاز گلدهی =A2 محلول پاشی کود کامل در مرحله آغاز غلاف دهی =A3 محلول پاشی کود کامل در مرحله پر شدن دانه
بعد از اندازه گیري صفات مورد نظر داده هاي به دست آمده با استفاده نرم افزارهاي آماري Excel,MSTATC,SAS بر اساس موازین طرح آماري به کار برده شده مورد تجزیه و پردازش قرار گرفت و نمودارهاي مربوطه با استفاده از نرم افزار Excel رسم شدند . پس از تجزیه آماري، مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن - DMRT - درسطح %5 انجام گرفت.
نتایج و بحث
تعداد دانه در بوته
نتایج آنالیز واریانس داده ها مبین این نکته بود که اثر کاربرد کود زیستی ورمی کمپوست بر صفت تعداد دانه در بوته در سطح %1 معنی دار بود - جدول - 1 -4 در مقایسه میانگین اثر ساده کاربرد کود ورمیکمپوست مشاهده شد که با افزایش مقادیر ورمیکمپوست در خاك، تعداد دانه در بوته سویا نیز افزایش مییابد و بیشترین تعداد دانه در بوته مربوط به تیمارمصرف 12 تن در هکتار ورمی کمپوست با میانگین 80/9 و کمترین تعداد دانه در بوته مربوط به تیمار عدم مصرف ورمی کمپوست - شاهد - با میانگین 58/8 بود. اثرمحلولپاشی کود کامل بر صفت تعداد دانه در بوته معنی دار نبود.
جدول:1-4 تجزیه واریانس عملکرد دانه، اجزاء عملکرد برخی صفات زراعی سویا
نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که استفاده از کود زیستی ورمیکمپوست بر تعداد غلاف در بوته در سطح %1 معنی داربود. اثرمحلول پاشی کود کامل به همراه اثر متقابل محلول پاشی کود کامل و کود زیستی ورمیکمپوست اثر معنی داري بر صفت تعداد غلاف در بوته نداشت - جدول . - 1-4 با مشاهده مقایسه میانگین اثر ساده تیمار ورمیکمپوست بر صفت تعداد غلاف در یوته سویا مشخص شد که افزایش تعداد غلاف در بوته با افزایش میزان مصرف ورمیکمپوست نسبت مستقیم دارد مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین تعداد غلاف در بوته مربوط به تیمار مصرف 12 تن در هکتار ورمی کمپوست با میانگین 30/7 و کمترین تعداد غلاف در بوته مربوط به تیمار شاهد یا عدم مصرف ورمی کمپوست با میانگین 23/9 بوداین نتایج باگزارشات روي و سینگ - - 2006، مطابقت دارد آن ها در یافتند که استفاده از ورمی کمپوست از طریق تحریک میکروارگانیزم هاي مفید خاك و عرضه مداوم و پایدار عناصر معدنی به ویژه نیتروژن به گیاه، موجب افزایش عملکرد و اجزاء عملکرد دانه شد.
وزن هزار دانه
مقایسه میانگین اثرات متقابل محلول پاشی کود کامل و کاربرد کود زیستی ورمیکمپوست در صفت وزن هزار دانه سویا بیانگر این مطلب بود که بیشترین میانگین وزن هزار دانه سویا در تیمارمصرف 12تن در هکتار ورمیکمپوست و محلول پاشی کود کامل در مرحله غلاف دهی با میانگین 159/3 گرم حاصل شد.وزن هزار دانه یک خصوصیت واریته اي می باشد
