بخشی از مقاله
چکیده :
شرط لازم برای تامین مالی بطور مناسب،کنترل و نظارت صحیح است که در صورت وجود منجر به رفع محدودیت در این حوزه ،ونیز تاثیر گذار بر هزینه سرمایه شرکتها می گردد.بنابراین تفکر،تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین محدودیت مالی، تامین مالی و هزینه سرمایه در 125 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی بین سالهای 1391 تا 1395 پرداخته است . در نهایت نتایج حاکی از آن است که ،میان جریان وجوه نقد عملیاتی و حساسیت جریان وجوه نقد رابطه وجود داشته و نیز سهامداران کنترلی رابطه بین عمر شرکتی جریان وجوه نقد و هزینه سرمایه را تحت تاثیر قرار میدهند.
مقدمه
یکی از قابل تأمل ترین و چالش بر انگیزترین مسائل اقتصاد عصر حاضر، بحث تامین مالی شرکت ها می باشد، به گونه ای که تحقق آن به یکی از اهداف اساسی سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی کشورها از جمله ایران تبدیل شده است.
به اعتقاد صاحب نظران، شرط لازم برای دستیابی به عملکرد مناسب، کنترل و نظارت صحیح است که یکی از راه کارهای اصلی تجهیز ، تخصیص بهینه و نظارت اصولی بر شرکت ها جهت دستیابی به این امر، استفاده از سازو کارهای مناسب جهت تامین مالی میباشد.
مطالعه ی ادبیات نظری حوزه ی مذکور و بررسی شواهد تجربی موجود در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نشان می دهد که دستیابی به این امر، مستلزم بیان این موضوع به طور عام و اجرای آن به طور خاص است.
این مهم منجر به دستیابی به بازارهای مالی توسعه یافته از جمله بورس اوراق بهادار شده، که طی سال های اخیر، جایگاه آن به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه2 به شدت تقویت شده و نقش آن به عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی، پررنگ تر گشته، به گونه ای که هم اکنون نهاد مذکور یکی از شاخص های رشد وتوسعه ی اقتصادی کشورها تلقی می گردد.
عدم اطمینان حاکم بر تفکر بازیگران عرصه بازار سرمایه، به ویژه سرمایه گذاران فعال در بورس اوراق بهادار و در کل همه ذی نفعان شرکت ها نیاز به اطلاعات را اجتناب ناپذیر می سازد. اطلاعات، به عنوان آگاهی دهنده موجب ارزیابی مجدد تصمیم گیرندگان درخصوص احتمالات مربوط به وقوع رویدادهای آتی می گردد - کریستین سن و دمسکی ،2003
بیان مسئله و پرسش پژوهش
رکن اصلی هر تحقیق علمی را این مرحله تشکیل میدهد: زیرا محقق کلیه فعالیتهای تحقیق خود را بر پایه آن شکل میدهد. در این مرحله مسئله تحقیق مشخص میشود و محقق متوجه میشود که نا شناخته و مجهول او چیست و چه چیزی را باید معلوم کند. او در این مرحله ابعاد مسئله را مورد بررسی قرار میدهد تا آن را به خوبی تعریف کند و امکان تحقیق درباره آن برایش میسر گردد.
محقق برای پیدا کردن شناخت مقدماتی از مسأله و ویژگیهای آن، ناگزیر است ادبیات و پیشینه آن را مورد مطالعه قرار دهد تا بدین وسیله بتواند متغیرها یا احتمالی را شناسایی کند و بر اساس آن امکان تدوین فرضیههای تحقیق فراهم گردد. همچنین، از روشهای کار تحقیقات مشابه اطلاع حاصل نموده، تجارب مفید آنها را در تحقیق خود بهکار ببندد
اهمیت پژوهش
همان گونه که پیش از این تشریح شد، رشد و توسعه اقتصادی یک کشور مستلزم تجهیز منابع سرمایه ای و تخصیص بهینه ی آن به فعالیت های مولد اقتصادی است و تحقق این امر، نیازمند توسعه ی بخش مالی اقتصاد و به ویژه گسترش بازار سرمایه و در رأس آن بورس اوراق بهادار میباشد. دستیابی به این مهم نیز جز با بستر سازی مناسب از جمله نظارت صحیح و ایجاد اعتماد جهت ترغیب سرمایه گذاران به مشارکت در چنین بازارهایی، میسر نمیگردد. در این راستا، سرمایه گذاران و در کل همه ذی نفعان شرکت ها نیاز به ایجاد و حفظ اعتماد دارند که بر پایه ی آن قادر به ارزیابی تصمیم گیری های خود در مورد خرید، نگهداری ، فروش و ... باشند که تحقیق حاضر در پی ایجاد این اعتماد بین گروههای ذینفع میباشد.
اهمیت این موضوع در ایران زمانی افزایش می یابد که توجه داشته باشیم در سند چشم انداز بیست ساله توسعه کشور قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ابلاغیه ی سیاست های کلی اصل چهل و چهار قانون اساسی که از آن به عنوان یک انقلاب اقتصادی و الگویی برای توسعه ی اقتصادی یاد می شود، عنایت ویژه ای به رشد و توسعه ی اقتصادی کشور، گسترش و تعمیق کارآمد بازار سرمایه - به ویژه تقویت جایگاه بورس - شده است. از سوی دیگر، فقدان آثار جامع ایرانی در حوزه ی موضوع تحقیق حاضر نیز ایجاب می نماید تا به منظور آشنا سازی بیشتر اهالی این حوزه و غنی سازی ادبیات مربوط، پژوهشی ایرانی دراین زمینه صورت گیرد.
از منظری دیگر، انجام چنین پژوهش هایی موجب افزایش اطمینان خاطر سرمایه گذاران و ترغیب هر چه بیشتر آنها به مشارکت گسترده تر آنان در بازار سرمایه و به ویژه بورس اوراق بهادار می شود. این در حالی است که رونق نهادهای مالی مذکور، موجب توسعه بازارهای مالی و در نتیجه تجهیز منابع سرمایه ای و تخصیص بهینه آنها به فعالیت های مولد اقتصادی و در نهایت تسریع رشد و توسعه اقتصادی کشور می گردد.
بنابراین استفاده از سازوکارهای مناسب جهت سوق دادن تجارت ها به سمت عملکرد بهینه ضروری به نظر می رسد.
مبانی نظری تأمین مالی
تأمین مالی و توسعه رابطه مستقیمی دارند. پیشنیاز نیل به رشد و توسعه اقتصادی یافتن منابع مالی برای بخشهای مختلف اقتصادی است. تجهیز منابع مالی برای بخش های توسعهای و زیر بنایی یکی از مهمترین دغدغه های دولت ها طی سنوات اخیر بوده است. رویکرد هایکمّی مندرج در سند چشم انداز و همچنین رویکردهایکمّی برنامه پنجم توسعه جایگاه و اهمیت این مؤلفه را برای نیل به رشد اقتصادی هدفگذاری شده دو چندان میکند
محدودیتهای مالی منظور از محدودیت های مالی، محدودیت هایی است که مانع تأمین همه وجوه مورد نیاز برای سرمایهگذاری های مطلوب برای شرکت ها میگردد. محدودیت های مالی داخلی، محدودیت هایی هستند که در ارتباط با منابع - وجوه نقد - داخل واحد تجاری مطرح بوده و میتوان تحت عنوان نظریه نمایندگی مطرح کرد و محدودیت های مالی خارجی، محدودیت هایی هستند که در ارتباط با منابع مالی خارج از واحد تجاری بوده و از طریق انتشار اوراق قرضه و . . . حاصل میشوند. این محدودیت را میتوان بر طبق نظریه عدم تقارن اطلاعاتی مطرح کرد
از آنجایی که استراتژی های تأمینمالی همیشه به سادگی امکان پذیر نیست و شرکت ها در این خصوص با منابع مالی محدود در ارتباط هستند، لذا دارای محدودیت های مالی داخلی و خارجی هستند. بنابراین وجود محدودیت های تأمین مالی داخلی و خارجی تأثیر متفاوتی بر روی حساسیت سرمایهگذاری نسبت به جریانهای نقدی، فروش و استقراض شرکت ها دارند
روشهای تأمینمالی بهطور کلی، تأمین منابع مالی با توجه به متقاضی منابع، منبع و محل تأمین منابع، بازار مرتبط و مکانیزمهای موجود و منشأ منبع مالی از حیث داخلی و خارجی قابل تقسیم بندی و تعریف است
تأمین مالی داخلی
تأمین مالی داخلی مجموعه روش ها و سیاست هایی است که مدیریت بهکار میگیرد تا بدون نیاز به تأمینکنندگان مالی، صرفاً با کمک منابع مالی داخلی نیازهای شرکت را رفع نماید
تأمینمالی خارجی تأمین منابعمالی خارجی منابعی هستند که در صورت عدم کفاف منابع داخلی برای تأمین نیازهای شرکت، به وسیله انتشار سهام عادی، سهام ممتاز، استقراض، اوراق مشارکت، استفاده از وام بانکی و . . . جذب سرمایه میکنند
تأمین منابعمالی خارجی و به کارگیری روشهای متنوع آن یکی از ابزار و پیشنیازها برای توفیق کشورها در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و محقق نمودن اهداف کلان توسعهای آنها است
منابعمالی داخلی: شامل جریانهای نقدی حاصل از عملیات به علاوه جریانهای نقدی حاصل از فروش داراییها میباشد. منابعمالی خارجی: شامل استقراض و انتشار سهام جدید است.
تأمینمالی کوتاهمدت: تأمینمالی از منابعی است که حداکثر ظرف مدت یکسال یا یک دوره مالی هر کدام که کمتر باشد، بازپرداخت گردند. این نوع تأمینمالی معمولاً برای رفع نیازهای موقتی یا نیازهای دائمی مورد استفاده قرار میگیرد و از سه منبع اعتبارات تجاری، دریافت وام از بانکهای تجاری و انتشار اوراق تجاری تأمین میشود
