بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به منظور تبیین تغییر خط مشی سیاست بهره برداری از جنگل های شمال ایران با استفاده از نظریه ی جریان های چندگانه ی کینگدون در منطقه جنگلهای هیر کانی شمل ایران انجام شد. بدینصورت که طبق نظریه جریانهای چند گانه کینگدون سه جریان شامل :
- 1جریان مشکل؛ شامل اطلاعات در مورد مشکلات دنیای واقعی و اثرات مداخلات گذشته دولتمردان.
- 2جریان خط مشی؛ جامعه ای متشکل از پژوهشگران، مدافعان و سایر متخصصانی که مشکلات را تحلیل می کنند و بدیل های ممکن را فرموله می کنند؛
- 3 جریان سیاسی، متشکل از انتخابات، تغییرات مدیریتی، سیاست های انتخاباتی، فعالیت های گروه های ذی نفوذ و غیره شناسای شده وطبق آن سوالات پرسشنامه تهیه شده وبین سه گروه جامعه متخصصین و سیاسیون ومارکتینگ توزیع شد سپس پاسخ های انان طبق روش NHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت ونتایج نشانگر آن است که بخش سیاسیون بیشترین تاثیر را در تغییر سیاست ها وقوانیین در ایران داشته اند.
مقدمه
مسأله تغییر سیاست به دلایل مختلف در کشور ایران بصورت علمی و دانشگاهی به نظر میرسد انجام نشده است که از جمله آنها: -1 تازه و نو پا بودن علم تغییر سیاست بهره برداری نسبت به سایر علوم جنگل می باشد. -2 فقدان متخصصین مجرب تحصیل کرده به تعداد مورد نیاز در رشته سیاست جنگل. - 3 به کار گماردن مدیران ناکارامد در سطوح تصمیم گیری سازمان، جهت شناخت مسأله و حرکت جهت یافتن راه حل و انتقال مسائل به سطوح دیگر کار. -4 مسائل انقلاب و جنگ و توجه همه افراد سیاسی و نمایندگان مجلس و دولت ها به مسائلی که در این سال ها در گیر آن بوده اند و غیره.
طبق نظریه جریانات چندگانه کینگدون برای تغییر سیاست که برای اولین بار در 1984مطرح شد و این تئوری مبتنی بر مدل انتخاب سازمانی سطل زباله1بود که در سال1972 توسط کوهن2و همکارانش در بررسی بی نظمی های سازمان یافته، ارائه گردیده بود و کینگدون در1995 با بهره گیری از این تئوری سؤالاتی را مطرح کرد : نظیر چگونه مسائل مورد توجه مسئولان قرار می گیرند؟ گزینه های خط مشی چگونه شکل می گیرند؟ دستورکار دولتی تنظیم می شود و چرا برخی ایده ها کهنه می شوند؟. کوهن سه نیرو را شناسایی می کند که در خط مشی عمومی فعال هستند و این نیروها را سه جریان نام گذاری می کند:
- 1جریان مشکل؛ شامل اطلاعات در مورد مشکلات دنیای واقعی و اثرات مداخلات گذشته دولتمردان.
- 2جریان خط مشی؛ جامعه ای متشکل از پژوهشگران، مدافعان و سایر متخصصانی که مشکلات را تحلیل می کنند و بدیل های ممکن را فرموله می کنند؛
- 3 جریان سیاسی، متشکل از انتخابات، تغییرات مدیریتی، سیاست های انتخاباتی، فعالیت های گروه های ذی نفوذ و غیره این سه جریان مستقل از یکدیگر بوده و هر کدام براساس پویایی ها و قوانین خود رشد می کند .
در موقعیت های بحرانی این سه جریان به هم متصل شده و بزرگترین تغییرات را در خط مشی ایجاد می کنند. از نظر کینگدون، راه حل ها به مشکلات وصل می شوند و هر دو آنها - راه حل ها و مشکلات - به نیروهای سیاسی مطلوب می پیوندند. بحران یا سایر رویدادهای کانون ممکن است باعث هم گرایی این جریان ها شده و دریچه ها فرصتی برای ظهور دستورکارهای جدید باز کند.
در سده های اخیر قوانینی جهت پویایی و استمرار استفاده از آن وضع گردیده است. لذا همزمان با ارتقاء علم بشر نسبت به چگونگی استفاده از آن و نیز برای بهبود کیفیت آن در جهت ارضای نیازهای جدید تغییر قوانین و سیاست ها، الزامی خواهد بود. حال این سئوال مطرح می گردد که آیا این تغییرات بایستی بصورت یک شوک به سیستم برای تغییر ابتکار عمل باشد یا اینکه تغییرات می توانند بصورت تدریجی وجود داشته باشد
همچنین دانستن این نکته مهم است که اگر به روند اجرایی تغییرات توجه نشود ممکن است به نتایج مطلوب منتج نشود،. باید بدانیم که بین تغییر سیاست و اصلاحات تفاوت های ماهوی فراوانی وجود دارد. تغییر سیاست اشاره به تغییرات تدریجی در ساختارهای موجود یا سیاست های جدید و نوآورانه دارد [4] که در اغلب متون بجای اصلاحات سیاست به عنوان اصلاح از آن استفاده می شود که این صحیح نمی باشد زیرا اصلاحات معمولاً به تغییر سیاست اصلی اشاره دارد با وجود این فالن در 20001 بدرستی اشاره می کند که اصلاحات بعنوان یک مداخله ی عمدی از طریق سیاست ،ممکن است سبب تغییر شود و یا تغییری صورت نگیرد.
حال مسئله ای که وجود دارد این است که چگونه سیاست گذاری کنیم و مراحل آن چگونه است؟ یک مسئله ی خاص2 به عنوان یک نقطه ی شروع در سیاست جنگل در نظر گرفته می شود. این مسائل به طور کلی توسط واقعیت ها3پشتیبانی همچنین توسط شبیه سازی پیش بینی4می شوند که نیاز برای مداخله را توجیه می کند از این رو اهمیت یک برنامه ی سیاست زمانی است که آن مسئله تصدیق شده است.
درمورد نحوه ومیزان بهره برداری از جنگلهای شمال ایران در دهه های گذشته تغییر سیاست ها و قوانینی صورت گرفته که پیامدهایی داشته است. در این پایان نامه میخواهیم بررسی کنیم طبق نظریه جریانات چند گانه کینگدون این تغییرات بیشتر تحت تاثیر چه جریان هایی بوده، آیا سیاسیون بیشترین تاثیر را داشته اند یا نیرو های متخصص و دانشگاهی، یا مارکتینگ وبازار تعیین کننده سمت و سوی تغییرات بوده اند.
در زمینه تغییر قوانین وسیاست ها نقاط عطفی وجود دارد که در آن نقاط زمینه های تغییر بزرگتری مد نظر ذینفعان بوده است و ما برای نمونه این زمینه های تغییر را در سه دهه ی گذشته مورد بررسی قرارمیدهیم و تجربه های عملی حاصل از آن را نیز بدنبال آن بیان خواهیم کرد.
-1سال 1366 سمینار سیاست جنگلداری جنگل های شمال کشور در گرگان و ارائه نتایج مطالعات سال های 64 و65 حوضه های جنگلی شمال ایران در آن که بنظر میرسد نه تنها هیچ تجربه عملی به دنبال نداشته بلکه 13 سال بعد از آن همایش ملی مدیریت جنگل های شمال و توسعه ی پایدار در رامسر برگزار شد و مجموعه مقالات این همایش در 1500 صفحه چاپ شد که در آن دریغ از یک صفحه که اختصاص به سمینار سال 66 داشته باشد.
-2 سال 1379 همایش ملی مدیریت جنگل های شمال و توسعه پایدار در رامسر
-3 سال 1380 تعیین سیاست های دولت در صیانت از جنگل های شمال ایران تحت عنوان مصوبه سال 80 و تصویب 9 ماده توسط هیئت وزیران و عدم توفیق در اجرای آن که قرار بود طبق مصوبه هیئت وزیران سازمان مدیریت و برنامه ریزی ظرف 2 ماه برنامه جامع حفظ و نگهداری و توسعه جنگلهای شمال را با کمک وزات جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و به هیئت دولت تقدیم کند زیرا اولین جلسه گروه مذکور بعد از 64 روز تازه تشکیل شده به هیچ سرانجامی نیز نرسید. مصوبه سال 80 با توجه به 9 ماده ای که در این این مصوبه هیئت وزیران وجود دارد و همگی آنان نیازمند به وضع قوانین جدید و بار مالی بودند عملا هیچ کاری صورت نگرفت.
-4 برنامه جامع صیانت .1382 برنامه جامع صیانت سال 82 ، در حقیقت مصوبه سال 80 هیئت وزیران که باید ظرف دو ماه برای اجرا صادر می شد پس از دوسال به مصوبه ی برنامه جامع صیانت از جنگل های شمال کشور ختم شده و ابلاغ گردید . با همه این احوال این مصوبه نیز مورد اعمال سلیقه های شخصی مدیران عالی سازمان قرار گرفت.
-5 مصوبه سال92 تحت عنوان ، برنامه بهینه سازی پایش ، حفظ ، بهره برداری و مدیریت جنگل های کشور و چالش های سال 95 که در آن سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ وزیر صنعت معدن و تجارت، پیش نویس لایه استراحت جنگل را به دولت ارائه داده و در آن آمده که این لایحه در کار گروه صیانت از جنگل های کشور تهیه شده است. هر برنامه بطور تجربی با استفاده از چهار مورد زیر:
-1 موضوع -2 هدف -3 تاثیر -4 پیاده سازی بررسی می شود.
یک برنامه مجموعه ای از موضوعات یا هدف ها برای رسیدگی به مشکل می باشد. از نظر سیاست یک مشکل تنها زمانی می تواند چنین تعریف شود که آن به رسمیت شناخته شده باشد توسط دولت بر اساس حقایق و با اهداف - موضوعات - و پیش شرط های تعریف شده. یک برنامه ی سیاست جنگل ممکن است که دو هدف رسمی و غیر رسمی را با هم داشته باشد
اهداف رسمی 1در اسناد سیاست نوشته و به شکل عمومی ساخته شده اند در حالی که اهداف غیر رسمی در بعضی از فرم های برنامه و به شکل مخفی پیدا می شوند که فقط می توانند فرض یا تفسیر شده باشند. موضوع روابط متقابل میان اهداف برنامه های مختلف و یا یک برنامه از اهمیت بالایی بدلیل امکان روابط منطقی واستدلالی2رقابت و تناقض 3 در میان آن ها، برخوردار است.از مراحل کلیدی در فرایند یک سیاست رویکرد خط مشی فرآیند سیاست است که از تجزیه و تحلیل سیاست جنگل گرفته شده است.
اما بعد از سال 1993 توسط کاببیج و همکارانش 4این ترکیب شد با تجزیه و تحلیل روند تاریخی در داخل یک چارچوب که قابل توجه شده است. هیچ بحثی هم در مورد جزئیات مورد نیاز برای موفقیت رسمی و سازمانی اجرای سیاست ها وجود ندارد. هر چند آن ها هم به همان اندازه مهم هستند. درنتیجه تمرکز اصلی بر روی مراحل 1 تا5 زیر است که توسط اندرسون و همکارانش در1984 5توسعه داده شده است.
