بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهمیت دارمرزها در حفظ اکوسیستم طبیعی حوزههای آبخیز، مدیریت آنها می تواند در اولویت کارهای سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور قرار گیرد. ازبین رفتن این جنگلها با توجه به فشارهای دام و دامدار بر منطقه و اکوسیستم شکننده آن می تواند تاثیرات بسیار مخربی را بر اکوسیستم های زیر دست خود وارد نماید. بر این اساس احیای این عرصهها ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف تاثیر درختچههای کوهسری در زادآوری گونههای جنگلی انجام شد. بر این اساس منطقه گلین از توابع اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رامسر انتخاب شد. سپس از روش بدون پلات استفاده شد.
بر این اساس تعداد 30 درختچه که زادآوری در آنها وجود داشت انتخاب شد. در هر درختچه نوع گونه، ارتفاع گونه، ارتفاع درختچه، قطر درختچه، دو شاخگی، پیچیدگی، خمیدگی، قطر تاج وارتفاع تاج برداشت گردید. همچنین جهت مطالعه بیشتر و تاثیرات اقلیم، تنوع گونهای در خارج و داخل درختچهها تعیین گردید و شاخصهای تنوع گونهای غنا، یکنواختی و تنوع گونهای تعیین شد. نتایج نشان داد که از بین درختچههای مختلف گونههای ولیک، آلوچه، زرشک و ازگیل جنگلی بیشترین تاثیر و فراوانی زادآوری را دارا هستند که دلیل آن را می توان در فشردگی تاج و فراهم نمودن شرایط مناسب جهت احیای گونههای درختی نمود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده که بین ارتفاع تنه و ارتفاع درختچهها ارتباط معنیداری وجود دارد چرا که به علت فشردگی تاج درختچهها هرس طبیعی صورت گرفته و باعث ارتباط بین ارتفاع تاج درختچه و تنه زاد آوریها میگردد.
واژههای کلیدی: درختچههای کوهسری، گلین، دارمرز
مقدمه
امروزه در بسیاری از مناطق شاهد کاهش سطح چشمگیری از مساحت جنگلهای شمال کشور در دارمرزها هستیم و در آیندهای نزدیک ازسطح این جنگلها بسیار زیادتر کاسته خواهد شد. از سویی دیگر چون این جنگلها نقش اساسی در تامین آب وجلوگیری از فرسایش خاک را بر عهده دارند میتوانند در جلوگیری از بروز سیلابها نقش مهمی را ایفا نمایند. در این راستا باتوجه به اهمیت این جنگلها لزوم رسیدگی وحمایت از این عرصهها از مهمترین اهداف سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور باید باشد. متاسفانه در سنوات گذشته و حتی امروزه، سازمان جنگلها به اشتباه باگونههای جنگلی نظیر کاج سیاه، پیسه آ، گیلاس، زبان گنجشک و ...اقدام به جنگلکاری نموده که در اکثر موارد این جنگلکاریها با شکست روبرو شده است.
با نگاهی به منطقه مورد مطالعه مشاهده میگردد که گونههای درختی در بین درختچههایی نظیر آلوچه، زرشک، ولیک سرخ وسیاه، شیر خشت، هفت کول و .... به صورت تک پایههایی ظاهر شده و روند توالی اکوسیستم را طی مینمایند. اما در خارج تاج پوشش این درختچهها هیچ گونه زادآوری مشاهده نمیگردد. در واقع این درختچهها به عنوان پرستارعمل مینمایند. براین اساس این تحقیق سعی بر این دارد تا نقش درختچههای کوهسری را در زادآوری مشخص نماید. تا در راستای این تحقیق بتوان راه کار مناسبی برای احیای این عرصهها ارایه نمود. در سنوات گذشته محققانی دست به تحقیقاتی که نزدیک به عنوان کاری ما بوده است انجام دادهاند از آن جمله : لی کویینگ کانگ - 2001-1999 - آزمایشاتی بر روی زمینهایی که درختان بلوط در آنجا روئیده اند در شمال انجام دادو تأثیر حضور بوته و درخت را بطور همزمان درزادآوری مورد مطالعه قرارداد.
براساس نتایج این پژوهش جوانه زنی و رویش میوه درخت بلوط از % 43/4 به % 61/6 و استقرار ها نهالها از % 33 به % 47/6 افزایش یافته است و مشخص شد که باوجود بوته یا درختچه جوانه زنی میوه درخت بلوط از % 4/4 تا 26/7 %، زنده مانی از 11/160 تا % 100 و استقرار از % 5 تا % 26/7 تغییرکرده است.میرقاسمی - - 1378 به این نتیجه دست یافت که با افزایش شیب از % 50 به بالا از میزان زادآوری کاسته می شود و بیشترین دامنه فراوانی تجدید حیات در جهت های شمالی و شمال غربی بوده است و همچنین شرایط تجدید حیات وجود دارددر تاج پوشش نیمه بسته بهترین ؟شرایط تجدید حیات وجود دارد.
مواد و روش
منطقه گلین از توابع ادله، منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رامسر بوده و دارای مساحت بالغ بر 450 هکتار میباشد. منطقه مورد مطالعه در طول جغرافیایی 17”و 34 و 500تا 13”و 35 و 500و در عرض جغرافیایی 20”و 42 و 360تا 57”و 43 و 360و در محدوده ارتفاعی 1950 تا 2500 قرار دارد. شیب متوسط منطقه 49 درصد و جهت غالب شمال می باشد. راه دسترسی از جاده آسفالته رامسر به جنت رودبار از طریق روستای پهلم چای وآغوزکی به سمت اشکورات محدوده منطقه: بیشترین میزان بارندگی در آبان ماه و کمترین آن در ماه بهمن مشاهده میگردد. متوسط بارندگی سالیانه 748/77 میلیمتر و متوسط دمای سالیانه 2/93 درجه سانتی گراد است. براساس منحنی آمبروترمیک منطقه فصل خشک ندارد. همچنین براساس طبقه بندی آمبرژه اقلیم منطقه خیلی مرطوب با زمستان سرد می باشد.
جهت باد غالب نیز شمال غربی به جنوب شرقی است - بی نام، . - 1390 حد پایین جنگل از ارتفاع 1850 تا 2200 متر متغیر بوده که در این ارتفاع درختان قطور راش به همراه تودههای از گونههای مختلف نظیر گلابی وحشی پوشیده شده است که از نظر سطح و حجم قابل ملاحظه بوده تراکم این تودهها که در سطح عرصه بهصورت لکههای انبوه حضور دارند بالای %80 تاج پوشش دارند البته لازم بهذکر است که در این محدوده ارتفاعی لکههای فاقد پوشش درختی که بهصورت بوتهزار درآمده قابل روئیت است. قسمتی دیگر پوشش درختچهای و بوتهای که دارای تاج پوشش بین 30 تا 60 درصد نیز بهصورت لکهای در عرصه پراکنده میباشند. درسایر قسمتهای عرصه نیز درختچهها و بوتهها وجود دارند، با افزایش ارتفاع تا ارتفاع 2300 متر نوع و ترکیب گونهها تغییر کرده که
