بخشی از مقاله
چکیده
ارائه مجدد صورتهای مالی برای بازار، حاوی اطلاعات جدیدی است. از دیدگاه سرمایه گذاران، اخبار ارائه مجدد صورتهای مالی فقط بیانگر مشکلات عملکرد دوره گذشته نیست بلکه نوعی پیشبینی مشکلات آتی برای شرکت و مدیریت آن نیز محسوب میشود. هدف این پژوهش بررسی رابطه تجدید ارائه صورتهای مالی و سود تجدید ارائه شده با عدم تقارن اطلاعاتی بین سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران است.
در این پژوهش برای اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی در بازار از شکاف نسبی بین قیمت پیشنهادی خرید با قیمت پیشنهادی فروش سهام استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران می باشند که پس از اعمال شرایط نمونه گیری، تعداد 172 شرکت به عنوان حجم نمونه مورد بررسی در دوره زمانی 1388 تا 1393 تعیین شد.
برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تجدید ارائه صورتهای مالی می تواند از عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران بکاهد. نتایج این پژوهش نشان داد که سود تجدید ارائه شده می تواند شکاف نسبی بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام کاهش دهد.
مقدمه
در سالهای اخیر، تجدید ارائه صورتهای مالی بین شرکتهای ایرانی بسیار رایج شده است به گونه ای که از تعدیلات سنواتی به عنوان یکی از عناصر نسبتاً پایدار در گردش حساب سود - ز یان - انباشته یاد می شود. اینتعدیلات عمدتاً به دلیل اصلاح اشتباهات دوره گذشته است و موارد مربوط به تغییرروش های حسابداری کمتر مشاهده می شود. این موضوع بر اتکاپذیری و توان اعتماد ارقام ارائه شده در صورتهای مالی بویژه رقم سود تاثیر دارد.
با توجه به اهمیت تجدید ارائه صورتهای مالی در این پژوهش رابطه بین تجدید ارائه صورتهای مالی با شکاف بین قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش سهام در بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار شناسایی می شود. به این منظور، ابتدا عوامل بالقوه شناسایی، و سپس با استفاده از داده های واقعی شرکتها اثر این عوامل برتجدیدی ارائه صورتهای مالی ارزیابی می شود.
طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، صورت های مالی سنوات گذشته به دو دلیل تغییر در رویه - اصول - حسابداری و اصلاح اشتباهات حسابداری تجدید ارائه میشوند.هرگاه مبلغ اثار انباشته تغییر رویه به گونه ای قابل ملاحظه باشد که منظور کردن آن در صورت سودوزیان دوره تغییر اطلاعات مذبور را برای استفاده کننده گان گمراه سازد از روی کرد تسری به گذشته استفاده میشود.به بیان دیگر با عطف به ماسبق کردن روش جدید بایدصورت های مالی دوره های قبل ارائه مجدد شوند.
همچنین چنانچه اشتباهات در دوره جاری کشف نشوند ومبلغ نیز با اهمیت باشند صورت های مالی باید تجدید ارائه شوند.و صورت تجدید ارائه صورت های مالی،تعدیلات انباشته مربوط به سنوات قبل به دلیل عدم ارتباط آنها با نتایج عملکرد دوره جاری نباید در تعیین سود یا زیان دوره دخالت داده شود .تعدیلات مذبور باید از طریق ارائه مجدد از ارقام سالهای قبل به حساب گرفته شود ،در نتیجه مانند سود - زیان - انباشته ابتدای دوره نیز به این ترتیب تعدیل خواهد شد.تجدید ارائه صورت های مالی به منظور ایجاد را ثبات رویه و افشا مناسب اطلاعات ضروری است
ارائه مجدد صورت های مالی کیفیت گزارشگری مالی دوره قبل را به چالش می کشد.این مساله باعث میشود تا سرمایه گذاران نسبت به آینده سرمایه گذاری خود در شرکت ،تصمیماتی جدید اتخاذ نمایند.به طور معمول سرمایه گذاران پورتفوی خود را به سمت سرمایه گذاری های کم ریسک تر انتقال خواهند داد و این امر هزینه سرمایه شرکت را تحت تاثیر قرار می دهد
با توجه به اثر منفی این موضوع بر کیفیت گزارشگری مالی ،کاربرد صورت های مالی به عنوان مبنایی برای تصمیم گیری و به ویژه پیش بینی عملکرد آتی واحد های تجاری مورد تردید قرار می گیرد. با توجه به مطالب طرح شده و روشن شدن اهمیت و تاثیر تجدید ارائه صورتهای مالی بر شرکت می توان به ضرورت انجام تحقیق در رابطه با موضوع مورد بحث اشاره کرد. این پژوهش به صورت تجربی به دنبال شناسایی و تبیین تاثیر تجدید ارائه صورتهای مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی به منظور فراهم آوردن اطلاعات برای سرمایه گذاران وتحلیل گران مالی جهت بهبود در تصمیم گیری های مالی است.
پیشینه پژوهش
- دانگ نی بورگ و پوری - 2015 در پژوهش خود تاثیر تجدید ارائه حسابداری بر عدم تقارن اطلاعات شرکت را مورد بررسی قراردادند. این پژوهش انها بین سالهای 1997 الی 2014 در بورس های امریکا، نزدک و نیویورک انجام گردید. آنها 921 شرکت را از بورس نیویورک و امریکا و 991 شرکت را از بورس نزدک به عنوان حجم نمونه مورد بررسی انتخاب کردند.
آنها برای بررسی این موضوع از مدل رگرسیونی با داده های ترکیبی برای آزمون فرضیات خود استفاده کردند که در آن شکاف نسبی قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان متغیر وابسته و متغیر تجدید ارائه صورتهای مالی نیز به عنوان متغیر مستقل اصلی انتخاب و مابقی متغیرهای نیز به عنوان متغیر کنترلی انتخاب شدند. آزمون های آماری مربوط به رگرسیون چند متغیره اجرا و تحلیل نتایج انجام شد. یافته ها حاکی از افزایش در حجم، تعداد معاملات ، میانگین اندازه سفارشات و سایر معیارها پس از تجدید ارائه صورتهای مالی می باشد. که نشان دهنده افزایش عدم تقارن اطلاعاتی پس از اعلان تجدید نظر می باشد.
- هری بار و جنکینس - 2013 در امریکا تاثیر ارائه مجدد صورت های مالی روی برآورد هزینه سرمایه را مورد پژوهش قرار دادند و در یافتند که ارائه مجدد صورت های مالی از طریق کاهش اطمینان سرمایه گذاران نسبت به اعتبار و شایستگی مدیریت موجب کاهش سود های مورد انتظار آتی وافزایش نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران و در نهایت موجب افزایش هزینه سرمایه شرکت می گردد. - هری بار و جنکینس - 2014 از نمونه منتشر شده توسط دیوان محاسبات آمریکا استفاده کردند آنها دریافتند که هزینه سرمایه شرکتهای تجدید ارائه شده ، بعد از ارائه مجدد افزایش می یابد .
لی یو - 2004 - پژوهشی با عنوان تاثیر ارائه مجدد صورت های مالی بر تغییر حسابرسان و مدیریت ارشد را انجام داد.نمونه آماری این پژوهش شامل 569 شرکتی بود که پس از ارائه مجدد اقدام به تغییر حسابرس خود نموده اند. نتایج نشان داد که اعلان ارائه مجدد به طور معنا داری موجب افزایش احتمال تغییر و عزل حسابرسان می شود.
- هیرشی - 2015پژوهشی تحت عنوان عدم واکنش بلند مدت بازار به ارائه مجدد صورت های مالی را انجام و نشان داد ارتباط منفی بین افزایش سود های گذشته به دلیل ارائه مجدد با بازده آتی بعد از اعلان ارائه مجدد وجود دارد.
- گلستن - 19881 در پژوهشی با عنوان "تخمین اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش" به بررسی رابطه بین ریسک و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بین نسبت های خاص حسابداری مانند درصد سود پرداختی، اندازه دارایی و رشد دارایی به عنوان معیار های ریسک یا اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام رابطه منفی وجود دارد .
- رفیعی و نیکبخت - 1391 به تدوین الگوی عوامل موثر بر تجدید ارائه صورتهای مالی پرداختند و یافته ها نشان داد که سود آوری، اهرم مالی، طول دوره تصدی مدیریت، تغییر حسابرس و اندازه موسسه بر وقوع تجدید ارائه صورتهای مالی موثر است.
زندی و شمس زاده به بررسی آن نشان داد که بازار سرمایه ایران،ارائه مجدد صورتهای مالی تاثیر معناداری در ارزش گذاری ریسک اطلاعات ایجاد نمی کند.
این موضوع که آیاسرمایه گذاران ریسک اطلاعات و اجزای آن را پس از ارائه مجدد صورتهای مالی بیشتر ارزش گذاری میکنند یا خیر پرداختند و نتایج حاکی از دفوند و جیانبالوو - 1991 - ، 41 شرکت تجدید ارائه شده را در فاصله 1977-1988 در آمریکا مطالعه کردند و نتایجی موافق با این یافتند که ارائه مجدد ناشی از واکنش مدیران به محرک های اقتصادی است.
- حسین فخاری - 1373 در پایان نامه کارشناسی ارشد خود " بررسی تاثیر انتشار گزارشات میان دوره ای بر قیمت و حجم مبادلات سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ار مورد مطالعه قرار داد.وی در تحقیق خود تاثیر انتشار 46 گزارش میا دور ای را بر قیمت و حجم مبادلات سهام در فاصله سال های 1370الی 1373 مربوط به 22 شرکت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار داد .این تحقیق گرچه با استفاده از روش تجربی و فلسفی تئوری اثباتی در حسابداری درصدد اثبات فرضیات مربوط بود ولی فرض اساسی این تحقیق بر این امر مبتنی بود کهفرضیه بازار کارا یک فرضیه قابل تبیین است و می توان آن را از طریق تجربی تست کرد.
فرضیه پژوهش
با توجه به مبانی نظری و اهداف پژوهش فرضیات پژوهش بصورت زیر مورد آزمون قرار می گیرد :
فرضیه اول : بین تجدید ارائه صورت های مالی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری وجود دارد. فرض صفر و فرض مقابل آن به صورت زیر می باشد :
تجدید ارائه صورت های مالی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری ندارد. : H0
تجدید ارائه صورت های مالی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری دارد. : H1
فرضیه دوم : بین سود تجدید ارائه شده و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری وجود دارد. فرض صفر و فرض مقابل آن به صورت زیر می باشد :
سود تجدید ارائه شده و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری ندارد : H0
سود تجدید ارائه شده و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری دارد : H1
روش پژوهش
روش پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات، توصیفی و براساس چارچوب کلی پژوهش جزوء پژوهشات تجربی و از نوع پس رویدادی می باشد. در واقع این پژوهش، پژوهشی کمی است که از طریق تحلیل همبستگی متغیرها به بررسی و آزمون فرضیات می پردازد.
