بخشی از مقاله
چکیده
موضوع این مقاله بررسی تاثیر فراوانی گزارشهای مالی برعدم تقارن اطلاعات وهزینه سرمایه شرکتها است. روش پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی، از نوع تحقیقات توصیفی میباشد. ومبتنی بر تحلیل دادههای تابلویی - پانل دیتا - است. برای بررسی این موضوع در این پژوهش اطلاعات مالی 104 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1389 تا 624 - 1394 شرکت- سال - بررسی شده است.
برای آزمون مدلها ابتدا از آزمون چاو استفاده شد تا مشخص گردد که آیا از روش پانل باید استفاده کرد یا روش ترکیبی. در ادامه از آزمون هاسمن برای استفاده از روش پانل اثرات تصادفی یا اثرات ثابت استفاده شد. در نهایت برازش مدل ارائه ونتایج حاصل ازمفروضات رگرسیون برای مدلهای تحقیق بیان گردید. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که بین فراوانی گزارشهای مالی وعدم تقارن اطلاعات رابطه معکوس ومعناداری وجود دارد. همچنین این یافتهها بیانگر آن است که بین فراوانی گزارشهای مالی وهزینه سرمایه شرکتها رابطه معکوس ومعناداری وجود دارد.
-1 مقدمه
گزارشگری مالی یکی از مهمترین نتایج سیستم حسابداری است که مورد استفاده طیف گستردهای از استفادهکنندگان قرار میگیرد. از اهداف عمده گزارشهای مالی فرآهم آوردن اطلاعات لازم برای تصمیمگیری اقتصادی استفادهکنندگان در خصوص ارزیابی عملکرد وتوانایی سودآوری واحد اقتصادی است. به بیان دیگر تعدد و فراوانی گزارشهای مالی1آگاهی واطلاعات سهامداران خرد را که دسترسی کمتری به اطلاعات دارند، افزایش میدهد.
یکی از مهمترین عوامل در تصمیمگیری صحیح سهامداران شرکتها، اطلاعات مناسب ومرتبط با موضوع تصمیم در ارتباط با سرمایهگذاری ویا عدم سرمایهگذاری است. که اگر به درستی فراهم وپردازش نشوند اثرات منفی برای فرد یا نهاد تصمیمگیرنده خواهد داشت از سوی دیگر نوع وچگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است.
در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورتی نامتقارن در بین سهامداران توزیع شود - انتقال اطلاعات به صورت نابرابر بین سهامداران صورت گیرد - می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به تصمیمگیری در ارتباط با یک موضوع واحد سبب شود. بنابراین قبل از اینکه خود اطلاعات برای سرمایهگذاران، سهامداران و سایر ذینفعان مهم باشد، این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد.
زمانی که عدم تقارن اطلاعاتی2در رابطه با سهام یک شرکت افزایش مییابد ارزش ذاتی آن با ارزشی که سرمایهگذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظر قائل میشوند متفاوت خواهد بود. در نتیجه ارزش واقعی سهام شرکتها با ارزش مورد انتظار سهامداران تفاوت خواهد داشت .
شرکتها برای اجرای عملیات ورسیدن به اهداف خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه میتواند از منابع داخلی ویا از منابع بیرونی فراهم گردد. منابع سازمان معمولا محدود هستند به همین خاطر شرکتها اغلب برای تامین سرمایه به منابع بیرونی روی میآورند. سه عامل ریسک، رشد واندازه شرکت در تصمیمگیری سرمایهگذاران تاثیرگذار است. براساس نتایج بسیاری از تحقیقات
یکی از عوامل مؤثر بر هزینه سرمایه شرکت ریسک اطلاعات گزارش شده ویا به عبارت دیگر عدم تقارن اطلاعات میباشد. سرمایهگذاران علاقمندند تا بازده مورد انتظار آتی خود از محل سرمایهگذاری را به کمک اطلاعات برآورد نمایند. واین در حالی است که عموم مردم برای تصمیمگیری به اطلاعات مالی شرکتها اتکا میکنند. در این میان ارائه گزارشات مالی منظم ومناسب میتواند با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، هزینه تامین سرمایه را کاهش دهد.
هرچه اطلاعات در ارتباط با تصمیمگیری مناسبتر باشد، ریسک سرمایهگذاری پایین خواهد آمد واینطوری نرخ بازده مورد درخواست سرمایه گذاران نیز پایین خواهد بود. نتایج بسیاری ازتحقیقات برای نمونه ازکان و ازکان [12] نشان میدهد که مدیران از طریق نگهداری وجه نقد در صدد کاهش هزینه تامین مالی از بیرون هستند، از طرفی نگهداری وجه نقد مازاد و راکت بازده کمی دارد و پیامدهای اقتصادی منفی برای شرکت به همراه دارد.
یکی از اهداف گزارشگری مالی کاهش عدم تقارن اطلاعاتی میان سرمایهگذاران است. با توجه به این که بخشی از مالکیت شرکتها در اختیار سهامداران حرفهای عمده قرار دارد که بر خلاف گروه سهامداران جزء، اطلاعات داخلی با ارزش درباره چشم اندازهای آتی و راهبردهای تجاری وسرمایهگذاریهای بلندمدت شرکت، از طریق ارتباط مستقیم با مدیران در اختیارشان قرار میگیرد، فراوانی انتشار گزارشهای مالی تا حد زیادی میتواند مشکل عدم تقارن اطلاعاتی بین این گروها را کاهش دهد.
تاثیر سرمایهگذاران عمده بر تصمیمات مالی مدیریت از قبیل ساختار سرمایه وهزینه سرمایه از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین الزامی کردن ارائه گزارشهای مالی در طی فواصل زمانی مشخص میتواند تاثیر بسزایی در جذب سرمایهگذاران از طریق انتشار سهام داشته وشکاف اطلاعاتی را تا حد زیادی کاهش دهد .
اهمیت این تاثیرات ولزوم بررسی آنها در کشورهای درحال توسعه که بازار سرمایه به تدریج درآنها درحال رونق گرفتن میباشد بیشتر است. زیرا که حمایت از سهامداران اقلیت به رشد وتوسعه بازارهای سرمایه وتخصیص بهینه منابع، در این کشورها کمک شایانی میکند.
هدف این پژوهش بررسی تاثیر فراوانی گزارشهای مالی برعدم تقارن اطلاعات وهزینه سرمایه3در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به همین دلیل از متغیرهای اطلاعات نامتقارن وهزینه سرمایه به عنوان متغیر وابسته واز متغیر فراوانی گزارشهای مالی شرکت به عنوان متغیر مستقل استفاده خواهیم کرد. همچنین برای تعیین یک رابطه مناسب و درست بین متغیرهای وابسته ومستقل از یک سری متغیرهای کنترلی مانند: اندازه شرکت، میانگین حجم معاملات روزانه سهام، انحراف استاندارد بازده سهام، ریسک سیستماتیک شرکت، لگاریتم نرخ رشد سهام شرکت و نسبت اهرم مالی شرکت که بر روی متغیرهای مستقل به صورت غیرمستقیم تاثیر دارند، استفاده خواهیم کرد.
-2 مبانی نظری وپیشینه پژوهش
1؛2 عدم تقارن اطلاعاتی
یکی از پدیدههای منفی، که بهطور معمول در بازار اوراق بهادار رخ میدهد، نبود تقارن اطلاعاتی است که به تصمیمگیریهای نامناسب اقتصادی توسط سرمایهگذاران منجر میشود. عدم تقارن اطللاعاتی زمانی بوجود میآید که یک طرف از قرارداد یا معامله نسبت به طرف دیگر از اطلاعات بیشتری آگاهی داشته باشد مشروط به اینکه از این اطلاعات در زمان برقراری ارتباط با طرف دیگر به طور مؤثر استفاده کند. این آگاهی بیشتر عمدتا باعث ایجاد منافع اقتصادی برای طرف برخوردار از اطلاعات بیشتر است
در دههی 1970 میلادی، سه دانشمند به نامهای مایکل اسپنس، جرج آکرلوف وجوزف استیلیتز در زمینه اقتصاد اطلاعات، نظریهای را پایهگذاری کردند که به نظریه عدم تقارن اطلاعاتی موسوم شد. عدم تقارن اطلاعاتی بدین شکل بیان شده که در آن یکی از دوطرف معامله، نسبت به طرف مقابل اطلاعات بیشتری را در اختیار داشته باشد. این امر به دلائل مختلف ازجمله وجود سرمایهگذاران حرفهای درمقابل سرمایهگذاران خرد، وجود معاملات و اطلاعات محرمانه ویا اینکه برخی از سرمایهگذاران مثل شرکتهای وابسته به دلیل ارتباط مستقیم با مدیریت به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشند، اتفاق میافتد.
اسپنس خاطر نشان میکند که واسطههای مطلع میتوانند با انتقال اطلاعات محرمانه خود به واسطههای کم اطلاع درآمد بازار خود را بیشتر کنند. آکرلوف نشان داد که عدم تقارن اطلاعاتی میتواند موجب افزایش گزینش مغایر در بازارها شود که این امر قبل از وقوع معامله برای افراد بوجود میآید. آکرلوف بازاری را به تصویر میکشد که در آن فروشنده نسبت به خریدار اطلاعات بیشتری در اختیار دارد. البته حسابداران برای کاهش مشکل گزینش مغایر، سیاست افشای کامل را پذیرفتهاند تا میزان اطلاعات در اختیار عموم افزایش یابد.
عدم تقارن اطلاعات بین شرکتها وگروه سرمایهگذاران سبب میشود که هزینه تامین مالی داخلی وخارجی متفاوت باشد به طوری که تامین مالی خارجی هزینه بیشتری برای شرکت بههمراه خواهد داشت. زیرا افراد خارج از شرکت میخواهند مطمئن باشند که اوراق بیش از اندازه قیمتگذاری نشده باشند .
زمانی که عدم تقارن اطلاعاتی در ارتباط با سهام یک شرکت افزایش مییابد، ارزش ذاتی آن با ارزشی که سرمایه گذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظرقایل میشوند متفاوت خواهد بود. درنتیجه ارزش واقعی سهام شرکتها با ارزش مورد انتظار سهامداران متفاوت خواهد بود.
بخشی از مالکیت شرکتها در اختیار سهامداران جزء و اشخاص حقیقی قرار دارد. این گروه برای نظارت برعملکرد مدیران شرکت، عمدتا به اطلاعات در دسترس عموم همانند صورتهای مالی شرکتها اتکا میکنند. این درحالی است که بخش دیگری از مالکیت شرکتها در اختیار سهامداران حرفهای عمده قرار دارد که برخلاف گروه سهامداران نوع اول، اطلاعات داخلی با ارزش درباره چشم اندازهای آتی راهبردهای تجاری وسرمایه گذاریهای بلند مدت شرکت از طریق ارتباط مستقیم با مدیران شرکت در اختیارشان قرار میگیرد
