بخشی از مقاله
چکیده
وقتی ژنهای نامطلوب در حالت هموزایگوس دیده میشوند، شرایط اغلب بسیار مهلک است. این میزان مهلکی ممکن است خیلی زود در مراحل رشد جنینی آغاز شود، امری که در واقع شکستی برای پرورش دهندگان دامهای شیری محسوب میشود. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل جمعیت و برآورد روند همخونی گاومیشهای استان گلستان انجام شد. اطلاعات شجره از مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور طی سالهای 1361 تا 1385 جمع آوری شده استفاده شد. که دادهها در Excel مرتب و سپس روابط خویشاوندی افراد توسط الگوریتم میوسن و لئو مشخص گردید و توسط SAS9.1 آنالیز شد. که نتایج حاکی بر این بود که روند همخونی در جمعیت روبه فزونی است. میانگین ضریب همخونی در جمعیت 0/15 درصد بود بیشترین میزان همخونی 25 درصد و کمترین مقدار همخونی صفر بود. میزان همخونی در جمعیت معنی دار بود - - P<0/01 روند تغییرات سالیانه ضریب همخونی 0/07 درصد بود. تعداد کل حیوانات بینان گذار، تعداد موثر حیوانات بنیانگذار و تعداد حیوانات غیر بنیانگذار به ترتیب570 ، 367 و 1110رأس برآورد شد.
کلمات کلیدی: گلستان، گاومیش، حیوانات بنیان گذار، حیوانات غیر بنیان گذار
مقدمه
گاومیش یکی از دامهایی است که علیرقم ویژگیهای ارزشمند و اقتصادی فراوانی نسبت به برخی از دامها کمتر مورد توجه قرار گرفته است در زمان حاضر گاومیش در اقتصاد بیش از 40 کشور دنیا از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و پراکندگی جغرافیایی آن همه ساله در حال افزایش است. گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت میشود ولی مهمترین محل پرورش آن قاره آسیا و بخصوص شبه قاره هند است. این حیوان یکی از دامهای بومی ایران بوده و پرورش آن از 2500 سال پیش از میلاد در ایران وجود داشته است. با توجه به این که دغدغه اصلی در افزایش تولیدات دامی در کشورهای در حال توسعه کمبود مواد خوراکی متداول میباشد، پرورش حیواناتی مانند: گاومیش با توانایی استفاده از خوراک فیبری کم ارزش و ضایعات کشاورزی، لازم و ضروری میباشد - . - 1
بطور کلی، جمعیت گاومیش ایران روند افزایشی با ضریب رشدی معادل 0/5 درصد در سال دارد و این در حالی است که در بعضی از دیگر کشورها مانند عراق و بلغارستان، تعداد جمعیت گاومیش رو به کاهش است. بعضی از دلایل اصلی برای این کاهش جمعیت به احتمال زیاد عبارتند از : توسعه صنعتی شدن کشاورزی، افزایش تقاضا برای گوشت گاومیش، عدم جایگزین کردن دامهای کشتار شده و تغییر سامانههای کشاورزی و الگوی درآمد. توجه بیشتر و نیز تبلیغات زیاد در جهت توسعه گاوهای هلشتاین، نقش موثر در افزایش معنیدار جمعیت گاومیش در ایران در دهههای اخیر داشتهاند . - 8 - چنین به نظر میرسد که بررسی ساختار جمعیت گاومیشهای استان گلستان الزامی میباشد. از سوی دیگر همخونی ارتباط مستقیمی با اندازه مؤثر جمعیت و تنوع ژنتیکی جمعیت دارد به طوری که افزایش همخونی در یک جمعیت میتواند نشاندهنده کاهش اندازه مؤثر جمعیت و در نتیجه کاهش تنوع ژنتیکی باشد.
بهینه سازی پیشرفت ژنتیکی و همخونی در گلههای بسته تحت انتخاب به علت انتقال دامها از گله هسته به گلههای تحت پوشش و در نتیجه تأثیر مستقیم بر میزان همخونی و تنوع ژنتیکی در کل جمعیت این نژاد، از عمده دغدغه های متخصصین اصلاحنژاد بوده است - 6 و . - 4همانطور اطلاع دارید همخونی اثرات نامطلوبی بر تولید و تولیدمثل دامها میگذارد در تحقیق میرحبیبی و همکاران - 3 - در طی سال 1990 تا 2002 که بر روی 200 گله گاومیش در خوزستان صورت گرفت. میزان درصد چربی شیر به اندازهای 0,0024 درصد و همچنین تولید شیر به اندازه 1,28کیلوگرم در حالت همخونی نسبت به غیر همخونی در گاومیش های جنوب ایران کاهش تولید داشته است و در کل درصد چربی 0,06 درصد و تولید شیر 32 کیلو گرم کاهش یافته است. در مطالعه خطاب و کوثر بر روی گاومیش قاهره - کشور مصر - در سال 2007 بر روی 1551 دام از سالهای1960 تا 2001 میزان همخونی در این گله 1/19 گزارش شده است. به این دلیل تجزیه و تحلیل ساختار جمعیت گاومیشهای استان گلستان ضروری به نظر میرسد.
مواد و روشهای
در این پژوهش به بررسی روند همخونی بر روی صفات تولیدی گاومیشهای استان گلستان میپردازد که دادههای جمعآوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود کشور در طی سالهای1361تا 1385 میباشد. تعداد افراد شجره 1633رأس گاومیش بود. پس از استخراج رکوردهای مورد نظر، آمادهسازی دادهها با نرمافزارExcel انجام گرفت و برای تجزیه واریانس و معنیدار بودن از نرمافزار SAS 9.1 استفاده شد. و برای بررسی همخونی از الگوریتم میوسن و لئو استفاده گردید. همچنین از نرم افزار CFC برای بررسی ساختار جمعیت و تجزیه و تحلیل شجره استفاه شد.
جدول شماره -1 اطلاعات مربوط به شجره گاومیش استان گلستان
نتایج
در این پژوهش نتایج نشان داده شد که تعداد کل حیوانات مورد بررسی 1633 راس دام بود که 556 راس دارای نتاج بودند و 1077 راس دارای نتاج نبودند. از تعداد کل حیوانات دارای نتاج 56 راس نر بودند و تعداد 500 راس آن ماده بودند. میزان حیوانات بنیان گذار و غیر بنیان گذار و دیگر پارامترهای ساختاری جمعیت در جدول شماره دو نشان داده شده است.
جدول شماره 2 پارامترهای برآورد شده بین سالهای مختلف برای جمعیت گاومیشهای استان گلستان
برآورد پارامترهای همخونی، حیوانات بینیانگذار و غیر بنیان گذار و متوسط معادل نسل مجزا پیش بینی شد. به همین دلیل این پارامترها میتواند برای محاسبه اندازه موثر مورد استفاده قرار گیرد. همخونی بالا در یک جمعیت به معنای تنوع پایین بوده و به دلیل کاهش واریانس بین افراد، منجر به کاهش پاسخ به انتخاب میشود. در برنامه های
