بخشی از مقاله
چکیده :
با نگاهی به گذشته و سال های رواج استفاده از سموم و آفت کش های شیمیایی می توان به خوبی درک کرد که چرا سازمان بهداشت جهانی و مجامع طرفدار حقوق بشر صحبت از منع گسترش چنین آلاینده هایی را دارند.
با اثبات تاثیرات مخرب این آلاینده ها همه کشورهای دنیا سیر نزولی را در مصرف آنها در پیش گرفته اند و سعی در جایگزین کردن مواد ارگانیک دارند. در این مقاله انواع آلاینده های زیستی پایا ، منشاء ، چگونگی قرارگیری مردم در معرض آنها و تاثیر این آلاینده ها بر محیط زیست و سلامت انسان مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه :
مواد شیمیایی هستند که به عنوان آفت کش ها برای از بین بردن حشرات یا بیماری هایی که محصول را تهدید می کنند استفاده می شوند.این مواد در مناطق گرمسیری برای از بین بردن حشراتی که ناقل بیماری هستند هم به کار می روند. آلاینده های زیستی پایای دیگری نظیر وجود دارند که یا به صورت عمده یا محصول جانبی از دیگر فرایندهای صنعتی تولید می شوند.
مشخصه های آلاینده های زیستی پایا :
همه این آلاینده ها پایا هستند ، یعنی زمان زیادی در محیط باقی می مانند. این آلاینده ها سمی نیز هستند ، یعنی باعث صدمه یا مصمومیت مو جودات زنده می شوند. آلاینده های زیستی پایا همراه هوا یا آب جریان پیدا می کنند و هزاران کیلومتر گسترش می یابند. این مواد در روزهای گرم به آرامی تبخیر می شوند و همرا ه توده های هوا مسافت های طولانی را طی و به مناطق سرد و قطبی می رسند. اغلب آلاینده های زیستی پایا از مناطق مجاور و از دیگر کشورها به منطقه سرایت می کنند.
آلاینده های زیستی پایا می توانند به وسیله گیاهان ، حیوانات و انسان جذب شوند.این آلاینده ها غالبا" در چربی ذخیره می شوند. حیواناتی که از گیاهان تغذیه می کنند بر خلاف حیوانات شکارچی این آلاینده ها را در بدنشان انباشته نمی کنند ولی در مقابل حیواناتی - شکارچی - که موجودات - شکار - دیگر را شکار می کنند و ذخیره غذایی بالایی دارند ، ای آلاینده ها را در بدنشان ذخیره می کنند.
هدف از ساخت آلاینده های زیستی پایا :
بعضی از این آلاینده هایی که کشف شده اند در زیر دسته یندی شده و تشریح می شوند. ذکر این مطلب حائز اهمیت است که این آلاینده ها ، آلاینده های زیستی پایا با در صد بالا و شدید هستند. در حالی که بعضی مواد نظیر 71: اثر آلایندگی کمتری دارند
تاکسافین - Toxaphene
حشره کشی است که از چند صد ماده شیمیایی ساخته شده . از آن برای محصولات کشاورزی در دنیا استفاده می شود. حیوانات و انسان غالبا" به وسیله غذا در معرض تاکسافین قرار می گیرند. به ویژه ماهیان که به این ماده حساس هستند. آسیب های کلیه ، ریه ، سیستم ایمنی و عصبی انسان از عوارض تاکسافین است که در معیار وسیع در قسمت هایی از جهان یافت شده است. مصرف این آلاینده از سال 1990 کاهش یافته است ولی هنوز هم در بعضی از مناطق گرمسیری از تاکسافین استفاده می شود.
کلردین - Chlordane
به عنوان آفت کش برای محصولات زراعی استفاده می شد. علفزارها و باغات در کشورهای پیشرفته از سال 1940 الی 1980 از این ماده بهره می بردند. کلردین آلاینده پایایی است که مسافت های طولانی را به وسیله ی باد طی می کند. این ماده می تواند در زنجیره غذایی پرندگان و ماهیان و پستانداران قرار بگیرد. در صورت وجود مقادیر زیادی از این ماده در محیط باعث آسیب در کبد و سیستم ایمنی و سیستم گوارش حیوانات خواهد شد. کلردین باعث بروز سرطان در حیوانات در مقیاس های آزمایشگاهی نیز شده است. این ماده از سال 1998 در کشورهای اروپایی و آمریکا ممنوع شده و دیگر تولید نمی شود.
الدرین و دی الدرین - Aldrin and Dieldrin
دو آفت کشی هستند که به هم وابسته اندو طی سالهای 1950 الی 1970 استفاده می شدند. آلدرین وقتی وارد محیط یا بدن انسان و حیوان می شود به شکل دی الدرین در می آید. در آزمایشات روی حیوانات مقدار زیاد دی الدرین باعث تخریب سیستم ایمنی ،کلیه ها و سیستم عصبی مرکزی شده است. استفاده از این آفت کش در بیشتر مناطق دنیا از سال 1980 ممنوع شده است.
