بخشی از مقاله
چکیده
توجه به غذاهای پرتو دیده در برخی کشورها در دهه گذشته آنهم در سطح خرده فروشی بدون هیچگونه مقاومتی از سوی مصرف کنند گان روند رو بجلو داشته است. اما گسترش عمومی تجارت مواد غذایی خصوصا در سطح خرده فروشی، همچنین شناخت این واقعیت از روند خیلی آهسته ای برخوردار می باشد. اگر در این زمان شناخت از منافع بالقوه پرتو دهی برای سلامت و ایمنی غذا و تجارت آن به یک واقعیت ملموس در جامعه تبدیل شود ضروری است که شرکت ها و سازمان های مسئول پرتو دهی مواد غذایی برای متقاعد نمودن کار خانه های صنایع غذایی این موفقیت های تجاری را بطور دقیق و منسجم در معرض آنها قرار دهند.
-1 مقدمه
اندیشه کلی مفید بودن پرتو دهی مواد غذایی دارای سابقه ای حدود یک قرن میباشد اما بازه زمانی دسترسی تجاری به پرتو دهی از دهه 1960به بعد بوده است.نخستین رویکرد استفاده از دُز بالای پرتودهی، با هدف جایگزین در کنسروسازی مربوط به جیره غذای نظامیان، غذاهای بیمارستانی با هدف افزایش ایمنی بیماران و غذاهای فضا نوردان بوده است.
* پرتو دهی یکی از روش های فرآیند فیزیکی مواد غذایی است که مزایای اصلی آن عبارتند از : *برخورداری از تاثیر و کاربرد چند منظوره - سلامتی، ایمنی، و تجاری - زیست ایمنی - Biosecurity
* کارآیی بالا و کارآمد، - دارای کارآمدی مناسب بر علیه همه باکتریهای غیر اسپورزا، حشرات و خیلی از آفات -
* فرآیند سرد - دارای مزایای مناسب برای خیلی از غذاها -
* قدرت نفوذ بالا - قابل استفاده پس از بسته بندی، بطوریکه عوامل خطر ساز مورد هدف نمی توانند در پشت بسته بندی محافظت گردند - و شکل و موقعیت بسته بندی تاثیر خاصی در حقاظت از آنها ندارد، به طوریکه پس از بسته بندی با پالت های بزرگ به واحد پرتو دهی منتقل می شوند.
* امکان فرآیند پرتو دهی بر روی فرآورده های غذایی خام جامد.
* عدم باقی مانده مواد شیمیایی پس از فرآیند فرآورده ها.
* راحتی کنترل فرآیند - تنظیم شدت تابش یا سرعت نوار نقاله حمل کننده مواد غذایی -
* قابلیت حمل و توزیع سریع مواد پرتو دهی شده به واحدهای خرده فروشی.
علیرغم این مزایا و توانایی در کاربرد، پرتو دهی هنوز بعنوان یک فرآیند مهم در تجارت مواد غذایی پرتو دهی شده چهره خود را نشان نداده است. هدف این مقاله مرور و مورد بحث قرار دادن برخی از مدارک و مستنداتی که در50 سال گذشته رفتار صنایع غذایی و رفتار مردم را متاثر نموده اند میباشد.
-2 سلامت Safety
از دهه 60 به این طرف هزاران عنوان پژوهشی مربوط به سلامت مواد غذایی انجام شده است. در این پژوهشها، برخی از آنها در مقیاس کوچک و برخی در مقادیر بزرگ همچون در حد 135 تن - گوشت مرغ و جوجه - بوده اند. کارشناسان سم شنا سی، میکروب شنا سی و تغذیه در دوره های مختلف با مرورهایی که انجام داده اند، نتیجه گیری نموده اند که مواد غذایی پرتو دیده فاقد هر گونه خطر یا دارای حداقل خطر می باشند. پذیرش بین المللی سلامت غذاهای پرتو داده شده نیز ناشی از کار کمیته های کارشناسان ملی و کارشناسان در سطح بین المللی می باشد.
یکی از گزارش هایی که میتوان از آن به عنوان گزارش کلیدی منتشر شده یاد کرد گزارشی است که برآمده از کار مشترک کمیته های بین المللی سازمان بهداشت جهانی، فائو و سازمان انرژی اتمی در سال 1981 می باشد - . - JECFI-1981 مهمترین نتیجه گیری و جمع بندی این گزارش بطور خلاصه تایید بر این موضوع دارد که پرتو دهی مواد غذایی تا حد متوسط ده کیلو Gray مشکل سمی نداشته و مشکل تغذیه ای و میکروبیولوژیکی نیز بوجود نیا ورده است.
از سال 1981، علاوه بر سازمان های نامبرده شده، سازمان های بین المللی دیگری از جمله سازمان سلامت غذا ی اروپا نیز موضوع سلامتی مواد غذایی پرتودهی شده را مجدداً مورد بررسی قرار داده اند. همچنین مطالعات مروری وسیعی در خصوص سلامت غذاهای پرتو داده شده توسط سازمانهای مسئول سلامت در کشورهای مختلف و امریکا در پاسخ به مباحث مختلف غذاهای پرتودهی شده انجام شده است.
حاصل بررسی و باز نگری های گوناگون انجام شده در سالیان متمادی در کشور های مختلف، - بطور نمونه در استرالیا و نیوزلند - ، تصویب سیاست پرتو دهی غذایی در رابطه با غذاهای مشخص بوده است. همچنین، شماری از سازمان های تخصصی نظیر، کمیته بین المللی میکروبیولوژی غذایی و بهداشت، - ICFMH-82 - ، انجمن پزشکی آمریکا و سازمان های سلامت عمومی و انجمن متخصصین رژیم غذایی بر روی سلامت غذاها پرتو دهی شده تاکید داشته بوده اند.
