بخشی از مقاله
چکیده:
انقلاب اسلامی ایران از قیام سرخ امام حسین الگو برداری و از آن تاثیر پذیرفته است .نهضت امام خمینی - ره - و انقلاب اسلامی ایران ریشه در فرهنگ استکبار ستیزانه عاشورا و تاریخ تشیع داردچنانکه در کلام امام خمینی - ره - که میفرمایند '" انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشوراست کاملا مشهود و قابل لمس است. "پس تفکر انقلاب اسلامی ایران با رهبری امام خمینی - ره - رامیتوان مبتی بر فرهنگ عاشورا دانست که در همه ابعاد وام دار آن است. البته این دو قیام داری مبانی مشترکی از نظر استکبار ستیزی ومقابله با مستکبران میباشند پس در این مقاله برآن شدیم که به بیان این مبانی بپردازیم
مقدمه:
باتامل بیشتر بر مبانی مشترک درنهضت امام خمینی - ره - با قیام امام حسین ع هدف از مقاله ی حاضر تمرکز بر جنبه های استکبارستیزی در قیام امام خمینی - ره - متاسی ازقیام امام حسین ع و حاکم بودن روح ظلم ستیزی در هر دو حرکت است آنچنان که شروع و پایه ریزی مردمی ترین انقلاب جهان در 15 خرداد سال 42 یعنی تنها چند روز پس از عاشورای حسینی بوده است این پیوند عمیق در استکبار ستیزی در اندیشه ی امام خمینی - ره - را با قیام امام حسین ع را میتوان در جمله بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران که میفرمایند "اگر بخواهیم مملکتمان ،یک مملکت مستقلی باشد ،یک مملکت آزاد باشد باید این رمز - قضیه سید الشهدا - را حفظ کنیم "به وضوح دید . - امام خمینی،ج10،ص - 216 که این امر سبب شده است نگارنده در صدد پاسخ به این سوال اصلی درآید "مبانی استکبارستیزانه قیام حسینی ع با قیام خمینی - ره - در چیست؟"
واژه شناسی استکبار:
در ابتدا باید با مفاهیم و معانی واژه استکبار آشنا میشویم:
این لغت از ریشه "ک BبBر" به معنای برتری خواهی - مصطفوی ،1360ش،ج10،ص - 18معنای دیگر آن امتناع از پذیرش حق از روی عناد و تکبر است - ابن منظور ،1414ق،ج 5 ،ص - 126 ولی در اصطلاح این لغت به معنای سلطه جویی،استعمار و استثمار هم معنا شده است این واژه با مشتقات آن 48بار در قرآن کریم هم آمده است که چهار مورد آن به استکبار ابلیس و بقیه به استکبار انسان اشاره شده است - دائره المعارف ،1383ش،ج3،ص - 165 و - پویا ،1378ش،ج1،فصل اول :بحث اصطلاحی استکبار - مفاهیمی که استکبار در بر میگیرد مفاهیمی چون ،خود بزرگ بینی،فخر فروشی،برتری طلبی و بطور کلی خلقی ناپسند و صفتی مذموم است ؛بر خلاف استضعاف که لزوما بیان کننده وصفی مذموم یا ممدوح در شخص مستضعف نیست - مصباح یزدی،1376ش،ص - 95
استکبار ستیزی در آیات قرآن:
در منطق قرآن ،بد ترین قسم استکبار نداشتن تمکین و تواضع در برار فرمان خداوند و انبیاء الهی است ودر آیاتی به این نو استکبار اشاره شده است که مصادیقی از آن ها را بیان مینمایم:
َّا الَّذینَالفکَفَرُوا- - - أَ فَلَمْفَاسْتَکْبَرْتُمْتَکُنْآیاعَلَیْکُمُْتْلیوَکُنْتُمْ قَوْماً مُجْرِمین - - - جاثیه - 31/
ترجمه :اما کسانی که کافر شدند" به آن ها گفته میشود مگر آیات من بر شما خوانده نمی شد و شما استکبار کردید و قوم مجرمی بودید" - جاثیه - 31/ این آیه بیان کننده، نپذیرفتن آیات و دستورات الهی از سوی کافران است.
ا مِنْ بَعْدِهِ- - - بِالرُّسُلِ وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَدْناهُالْبَیِّناتِبِرُوحِالْقُدُسِوَأَیَّأَ فَکُلَّما جاءَکُمْ رَسُولٌ بِما فُسُکُمُلا تَهْویاسْتَکْبَرْتُمکَذَّبْتُمْفَفَریقاًوَفَریقاً تَقْتُلُون - - - بقره - 87/
ترجمه:ما به موسی کتاب - تورات - دادیم و بعد از او پیامبرانی پشت سر هم فرستادیم وبه عیسی ابن مریم دلایل روشن دادیم و او را به وسیله روح القدس تایید کردیم آیا چنین نیست که هر زمان پیامبری چیزی بر خلاف هوای نفس شما آورد ،در برابر او تکبر کردید - از ایمان آوردن به او خودداری نمودید - پس عده ای تکذیب کرده،و جمعی را به قتل رساندید!! - بقره - 87/ این آیه ،سرپیچی امتها را از بعضی فرمانهای الهی که پیامبر از جانب خداوند آورده اند و مطابق میل آنان نیست و همچنین تکذیب برخی از پیامبران و قتل برخی دیگر به وسیله مستکبران را بیان می کند. از این دو آیه که بیان نمودیم اینگونه بدست می آید که استکبار به زمان های دور باز میگردد، درواقع،پیشینه این مساله را باید در آغاز زندگی اجتماعی انسان جستجو کرد،حتی میتوان گفت از هنگامی بشر بوده ،یعنی همان روزی که شیطان از اطاعت امر الهی سجده بر آدم ' سرپیچید و کبروَورزإِذْید، استکبارقُلْنا لِلْمَلائِکَهِهموجودداشتاستاسْجُدُواکهآیه - - لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَسْتَکْبَرَأَبیوَا وَ کانَ مِنَ الْکافِرین - - - بقره - 34/ مصداقی برآن است و او تا جایی در استکبار خود پیش میرود که سوگند میخورد تا بشر را گمراه کند،که استکبار او در این مرحله وارد عرصه عمقالَأُزَیِّنَنَّشدرَبِّلَهُمْکآیبِما - - فِیأَغالْأَرویْضِتَنیوَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعین - - - حجر - 39/ که این آیه نیز مصداق روشن آن است به همین دلیل حضرت امیرالمؤمنین علی ع در خطبه قاصعه،ابلیس را سر سلسله مستکبران معرفی می کند ؛چرا که او نخستین فردی بود که در مخالفت با حق و تسلیم نشدن در برابر فرمان الهی یعنی سجده به آدم که کامل تر از،بود گام برداشت - نهج البلاغه ، خطبه قاصعه -
- تاثیر نهضت استکبار ستیزانه ی نهضت سید الشهدا ع بر نهضت امام خمینی - ره - :
استاد شهید مرتضی مطهری این تاثیر استکبارستیزانه نهضت حسینی ع را بر قیام خمینی - ره - را اینگونه بیان میکند - - ندای امام خمینی - ره - از قلب فرهنگ و اعماق تاریخ و از ژرفای روح این ملت بر می خواست .مردمی که در طول 14قرن حماسه محمد ص ،زهرا س ،حسین ع ،زینب س،سلمان،ابوذر،و صد ها هزاز زن و مرد دیگر را شنیده بودند و این حماسه ها با روحشان عجین شده بود ،بار دیگر این ندا را از حلقوم این مرد - امام خمینی - ره - - شنیدندو علی وحسین را در چهره ی او دیدند ،مردمی که سال ها این آرزو را که در زمره ی یاران امام حسین - ع - باشند را در سر می پروراندند ،که ناگاه خود را در صحنه ای این چنینی مشاهده کردند ،گویا حسین را به عینه میدیدندو کربلا،حنین، بدر،احد،تبوک و خیبر را میدیدند - - - شهید مطهری،1374ش،ص - 119این سخن شهید مطهری بخوبی بیان کننده ی پیوند عاشورایی انقلاب است. از جمله مبانی و ابعاد مهم در نهضت امام خمینی - ره - در فرآیند انقلاب اسلامی ،بعد استکبار ستیزی آن است که این نوع نگاه ایشان در تقابل با آمریکا که از سردمداران استکبار جهانی است کاملا ملموس است . - امام خمینی،ج2،ص - 67 حضرت امام در این رویکرد ضد استکباری خود از روح قیام امام حسین مانند ظلم ستیزی،حریت و آزادی،تن ندادن به ذلت مستکبران و.....تاثیر پذیرفته است پس این دو قیام در بعد استکبار ستیزی در مقابل مستکبران زمان خود دارای مبانی مشترکی هستند که آن هم بخاطر تاسی نهضت امام خمینی - ره - از عاشورا و قیام امام حسین است .که آن ها عبارتند از:
-1 اصلاح امت و احیا جامعه اسلامی:
امام حسین ع در وصیت معروف خود به برادرش محمد حنفیه آنگاه که مدینه را به قصد مکه ترک کرد فرمودند - - انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی - - بدین جهت از مدینه خارج شدم - یا بر علیه حکومت یزید قیام کردم - که امت جدم را اصلاح کنم - بحار الانوار،/44ص-.331مقتل المقرم. - 15/که نشان دهنده ی تصریح امام حسین ع بر آرمان اصلاح طلبانه قیام خود است .که بر این اساس یکی از انگیزه های قیام امام حسین ع را اصلاح امت و جامعه اسلامی تشکیل میدهد یعنی هدف امام اصلاح همه ی بنیاد ها و ساختارهای
