بخشی از مقاله
چکیده
دستیابی به جامعهای متمسک به قرآن و عترت و برخوردار از ایمان و عمل صالح یکی از آرزوهای بزرگان دینی میباشد که زمینهساز سعادت جامعه میباشد که این امر نیازمند تلاش در جذب جوانان به فرهنگ قرآن میباشد. نهادهای فرهنگی جامعه وظیفه دارند قرآن کریم که تجلیگاه خداوند و یگانه وسیله ارتباط میان بندگان و آفریدگار جهان است را به میان جوانان بیاورند. این پژوهش نیز بر اساس روشی تحلیلی- توصیفی و بهره گیری از منابع موجود در زمینه قرآن و چگونگی توسعه فرهنگ آن در کشور و نیز بررسی همه جانبه با استفاده از روش تحلیل SWOT اقدام شده است.
نتایج حاکی از آن بود که مهمترین نقطه قوتی که ایران در زمینه توسعه فرهنگ قرآنی در بین جوانان از آن برخوردار است، وجود تعداد کثیری موسسه و پژوهشکده در این زمینه در کشور میباشد که با بهرهمند شدن از امتیاز وزنی 0/64 در جایگاه نخست میباشد و عدم کار فرهنگی اساسی در این زمینه با امتیاز وزنی 0/4 در جایگاه نخست ضعفها، توجه به مسائل روز فرهنگ قرآنی بهخصوص در امر جوانان و استخراج آنها و اندیشیدن تدبیری در این زمینه با امتیاز وزنی 0/6 بالاترین امتیاز وزنی را داشته و در مرتبه اول فرصت های موجود و نداشتن برنامه ریزی راهبردی، جذاب و رقابتی در برابر برنامههای جذاب دشمنان برای جوانان با امتیاز وزنی 0/52 در جایگاه نخست تهدیدها قرار دارد
مهمترین راهبردهایی که در این زمینه میتوان نگاشت عبارتند از ایجاد برنامهریزی و ساختاری اساسی جهت بهرهبرداری بهینه از تعدد موسسات و پژوهشکدهها در راستای حضور شاداب جوانان در مباحث قرآنی، تلاش اساسی محلی و ملی در راستای تبیین مسائل اساسی به روز در متن مدارک و مستندات قرآن و ارائه و تدوین آن در جامعه و تدوین یک سند چشم انداز محلی و ملی و بهره گیری از رسانه های نوین جهت مبارزه با تهاجم فرهنگی دشمنان علیه مباحث فرهنگی قرآن.
مقدمه:
دستیابی به جامعه ای متمسک به قرآن و عترت و برخوردار از ایمان و عمل صالح، تحقق اندیشههای معمار بزرگ انقلاب اسلامی رضوان االله تعالی علیه و رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله العالی در گسترش فرهنگ حیات بخش قرآن کریم، و ارتقای ایران به کشوری توسعه یافته با هویتی اسلامی- انقلابی، در گرو عزم ملی و اراده هماهنگ مدیران ارشد نظام برای توسعه فرهنگ قرآنی است. فرهنگی که باید متأثر از قرآن و حاکم بر بینش ها، نگرش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی بوده و در کلیه سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی نظام جمهوری اسلامی جاری باشد. بدین منظور، منشور توسعه فرهنگ قرآنی، که مبین منویات نظام مقدس جمهوری اسلامی در مواجهه با تعالیم قرآن، در مقام علم، اعتقاد و عمل در سطح ملی و بین المللی است به خصوص برای جوانان ضروری است.
با اینکه ما معتقدیم قرآن کریم بزرگترین هدیه الهی برای انسانها و گرانبهاترین میراث پیامبر اعظم در میان مسلمین است، امت اسلامی آنگونه که شایسته است برای استفاده از این میراث عظیم از خود همت نشان نداده و نمیدهد. جامعه اسلامی پس از وفات پیامبر اکرم علی رغم تأکیدات فراوان آن حضرت مبنی بر وجوب رجوع و عمل به قرآن، به عنوان ثقل اکبر و فرا گرفتن علوم قرآن از اهل بیت به عنوان ثقل اصغر، از تمسک به این حبل متین الهی محروم مانده است. در نتیجه جامعه اسلامی از جایگاه اصلی خویش که قرآن آنها را بدان مژده داده و میفرماید: »انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین«، - آل عمران، - 139 باز ماندهاند و امروزه به این واقعیت تلخ میباید اقرار نمود که جامعه اسلامی به دلیل فاصله گرفتن از واقعیت قرآن و علوم اهل بیت، متحمل خسارتهای جبران ناپذیری شده است .
اما به رغم دوری مسلمین از حقیقت قرآن و غریب بودن این گوهر آسمانی و عطیه رحمانی، پرداختن به ظاهر آن در میان مسلمین گهگاه از رواج و رونق خوبی برخوردار بوده است. بدون شناخت افکار انحرافی مخالفان قرآن و مقابله با آنها از طریق روشنگری و بر ملا کردن توطئههای فرهنگی آنان، حاکم کردن فرهنگ قرآن کریم و هدایت جامعه بر اساس اعتقادات و ارزشهای دینی، کار چندان آسانی نیست. این نکتهای است که اغلب مورد غفلت قرار میگیرد
نوجوانی و جوانی، بهار عمر و هنگام شکوفایی آن و آغاز فراز و نشیبهای روحی و جسمی و رسیدن به رشد است. در این دوره کم کم شخصیت انسان شکل میگیرد و پرسشهای فکری و فرهنگی بسیاری در ذهن جوان پیدا میشود. - بلر، 1379، ص - 93 روزهای جوانی لبریز از زیبایی، نشاط، احساسات، لذتهای متنوع، تفریح و آراستگی است. از سوی دیگر، خداجویی و خدایابی و دین باوری از ویژگیهای این دوران است. با درک این ویژگیها و انرژی متراکمی که در آنها وجود دارد و با تبیین صحیح باورها و ارزشهای دینی و مذهبی، میتوان روح ناآرام جوان را آرامش و اطمینان بخشیده و او را به نجات و کمال رساند.
نهادهای فرهنگی جامعه وظیفه دارند قرآن کریم را که تجلیگاه خداوند و یگانه وسیله ارتباط میان بندگان و آفریدگار جهان است، به میان جوانان بیاورند و آنان را با کتاب خدا آشنا، و اندیشه و عمل آنان را با قرآن هماهنگ کنند و بدین وسیله، قرآن را از انزوا و مهجوریت خارج سازند تا فرستاده خدا در روز قیامت، لب به گلایه نگشاید: و» قال الرسول یا ربّ انّ قومی اتخذوا هذا القرآن مهجوراً«؛ - فرقان، - 30 و رسول خدا گفت: پروردگارا - با اینکه هشدار دادی و فرمودی اگر میخواهید سربلند و عزیز باشید، به قرآن عمل کنید - قوم من - نه تنها آن را ترک کردند - دوری از قرآن را پیشه خود ساختند.
بهترین فرصت برای آشنایی با قرآن و معارف قرآنی، دوره نوجوانی و جوانی است؛ چرا که آنچه در این دوره فرا گرفته شود، ماندگار و جاودان خواهد بود. حضرت امام خمینی - ره - در طول نهضت خود همواره جوانان را میستود و آنان را ارشاد و راهنمایی میکرد و برای پیشبرد آرمانهای اسلام بر آنان سرمایهگذاری مینمود:
شما جوانها امید من هستید، نوید من هستید، امید من به شما توده جوان است. به شما توده محصل است. من امید این را دارم که مقدرات مملکت ما، بعد از این به دست شما عزیزان بیافتد و مملکت ما را شما عزیزان حفظ کنید. شما جوانان برومند، شما محصلین ارجمند، در هر جا از ایران که هستید باید بیدار باشید با بیداری از حقوق خودتان دفاع کنید.
روش تحقیق
این پژوهش بر اساس روشی تحلیلی-توصیفی و بهره گیری از منابع موجود در زمینه قرآن و چگونگی توسعه فرهنگ آن در کشور و نیز بررسی همه جانبه با استفاده از روش تحلیل SWOT شده است به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید ها اقدام شده و در ادامه بر اساس نظر کارشناسان و مصاحبه شوندگان به هر گزینه وزن آن تعیین و در نهایت با ادغام مهم ترین این نقاط، راهبردهای اساسی جهت جذب حداکثری جوانان به مباحث قرآنی در کشور تعیین گردید.
نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها با استفاده از مدل SWOT
تحلیل SWOT به منظور شناسایی و بررسی عوامل مؤثر درونی - نقاط قوت و نقاط ضعف - و عوامل تأثیر گذار بیرونی ناحیه - فرصتها و تهدیدها - بر میزان توسعه فرهنگ اسلام در بین جوانان در کشور به کار برده می شود
در حقیقت از این روش به عنوان ابزاری جهت شناسایی مسائل استراتژیک و ارائه راهبردها و استراتژیهای مناسب استفاده میگردد
در ابتدا با سنجش محیط داخلی و محیط خارجی ناحیه، فهرستی از نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات مورد شنایی قرار گرفت و سپس به وسیله نظر خواهی و صحبت با مردم، مسئولان و کارشناسان، این عوامل مشخص و جهت برطرف نمودن یا تقلیل نقاط ضعف و تهدیدها و تقویت و بهبود نقاط قوت و فرصتهای موجود در ارتباط با جذب جوانان به مباحث قرآنی، پیشنهادات و استراتژی های مناسبی ارائه گردید.
