بخشی از مقاله
چکیده
تنوع گونه ای گیاهی به عنوان اولین سطح تغذیه ای در زنجیره و شبکه غذایی و به عنوان تامین کننده نیازهای زیستی گونه های حیات وحش دارای اهمیت است. در این مطالعه بررسی تنوع گیاهی و پراکنش آن در حوزه آبخیز دریاچه نئور از استان اردبیل که همه ساله پذیرای گونه های مختلف پرنده در فصول مهاجرت و بومی مستقر و پستانداران و خزندگان و دوزیستان و حشرات در این محدوده است مد نظر بوده است.
روش کار شامل سنجش مقادیر شاخص تنوع گونه ای گیاهی با شاخص سیمپسون در 38 کوادرات نمونه برداری در ابعاد 20 *20 متر در سطح 3985 هکتار حوزه آبخیز دریاچه نئور است که با کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی - - GIS و میانیابی داده های ایستگاهها - IDW - در محدوده در قالب شبکه نمونه برداری تصادفی سیستماتیک اجرا گردید.
نتایج مطالعه ضمن تهیه نقشه رقومی مناطق دارای تنوع گونه ای یکسان، دامنه تغییرات از 0.31 الی 0.57را در سطح محدوده و در سیستم مختصات جغرافیاییUTM مشخص نمود. آزمون مربع کای جهت بررسی وجود و عدم وجود تفاوت در عرصه های با تنوع یکسان اجرا گردید. رد فرض صفر در سطح اطمینان 0.05 بیانگر تفاوت معنی دار در مساحتها و وجود تفاوت در مقادیر تنوع گونه ای گیاهی در موقعیتهای مختلف ایستگاههای نمونه برداری بود که در قالب نقشه تهیه گردید.
-1 مقدمه:
لزوم اهمیت حفاظت از تنوع زیستی در کنوانسیون تنوع زیستی ریودوژانیرو - کنوانسیون تنوع زیستی ، 1371 ه . ش - و لزوم حفاظت از تنوع زیستی برای آیندگان در اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی - اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی ،1327 ه . ش - و توجه به جنبه های زیبایی ، علمی ، فرهنگی ، هنری ، تفریحی و اقتصادی در کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های جانوران و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی واشنگتن - کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های جانوران و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی واشنگتن ، 1352 ه . ش - تاکید گردیده است.
آنچه در این میان دارای اهمیت است درک صحیح از مناطق با درجات متفاوت از تنوع زیستی و سنجش حساسیت اکولوژیکی مناطق طبیعی با روش کمی جهت تعیین اهمیت حفاظتی مناطق است. تنوع رویشهای گیاهی به عنوان اولین طبقات در هرم غذایی و سطوح تغذیه ای و زنجیره غذایی و شبکه غذایی ،بیانگر تنوع گونه های گیاهخوار و گوشتخوار در سطوح بالاتر و تنوع گونه ها در سایر سطوح است.
زیستگاههایی که تنوع گونه ای منحصربفرد دارند از جمله مناطق مستعد حفاظت شناخته شده اند سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزاری جهت ذخیره و بازیابی و اداره و تحلیل داده های جغرافیایی نقشه ای با امکان تلفیق داده ها با فرمتهای مختلف و از سوی دیگر به دلایل زیر مورد توجه است:
▪ در دسترس بودن نرم افزارها از شرکتها و دانشگاههای متعدد.
▪ کاربران قادر به کار با محاسبات و بازیابی و ذخیره موارد با زمان و هزینه منطقی اند.
▪ نمایش و ترسیم گرافیکی در خروجی با کیفیت بالا و دقت بالا.
▪ کاربرد سنجش از دور در پایش محیط زیست نیاز به سیستمهایی با قابلیت به کارگیری مقادیر زیاد داده و از جمله منابع زمینی دارد.
▪ ظهور سیستمهای موقعیت یاب جهانی ماهواره ای جمع آوری داده با هزینه کم و صحت بالا را امکانپذیر نموده است
از اینرو در این مطالعه به منظور شناسایی مناطق دارای درجات متفاوت تنوع اکولوژیک و ایجاد درک صحیح مدیریتی در محدوده مطالعاتی اقدام به سنجش شاخص تنوع گونه ای سیمپسون در قالب نمونه برداری تصادفی با تعیین ایستگاههای نمونه برداری با درونیابی داده ها و شناسایی مناطق دارای درجات متفاوت تنوع گونه ای و آزمون مربع کای باسطح اطمینان 95 درصد و بررسی نقش عوامل موثر در ایجاد تنوع گونه های گیاهی در محدوده مطالعاتی نمودیم.
-2 شناخت منطقه مورد مطالعه:
دریاچه نئور با مساحت حوزه آبخیز 3985 هکتار در استان اردبیل و با مساحت مخزن356هکتار - داده های ماهواره ای - 1391 در مختصات 283421 الی 289727متر طول شرقی و 4200492 الی 4211125 متر عرض شمالی در زون s39 با کمترین ارتفاع 2480 و بیشترین ارتفاع 3220 متر قرار دارد. منبع تامین آب این دریاچه توسط 38 چشمه می باشد که در حواشی دریاچه قرار دارند. راه دسترسی این محل از طریق جاده اردبیل-خلخال در کیلومتر 27 و در طول 13.6 کیلومتر جاده فرعی کوهستانی امکانپذیر است.
این منطقه بخشی از منطقه حفاظت شده لیسار از استان گیلان است که در مساحت کل 31142 هکتار می باشد و طی آخرین مصوبه 1956/06/12و شماره 80 به ثبت رسیده است - لیست مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، . - 1391 اراضی تپه ماهور و صخره ای و چمنزار و مرتعی در حواشی دریاچه وجود دارد. تنوعی از منابع موثر در ایجاد تنوع در این محدوده موجبات ایجاد درجات متفاوت تنوع در زیستگاهها گردیده، از سویی فعالیتهای انسانی و چرای دامها در بخشی از اراضی از جمله عوامل کاهش دهنده تنوع می باشند. شکل - - 1 تصویر محدوده حفاظت شده لیسار که این دریاچه بخشی از آن می باشد و شکل - 2 - تصویر ماهواره ای از حوزه آبخیز و مخزن سد دریاچه نئور .
شکل - - 1 تصویر محدوده حفاظت شده لیسار که این دریاچه بخشی از ان می باشد
