بخشی از مقاله
چکیده
منطقه مورد مطالعه غرب ورزقان و در بین روستاهای اندریان و آستارقان و محدوده معدن طلای اندریان واقع شده است. توده های نفوذی مورد مطالعه به صورت استوک و دایک های متنوع رخنمون دارند براساس مطالعات ژئوشیمیایی نمونه های مورد مطالعه دارای ماهیت آداکیتی و از نوع پرسیلیس می باشند. همچنین نمونه های مورد مطالعه از نوع گرانیتوئیدهای I و متاآلومین هستند. توده های مورد مطالعه در نمودارهای عنکبوتی غنی شدگی از عناصر LILE و تهی شدگی از عناصر HFSE را نشان می دهند. توده های مورد مطالعه از ذوب بخشی 10 تا 20 درصدی یک منشاء مافیک دگرگون شده در رخساره گارنت آمفیبولیت تا اکلوژیت و در یک محیط بعد از برخورد در پاسخ به فرایندهای افزایش ضخامت پوسته ای و Delamination تشکیل شده اند.
-1 مقدمه
منطقه مورد مطالعه در غرب ورزقان و حوالی روستاهای اندریان و آستارقان و در جنوب ورقه 1:100000 سیه رود - مهرپرتو، - 1376 واقع شده است. محدوده براساس تقسیم بندی واحدهای ساختاری ایران منطقه مورد مطالعه در پهنه البرز - آذربایجان - نبوی، - 1355 قرار دارد. در تقسیمات جزئی این منطقه در زون ارسباران قرار دارد. در منطقه مورد مطالعه کانی زایی طلا رخ داده است که در ارتباط با ماگماتیسم سنوزوئیک سیالات مرتبط با این سیستم می باشد. در این محدوده توده های نفوذی متعددی نفوذ کرده اند که می توانند عامل کانی سازی طلا در منطقه باشند. این مطالعه به ژئوشیمی و پتروژنز توده های نفوذی کانسار طلای اندریان پرداخته شده است.
-2 زمین شناسی
رخنمون های سنگی موجود در منطقه مورد شامل سنگ های رسوبی کرتاسه-پالئوسن، سنگهای نفوذی عمیق و نیمه عمیق - استوک ، دایک و سیل - ، سنگ های دگرگونی مجاورتی، اسکارن و نهشته های کواترنر می باشند. توده های نفوذی الیگو-میوسن متعددی به صورت استوک و دایک و سیل نهشته های فیلیش گونه کرتاسه -پالئوسن را قطع کرده اند - شرکت زرین داغ آستارقان، . - 1388 همچنان که ذکر شد توده های مختلفی در منطقه مورد مطالعه دیده می شوند که به صورت استوک، دایک و سیل رخنمون دارند.
این توده ها بر اساس نقشه زمین شناسی 1:100000 به الیگومیوسن نسبت داده شده اند. این در حالی است سن توده های فوق اخیرا میوسن بدست آمده است - علیرضایی و همکاران ، . - 2015 مهم ترین واحد رخنمون یافته در منطقه، شامل توده نفوذی نیمه عمیق با بافت پورفیری و ترکیب مونزودیوریت، مونزونیت تا کوارتز مونزونیت است. این توده به صورت استوک با روند شمال غرب-جنوب شرق دیده می شود و دربرگیرنده بخش عمده ای از رخنمون های موجود در منطقه است. توده نفوذی مونزونیتی دربرگیرنده انکلاوهای مختلفی با ترکیب عمومی مونزودیوریتی می باشد که دارای ابعاد مختلف و گاهی تا 50 متر عرض می رسند. میزان انکلاوها در نقاط مرتفع و در بخش های حاشیه ای استوک اصلی فراوان تر می باشد.
در منطقه مورد مطالعه دایک ها و سیل های مختلفی دیده می شوند که عمدتا در داخل سنگ های میزبان و همچنین دایک ها در داخل توده اصلی رخنمون دارند. ترکیب بخش عمده ای از سیل ها و دایک های موجود در داخل سنگ های میزبان همانند توده اصلی می باشد. این در حالی است که دایک های با ترکیب آندزیتی و گرانیتی نیز دیده می شوند که روند عمومی این دایک ها متمایز از همدیگر می باشد. دایک های با روند شمال غرب- جنوب شرق ترکیب گرانیت تا میکروگرانودیوریت و میکرو کوارتزدیوریت دارند. دایک های جوان سری دوم روند شمال شرق- جنوب غرب و ترکیب آندزیتی-دیوریتی دارند.
- 3 پتروگرافی
همانطوری که ذکر شد در منطقه توده های نفوذی مختلفی رخنمون دارند. بخش عمده ای از رخنمون های موجود در منطقه را توده مونزودیوریتی تا مونزونیتی و گاهی کوارتز مونزونیتی تشکیل می دهد. بافت غالب در این توده پورفیری با زمینه میکروگرانولار است. فنوکریست های تشکیل دهنده توده پلاژیوکلاز، پتاسیم فلدسپار، آمفیبول، کلینوپیروکسن و بیوتیت است. زمینه عمدتا از فلدسپات شامل پتاسیم فلدسپار و پلاژیوکلاز به همراه کانی های مافیک و کمی کوارتز تشکیل شده است. انکلاوهای بزرگ داخل توده ترکیب در حد مونزودیوریت تا کوارتزدیوریت را دارند. بافت غالب این سنگ ها گرانولار و پورفیری با زمینه میکروگرانولار است. فنوکریستهای موجود در آن شامل پلاژیوکلاز ، آمفیبول ، کلینوپیروکسن ، بیوتیت است.
دایکهای مافیک دارای ترکیب دیوریتی-آندزیتی هستند. بافت موجود در این نمونهها پورفیری با زمینه میکروگرانولار است. فنوکریستها شامل پلاژیوکلاز ، آمفیبول و کلینوپیروکسن می باشد. دایک های گرانیتی بافت غالب پورفیری با زمینه گرانولار دارند. همچنین بافت گرانوفیری نیز در آنها دیده میشود. پلاژیوکلاز ، فلدسپار پتاسیم، آمفیبول و بیوتیت فنوکریستهای موجود را تشکیل میدهند. در زمینه کوارتز و اورتوز غالب هستند. در این سنگها کانیهای کمیاب آپاتیت ، اسفن ، زیرکن و کانی های اپک دیده می شوند. در این سنگ ها فلدسپات ها به شدت آرژیلی و گاهی سریسیتی شده اند. در نمونهها دیده میشود.
-4 ژئوشیمی
برای ارزیابی ویژگی های ژئوشیمیایی توده های نفوذی مورد مطالعه تعداد 14 نمونه سالم برای عناصر اصلی و کمیاب مورد آنالیز قرار گرفتند. توده های مورد مطالعه بر اساس ترکیب شیمیایی دامنه ترکیبی مونزونیت تا کوارتز مونزونیت و دایک ها دامنه ترکیبی مونزودیوریت و کوارتز مونزونیت را نشان می دهند - شکل . - 1 توده های مورد مطالعه دارای ماهیت ساب آلکالن و همچنین کالک آلکالن هستند. همچنین از نظر اندیس اشباع شدگی از آلومینیوم، متا آلومین می باشند.
توده های مورد مطالعه دارای غنی شدگی شاخص از عناصر لیتوفیل شعاع یونی بزرگ LILE و از عناصر با قدرت یونی بالا HFSE تهی شدگی نشان می دهند - شکل . - 3 در نمودارهای عنکبوتی از Nb تهی شدگی و آنومالی مثبت Sr، K، Pb نشان می دهند. در دیاگرام های عناصر نادر خاکی به هنجار شده نسبت به کندریت - Nakamura 1974 - نمونه های مورد مطالعه از عناصر LREE غنی شدگی و تهی شدگی خیلی شاخصی در عناصر HREE نشان می دهند. الگوی توده های مورد مطالعه افتادگی در Eu دیده نمی شود. نسبت - La/Yb - N در نمونه های مورد مطالعه بین 20 تا 37 در تغییر است. همچنین نسبت Eu/Eu* در نمونه های مورد بررسی عموما در حدود 1 و بین 0,88 تا 1,36 در تغییر است.
نمونه های مورد مطالعه دارای ویژگی های آداکیتی نشان می دهند و همان طوری که در شکل 4 نیز مشخص است توده های مورد مطالعه در محدوده پیشنهاد شده برای آداکیت ها قرار دارند - شکل . - 4 نسبت Sr/Y در نمونه های مورد مطالعه بین 72 تا 116 در تغییر است. همچنین میزان Yb بین 0,1 تا 0,8 و میزان Y بین 1,5 تا 9 در تغییر است. ویژگی های ژئوشیمایی فوق تاکیدی بر ماهیت آداکیتی نمونه های مورد مطالعه است. همچنین با توجه به دامنه سیلیس و منیزیوم و عناصر کمیاب نمونه های آداکیتی مورد مطالعه از نوع پر سییلس هستند.
-4 پتروژنز
توده های مورد مطالعه دارای دامنه ترکیبی مونزونیتی تا کوارتز مونزونیتی هستند. این توده ها دارای ماهیت کالک آلکالن و از نوع I هستند. در دیاگرام های عنکبوتی و نادر خاکی دارای غنی شدگی از عناصر LILE, LREE و تهی شدگی از عناصر HFSE, HREE هستند. این مطالب نشان دهنده ارتباط تشکیل این سنگ ها با فرایندهای فرورانشی می باشد.
