بخشی از مقاله
چکیده
منطقه مورد مطالعه در غرب ورزقان و در بین روستاهای اندریان و آستارقان و محدوده معدن طلای آستارقان واقع شده است. در منطقه مورد مطالعه، استوک اصلی مونزونیتی به همراه دایک ها و سیل های مختلف رخنمون دارند. توده نفوذی اصلی دارای ترکیب مونزودیوریت، مونزونیت تا کوارتز مونزونیت و انکلاوهای داخل توده ترکیب عمده مونزودیوریتی و دایک ها ترکیب دیوریتی و گرانیتی را نشان می دهند.
کانی های اصلی تشکیل دهنده توده اصلی عمدتا پلاژیوکلاز - آندزین - الیگوکلاز - و پتاسیم فلدسپار و کانی های فرعی شامل پیروکسن، آمفیبول - هورنبلند - اکتینولیت - و بیوتیت می باشند. کانی های جزئی شامل آپاتیت، زیرکن، اسفن هستند. کانی اصلی در انکلاوها شامل پلاژیوکلاز می باشد که با پیروکسن و بیوتیت به صورت کانی فرعی همراه می باشند. در دایک های دیوریتی کانی های مافیک پیروکسن، آمفیبول و بیوتیت می باشد و این درحالی است که کانیهای مافیک در دایک های گرانیتی آمفیبول و بیوتیت می باشند. بر اساس ترکیب کانی شناسی و حضور آمفیبول و اسفن، توده های مورد مطالعه از نوع I هستند.
-1 مقدمه
منطقه مورد مطالعه در غرب ورزقان و حوالی روستاهای اندریان و آستارقان و در جنوب نقشه 1:100000 سیه رود - مهرپرتو، - 1376 واقع شده است. محدوده براساس تقسیم بندی واحدهای ساختاری ایران در پهنه البرز - آذربایجان - نبوی، - 1355 قرار دارد. در تقسیمات جزئی این منطقه در زون ارسباران قرار دارد. در این منطقه کانی زایی طلا رخ داده است که در ارتباط با ماگماتیسم سنوزوئیک و سیالات مرتبط با این ماگماتیسم می باشد. در این محدوده توده های نفوذی متعددی نفوذ کرده اند که می توانند عامل کانی سازی طلا در منطقه باشند. در این مطالعه به زمین شناسی و پتروگرافی توده های نفوذی منطقه اندریان پرداخته شده است.
-2 زمین شناسی
رخنمون های سنگی موجود در منطقه شامل سنگ های رسوبی کرتاسه -پالئوسن، سنگهای نفوذی عمیق و نیمه عمیق - استوک ، دایک و سیل - ، سنگ های دگرگونی مجاورتی، اسکارن و نهشته های کواترنر می باشند - شکل . - 1 توده های نفوذی الیگو-میوسن متعددی به صورت استوک و دایک و سیل نهشته های فیلیش گونه کرتاسه -پالئوسن را قطع کرده اند - شرکت زرین داغ آستارقان، . - 1388 در اثر نفوذ تود های فوق فرایندهای دگرگونی مجاورتی و اسکارن زایی و همچنین دگرسانی توسعه یافته است.
نهشته های فیلیش گونه کرتاسه-پالئوسن شامل سکانس ضخیمی از سنگ های آواری و کربناته هستند که دربرگیرنده لیتولوژی های شیل، مارن، سیلت سنگ، ماسه سنگ و کتگلومرا می باشند. این نهشته ها در کنار توده های نفوذی دگرگونی مجاورتی و همچنین فرایند اسکارن زایی را تحمل کرده اند. میزان گسترش فرایند دگرگونی مجاورتی به دلیل این که اکثر توده های منطقه نیمه عمق هستند محدود می باشد. همچنین در مجاورت توده نفوذی و سنگ های کربناته فرایند اسکارن زایی به صورت اگزواسکارن و اندو اسکارن توسعه یافته است. میزان گسترش اسکارن ها در حاشیه استوک اصلی گسترش بیشتری دارد.
همچنان که ذکر شد توده های مختلفی در منطقه مورد مطالعه دیده می شوند که به صورت استوک، دایک و سیل رخنمون دارند. این توده ها بر اساس نقشه زمین شناسی 1:100000 به الیگومیوسن نسبت داده شده اند. این در حالی است سن توده های فوق اخیرا میوسن بدست آمده است - علیرضایی و همکاران ، . - 2015 مهم ترین واحد رخنمون یافته در منطقه، شامل توده نفوذی نیمه عمیق با بافت پورفیری و ترکیب مونزودیوریت، مونزونیت تا کوارتز مونزونیت است. این توده به صورت استوک با روند شمال غرب-جنوب شرق دیده می شود و دربرگیرنده بخش عمده ای از رخنمون های موجود در منطقه است.
بخشی از معدنکاری در منطقه در داخل رخنمون های این توده انجام می شود. در مجاورت این توده با سنگ های میزبان، دگرگونی مجاورتی و اسکارن زایی صورت گرفته است - شکل . - 2 توده اصلی مزوکرات تا لوکوکرات بوده و دارای بافت های پورفیری، میکروگرانولار و گرانولار می باشد و حاوی کانی های مافیک بیوتیت و پیروکسن در نمونه دستی می باشد. توده نفوذی مونزونیتی دربرگیرنده انکلاوهای مختلفی با ترکیب عمومی مونزودیوریتی می باشد که ابعاد مختلف دارند و گاهی طول -شان تا 50 متر می رسد. میزان انکلاوها در نقاط مرتفع و در بخش های حاشیه ای استوک اصلی فراوان تر می باشد.
انکلاوها دارای ضریب رنگینی مزوکرات بوده و حاوی کانی های تیره فراوان تری نسبت به توده اصلی هستند - شکل . - 2 این انکلاوها گاهی دارای حاشیه تدریجی با توده میزبان خود می باشند. شکل -1 نمایی از نقشه زمین شناسی منطقه و رخنمون توده های موجود در منطقه در نقشه زمین شناسی 1:5000 - تهیه شده توسط شرکت زرین داغ آستارقان - 1388 در منطقه مورد مطالعه دایک ها و سیل های مختلفی دیده می شوند که عمدتا در داخل سنگ های میزبان و همچنین در داخل توده اصلی - عمدتا دایک ها - رخنمون دارند.
ترکیب بخش عمده ای از سیل ها و دایک های موجود در داخل سنگ های میزبان همانند توده اصلی است. این در حالی است که دایک های با ترکیب آندزیتی و گرانیتی نیز دیده می شوند که روند عمومی این دایک ها متمایز از همدیگر می باشد. دایک های با روند شمال غرب - جنوب شرق ، ضخامت و طول بیشتر ، رنگ رخنمون روشن تر از فراوانی بیشتری برخوردارند. از لحاظ پتروگرافی کانی مافیک کمتر و کوارتز بیشتری دارند و ترکیب آنها گرانیت تا میکروگرانودیوریت و میکرو کوارتزدیوریت است. دایک های سری دوم دارای روند شمال شرق - جنوب غرب ، رخنمون تیره و سبز تیره ، کانی های مافیک بیشتر و کوارتز کمتر هستند و بافت آن ها ریز بلور می باشد. دایک های سری دوم از دایک های سری اول جوان تر هستند.
- 3 پتروگرافی
همانطوری که ذکر شد در منطقه توده های نفوذی مختلفی رخنمون دارند. بخش عمده ای از رخنمون های موجود در منطقه را توده مونزودیوریتی تا مونزونیتی و گاهی کوارتز مونزونیتی تشکیل می دهد. بافت غالب در این توده پورفیری با زمینه میکروگرانولار است. فنوکریست های تشکیل دهنده توده پلاژیوکلاز، پتاسیم فلدسپار، آمفیبول، کلینوپیروکسن و بیوتیت است - شکل . - 3 زمینه عمدتا از فلدسپات شامل پتاسیم فلدسپار و پلاژیوکلاز به همراه کانی های مافیک و کمی کوارتز تشکیل شده است.
همچنین آپاتیت، زیرکن ، اسفن به عنوان کانی کمیاب وجود دارد. پلاژیوکلازها که بخش عمده ای از فنوکریست ها را به خود اختصاص داده اند عمدتا دارای ماکل تکراری هستند و همچنین گاهی دارای منطقه بندی ترکیب شیمیایی و بافت غربالی می باشند. این بلورها گاهی با سریسیت، اپیدوت، کلسیت و کانی های رسی به طور بخشی جایگزین شده اند. بلورهای کلینوپیروکسن با آمفیبول سبز و همچنین بیوتیت در حال جایگزینی هستند. همچنین برخی بلورها به طور کامل با کلسیت و کلریت جایگزین شده اند. بلورهای آمفیبول از نوع قهوه ای و سبز و ترکیب هورنبلند تا اکتینولیت دارند.
