بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق توصیفی- پیمایشی حاضر با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر بسط و گسترش روحیه کارآفرینانه کشاورزان در بین کشاورزان دهستان دهگلان - پنج روستا - به انجام رسید. با استفاده از جدول بارتلت 205 نفر به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای محقق ساخته بود که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای وادبیات موضوع طراحی گردید. روایی ظاهری و محتوای ابزار تحقیق با استفاده از پانل متخصصان - اعضای هیات علمی رشته ترویج و آموزش کشاورزی و کارشناسان ارشد این رشته - بدست آمد. مقدار آلفای کرونباخ 0/87 به دست آمد که نشاندهنده-ی پایایی ابزار تحقیق است. نتایج نشان داد که روحیهی کارآفرینی کشاورزان در حد متوسط یوده و چهارعامل تجربههای پیشین و مهارتهای ارتباطی، زمینهای- زیرساختی، ویژگیهای روانشناختی و تواناییهای فنی 61/233 درصد از واریانس کل را تبیین میکنند. برگزاری کلاسهای آموزش کارآفرینی، دعوت از کارآفرینان برتر، دعوت از سرمایهگذاران و شرکت-های خصوصی و فراهم نمودن فرصت مناسب جهت کسب تجارب توسط کشاورزان توصیه میگردد.
1 مقدمه
کلمهی کارآفرینی از لغت فرانسوی Entreprendre گرفته شده که به معنی بهراه انداختن، آغازکردن یا به عهدهگرفتن و تعهدکردن است .[16] فرهنگ لغت »وبستر« کارآفرین را کسی میداند که متعهد میشود مخاطرههای یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند .[11] کارآفرینی ایجاد چیزی ارزشمند، از هیچ و نیز تبدیل یک ایده به یک فرصت می باشد و جوهره ای است که فرد در درون خویش دارد و فرایندی است که موجب خلاقیت و نوآوری میشود و در واقع موتور و نیروی محرکه توسعه اقتصادی می باشد .[1]
اگر روستاها را محورهای استراتژیک کشاورزی و تولیدات و فرآورده های غذایی جامعه بدانیم که نیاز به آن رو به تزاید است، به نقش بی نظیر آنها در پیشرفت، رشد و شکوفایی پی خواهیم برد و درک خواهیم کرد که نادیده گرفتن سهم روستا و روستانشینان هزینه ها و تبعات ناگواری را در پی خواهد داشت .[8] بنابراین امروزه کارآفرینی را یکی از ابزارهای توسعه می دانند، زیرا وجود انسانهای کارآفرین موجب ایجاد بستر موفقیت میشود، همچنین با توجه به افزایش سریع رقبای جدید و ایجاد حس بی اعتمادی نسبت به شیوه های سنتی، ضرورت کارآفرینی احساس می شود .[10]
توجه به روحیه کارآفرینی بین روستاییان و از جمله کشاورزان از مهمترین راهکارهای توسعه روستایی محسوب می شود. اهمیت کارآفرینی در توسعه روستایی از آن جا ناشی می شود که فرد کارآفرین می تواند با شناسایی فرصتها و مشکلات موجود، به ابداع راهکارهای نوین در جهت رشد و توسعه همت گمارد. بدین ترتیب کارآفرینی می تواند از طریق ایجاد اشتغال، بهبود کیفیت زندگی، توزیع مناسب درآمد و بهر ه برداری بهینه از منابع، نقش مهمی در توسعه روستایی داشته باشد .[3] به همین دلیل سنجش میزان کارآفرینی روستاییان و تلاش برای توسعه و تقویت کارآفرینی در فرآیند توسعهی روستایی ازطریق فراهم کردن زمینه های اولیه ی آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. در نتیجه تحقیق حاضر با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر بسط و گسترش روحیه کارآفرینانه کشاورزان در بین کشاورزان دهستان دهگلان به انجام رسید.
.2 تئوری و پیشینه تحقیق
کارآفرینی یک فرآیند است،عنصر حیاتی این فرایند این است که کارآفرین و کار مخاطره آمیز او کاملاً به هم مرتبط هستند .[18] کارآفرین بودن، در هم آمیختن ویژگی های شخصی - ابزار مالی و منابع موجود در محیط کار است .[5] داگلاس لوبر، از صاحب نظران کارآفرینی، بر این باور است که سه دسته عوامل باعث توسعه ی کارآفرینی سازمانی می شوند که عبارتند از: عوامل درون سازمانی، محیط بیرونی و ویژگی های شخصیتی .[17] ویژگیهای شخصیتی توسط افراد مختلف مورد بررسی قرار گرفته است من جمله علوی - 1382 - به نقل از کارلند بر ویژگیهای مهمی در افراد کارآفرین تاکید میکند: -1 نیاز به توفیق؛ -2 مرکز کنترل درونی؛ -3 تمایل به مخاطره پذیری؛ -4 نیاز به استقلال؛ -5 خلاقیت .[6] مقیمی - 1380 - با اشاره به مکتب کارآفرینی انسانی ویژگیهای زیر را برای کارآفرینان موفق برمی شمارد:
نیاز زیاد به موفقیت شخصی، نیاز کم به کنترل، فعالیتهای خودتنظیمی، باور به موفقیت خود در کنترل نتایج زندگی، ریسک پذیری، تحمل ابهام زیاد، عزت نفس زیاد و عدم انطباق پذیری .[9] برخی پژوهشگران نیز بر این اعتقادند قدرت پیشگویی ویژگیهای شخصیتی هنگامی افزایش می یابد که تعامل بین شخصیت و شرایط مورد توجه قرار گیرد .[4] آنچه نمی توان نادیده انگاشت اینکه در مرکز ثقل فرآیند کارآفرینی می توان فرد کارآفرین را پیدا کرد، بنابراین می توان انتظار داشت که فرد کارآفرین نقش مؤثری در موفقیت کاری داشته باشد. هنگامی که فرآیند کارآفرینی را بررسی می کنیم به این نکته پی می بریم که سه متغیر اساسی در راه اندازی هر کسب و کار جدیدی دخالت دارد: الف: فرد یا افرادی که به دنبال کارآفرینی هستند ب: شرایط محیطی ج: ویژگی های مربوط به فرصت های فراهم شده .[4]
مارتین درایسن1 و همکاران - 2002 - در مطالعه خود رفتار کارآفرینان را با موفقیت آنان مرتبط می دانند. هرچند عواملی چون سازمان، اهداف و استراتژیها و عوامل برونی چون محیط را نیز دراین روند بی اثر نمی دانند. آنان سه ویژگی عمده ای چون انگیزه نیاز به پیشرفت، مرکز کنترل داخلی و تمایل به مخاطره پذیری و پنج ویژگی ثانویه نیاز به استقلال، نیاز به قدرت، تحمل ابهام، نیاز به پیوستن و استقامت را برای کارآفرینان موفق مهم می شمارند .[13]
در سیاست های مربوط به کارآفرینی آمده است که جهت تشویق به کارآفرینی باید در سه سطح فعالیت کرد: فرد، شرکت و جامعه .[12] ویژگی ها و استعدادهای نهفتهی انسان در نهایت در محیط کار خود را آشکار می سازد، بنابراین باید مورد توجه محققین مدیریت و کارآفرینی قرار گیرند. اما نکته مهمی که وجود دارد این است که کارآفرینی را میتوان آموزش داد یا حداقل به وسیلهی آموزش موجبات توسعه و بسط آن را فراهم آورد .[14]
آموزش فعالیتی به حساب میآید که از آن برای انتقال دانش و اطلاعات مورد نیاز برای راهاندازی و ادارهی کسب وکار استفاده میشود و توسعهی نگرشها، مهارتها و تواناییهای افراد غیرکارآفرین را در پی خواهد داشت از طرفی آموزش کارآفرینی میتواند یکی از مؤثرترین شیوهها برای تسهیل انتقال جمعیت فارغالتحصیل به بازارکار باشد. آموزش کارآفرینی، اعتماد به نفس، انگیزه و انرژی، خلاقیت و خودکارآمدی مطلوب را در بین فراگیران افزایش میدهد. بدون شک این خصایص، ارزش زیادی در آموزش مخاطبان خواهد داشت .[15] علیمیری به نقل از رونشتات - 1387 - براین باور است که یک برنامهی آموزشی اثربخش باید به فراگیران بیاموزد که چگونه در قالب کارآفرینی رفتار مناسب از خود بروز دهند. لذا انتخاب محتوای مناسب جهت ارائه در دورههای آموزش کارآفرینی حائز اهمیت است [7]؟ چنانچه تکریمینیاراد - 1387 - محتوای دروس کارآفرینی را در چهار حیطهی مختلف مورد بررسی قرار داده است: ×
1. اصول کارآفرینی و ویژگیهای کارآفرینان و روند توسعه و گسترش مفاهیم کارآفرینی و نیز ضرورت جذابیتهای کارآفرینی.
2. مهارتهای شخصی کارآفرینانه، مانند: ویژگیهای روانی- رفتاری، روشهای بهبود خلاقیت و راههای مقابله با تهدیدات و مخاطرات ریسکپذیری. ×
3. آشنایی با فرصتهای کسب وکار، آموزش تدوین طرح کسب وکار، آشنایی با اصول سازماندهی و مدیریت کسب وکار، آشنایی با مقررات و قوانین، روشهای بازاریابی و تجارت بینالملل. ×
4. فرهنگ کسب وکار، شامل باورها و هنجارهای غالب بر محیط کسب وکار، راههای توسعهی فرهنگ کارآفرینی، شرایط نوین کسب وکار درکشور و جهان ، اقتصاد دیجیتالی، فنآوریهای اطلاعات درکسب وکار × . [2]
.3 مواد و روشها
این تحقیق از نظر رویکرد کلی کمی بوده و بر اساس اهداف تحقیق، توصیفی - پیمایشی است. با توجه به ویژگیهای تحقیق و از آنجائی که نتیجه تحقیق به طور عملی می تواند در جهت استفاده موثر در افزایش روحیه کارآفرینی کشاورزان به کار گرفته شود جز تحقیق های کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق،کشاورزان دهستان دهگلان - پنج روستا - است. با استفاده از جدول بارتلت 205 نفر به صورت تصادفی ساده بررسی گردید.
ابزار تحقیق پرسشنامه ای محقق ساخته بود که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای وادبیات موضوع طراحی گردید. روایی ظاهری و محتوای ابزار تحقیق با استفاده از پانل متخصصان شامل اعضای هیات علمی رشته ترویج و آموزش کشاورزی و کارشناسان ارشد این رشته بدست آمد. برای سنجش پایایی ابزار تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش پایائی ابزار تحقیق0/87 محاسبه شده که نشانگر پایایی مناسب مقیاسهای طراحی شده بود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار spss17 استفاده شد. جهت دستیابی به اهداف تحقیق از آماره های توصیفی - توزیع فراوانی ، میانگین و ... - و استنباطی - تحلیل عاملی - استفاده شد.
.4 نتایج و بحث
میزان روحیهی کارآفرینی کشاورزان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن ارائه شده است - جدول. - 1
