بخشی از مقاله
چکیده:
با رشد و توسعه کمی و کیفی مجلات علمی، امروزه تحلیل مح تواي مقالات منتشر شده از حیث موضوعی به عنوان پارادایم قدرتمند فرایند تحقیق، ضروري است. کشف موضوعا ت مقالات منتشرشده در حوزه معماري منظر مهمترین هدف این مقاله به شمار میرود. بدین منظور با استفاده از پایگاه اطلاعاتی "Scopus" و همچنین "SID, Magir n" - مرتبط با مجلات علمی و پژوهش ی ایران - مقالاتی که در عنوان آنها عبارت »معماري منظر« آمده است، در بازه نمونه زمانی - 2005-2015 - میلادي که واجد ج دیدترین رویکردهاي نظري است، جمع آوري و موردبررسی قرارگرفتهاند.
یافته هاي این نوشتار نشان میدهد که مباحث زیباشناسی منظر واجد بیشترین میزان فراوانی موضوعی در میان 54 مقاله ایرانی و کلیدواژه آموزش در بین 40 مقاله بینالمللی به چاپ ر سیده است.
-1 مقدمه
امروزه واژه تولید علم جایگاه خاصی در اد بیات کشور پیدا کرده است، به طوریکه نهضت تولید علم و جنبش نرم افزاري اذهان بسیاري از سیاستگذاران و برنامه ریزان علمی و پژوهشی کشور را به خود مشغول کرده است. تولید علم معقولترین و معتبرترین شاخص رتبه و جایگاه علمی کشورها م حسوب می شود. تعاریف متعددي از تولید علم می توان ارائه کرد از یک دیدگاه تولید علم به معناي یک نظریه، روش یا دستاورد مهم است که حرف ج هانی بزند و پس از داوري دقیق تخصصی در یک نشریه بین المللی معتبر چاپ شده و در موسسا ت معیار تولید علم همانند مقالات معتبر بین المللی نمایه شده و در دسترس دیگران قرار گیرد
دراین راستا نشریات علمی – پژوهش ی و بین المللی نقش مهمی در تولید علم داشته و بیانگر تولیدات علمی و پیشرفت ه اي علمی در زمینه تخصصی مورد نظر می باشند. مقاله هاي منتشر ش ده در مجلات بین المللی 1 به خاط ر به روز بودن - نسبی - ، کوتاه بود ن مطالب، سرعت انتقال نتایج تفکر نویسنده به خواننده، ارزان بودن مجله - نسبت به کتاب - ، اطلاعات نسبتاً اصیل و و من طقی، چاپ و توزیع سریع مجله، معرفی متون ومنابع م ربوط به موضوع از گذشته تا امروز و حذف مطالب حاشیه اي وفرعی - به خاطر رعایت حجم محدود یک مقاله و یک مجله علمی - شایان اهمیت زیادي است
در انجام تحقیقات عل می استفاده از تج ارب پژوهشی دیگران به منظور شناخت انواع ادبیات مرتبط با موضوع، مفید می باشد. دراین پژوهش نیز با مطالعه چندي از تحقیقات مرتبط، از تجربیات آنها استفاده شده است. دراین زمینه تحقیقات زیادي در سایر زمینه ها ي تخصصی علم انجام گرفته و تحقیقات اندکی در حوزه معماري منظر انجام شده اس ت. علاوه بر اینها متون نزدیک به معماري منظر که در دنیا مقالات و یا انتشاراتی با رو یکرد منظر اجتماعی_ اقتصادي، آموزشی و... مطرح می باشد، بررسی میگردد. بدین ترتیب غربالگري ان واع اسناد و مستندات اعم از مقالات، عناوین، متو ن و شمارش دفعات تکرار - فراوانی - وقوع کلید واژه ها که بر مبناي معناي مشابهشان دسته بندي می شوند، مورد توجه قرار گرفته است. براساس آنچه گذشت ، این پژوهش در صدد است تا به سوال اصلی زیر پاسخ دهد:
• توزیع مقاله ها ي چاپ شده در قلم رو معماري منظر از حیث گرایشات موضوعی چگونه است؟
-2 روش تحقیق
با جستجوي واژه »معماري منظر« در پایگاه "S copus" و""Sid,Magira در حدفاصل زمانی 3 - 200 5-2015 - که مرتب ط با مقالات معتبر بین المللی و ایرانی چاپ شده در مجلات می باشند، تعداد 347 مقاله یافت شد. از آنجا که در غالب مقالات روش مشخصی از سوي نویسندگان ارائه نشده بنابراین بررسی متن تمامی این مقالات به منظور است خراج موضوع ، با توجه به محد ودیت هاي تحقیق، میسر نبود. بنابراین تنها مقالات ی که عبارت »مع ماري منظر« د ر عنوان آن قید شده است و مستقیماً به این زمینه تخصصی مرتبط می شوند، مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور تعداد 94 مقاله در بازه زمانی 10 ساله - 2005- 2015 - انتخاب شد.
در این تحقیق در ابتدا مقالات انتخاب شده مورد شمارش فراوانی موضوعاتی مانند آموزشی، فرهنگی، زیباشناسی ،اکولوژي اجتماعی – اقتصاد ي ،روانشناسی و هویتی . این کار توسط نمودارها و جداول آمار ي استخراج گردید. فرضیه مطرح شده دراین پژوهش عبارت است از : به نظر می رسد که با توجه به تأکیدات موخر جامعه جهانی، مقولات،آموزشی ،زیبا شناسی جز ء مهمترین تأکیدات مندرج در مقالا ت تولید شده معماري منظراز س ال 2005 به بعد باشد.
شاخص هاي تحقیق
مجلات مورد بررسی از آنجا که مبناي استخرا ج مقالات جستجوي عبارت »معماري منظر« در میان پایگاه داده
هاي"s "Scopو""Sid,M agira بوده است، مجلاتی از حوزه هاي متنوع ،معماري منظر ، معماري، شهر سازي، طراحی، برنامه ریزي، مدیریت ، انرژي، محیط زیست، کشاورزي، سلامت، جغرافیا ، حمل و نقل و علوم کاربردي انتخاب شده است. مطابق جدول شماره یک، لیست7مجله ایرانی و 32 مجله بین المللی مورد بررسی دراین مقاله ارائه شده است.
بر طبق جداول مربوطه،نشریه منظر در میان م جلات ایرانی و Landscap e Journal, Architecture Record, Journal of Landscape, La ndscape and U rban Planning, Jou rnal of Cleane , Harvard Des ign Magazine , Applied Mach anice and Ma terialsدر بین نشریات بین المللی جزء مجلات پر استناد حوزه معمار ي منظر می باشند. دیگر نتیجه مستخرج از این جدول معرفی بیشترمجلات موجود تخصصی بین المللی است که در حوزه های معماري منظر و مرتبط به انتشار می رسند.
جدول .1 مجلات مورد بررسیمعماري منظر در بازه زمانی - - 2005-2015 میلادي در پایگاه اینترنتی""Scop usو"Sid،" Magira n
-3 یافته ها
سهم موضوعی مقالات
دربررسی سهم موضوع ی مقالات با توجه به زمینه ها و حوزه هاي نظري و حرفه اي رشته معماري منظر، بررسی تعداد 8 دسته بندي موضوعی داراي فراوانی بیشتري نسبت به سایر مضامین داشته اند که عبارتند از: »زیباشناسی «، »پایداري«، »اکولوژي«،»فرهنگی«،»آموزشی«،»هویت«،»اجتماعی-اقتصادي«،روانشناسی مطابق شکل1، بیش ترین سهم م ضوعی مقالات به مسائل زیباشناسی ، در نشریات ایرانی ومطابق شکل 2 ،موضوعات آموزشی، فرهنگی در مجلات غیر ایرانی و زیباشناسی، پایداري در هر دو بخش لحاظ شده اند، و مطابق شکل 3 کمترین سهم به روانشناسی ،اجتماعی – اقتصادي و هویت اخت صاص یافته است.
با توجه به تعداد عناوین درج شده و کثرت موضوعاتی همانند زیبا شناسی و پایدار ي در مجلات ایرانی و بین المللی میتوان معماري منظر را در زیبا شد ن شهر و استمرار آن در آینده مد نظر قرار دادو این در حالی اس ت که پرداختن به بعد هاي روانشناسی و تاثیرا ت آن بر نوع نگرش و کشف و حفظ زیبایی ها مطابق با جوامع امروزي موثر خواهد بود ،تمامی مقالات با در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی-اقتصادي ،فرهنگ ی و ... میتوانند به طور موثرتر بر واکنش هاي زیباشناسی و زمینه هاي پایداري گام بردارند در صورتی که هویت مکان طراحی نیز مورد ارزیابی قرار گیرد، و تم امی اقشار جامعه را در هر بازه زمانی که قرار میگیرند، تحت تاثیر خود و شناخ ت مناسب از منظر و طراحی آن و در آخر تعریف شایسته اي از معماري منظر سوق دهند.
در راس حیطه معماري منظر گام برداشتن براي رضایتمندي شهرون دان و ساکنین در درجه اول مورد اهمیت اس در نتیجه میباست مسائلی همچون منظر اجتماعی که با اقتصادي مناسب همراه است در طرا حی هاي عمومی و خصوصی لحاظ نمود تا رسیدن به حقایق روان شناسی محیط به راحتی صور ت پذیرد،که این بعد روانشناس ی میتواند ابعاد وسیعتري همچون پایداري ،زیبایی و حتی آموزش را در برگیرد و در مجموع به کشف کلمه انسان مداري و رضایت هرچه تمامتر او دست یافت.
با توجه به نمودارهاي فوق درمی یابیم، مقاله های ی که کلیدواژه هاي زیباشناسی و آموزشی را در برگرفته اند بیش از موارد دیگر میباشند ،بنابراین شایسته است اشاره اي کوتاه به برخی از مفاهیم زیباشناسی و آموزشی داشته باشیم.
