بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سازمانی میتواند در مسیر توسعه گام بردارد که با ایجاد بسترهای لازم، منابع انسانی خود را به دانش و مهارت تجهیز نماید. زیرا تنها عنصری که باعث ماندن سازمان در صحنهی رقابتی میشود استفاده مؤثر از دانش موجود و جدید است. از آنجایی که محور مدیریت دانش، اطلاعات میباشد، پس برای توسعه بخش کشاورزی از کارشناسان انتظار میرود، با این اطلاعات همسو شده و در هر جنبهای اطلاعات خود را از طریق تعامل با مردم و استفاده از منابع اطلاعاتی به روز کنند. به همین خاطر این مقاله با هدف بررسی مدیریت دانش و اطلاعات با تاکید بر اهمیت نیازهای اطلاعاتی و انواع پایگاههای اطلاعاتی لاتین در بخش کشاورزی تدوین شده است.
نتایج نشان میدهد یکی از مؤثرترین عوامل رشد و توسعه سازمانها، دانش و اطلاعات میباشد. اما با این وجود، افزایش اطلاعات در حال حاضر بازیابی اطلاعات مناسب را با مشکل مواجه کرده است، بنابراین برای اینکه کاربران بتوانند اطلاعات را بازیابی کنند و نیازهای اطلاعاتی خود را سریعتر رفعکنند، شناخت منابع و استفادهی صحیح از آنها اهمیت بیشتری دارد.
به همین دلیل سیستم مدیریت دانش باعث توسعه منابع انسانی و افزایش یادگیری در سازمان از طریق تسهیل مبادله و اشتراک گذاری دانش میشود. از آنجایی که پایگاههای اطلاعاتی نیز جزو منابع اطلاعاتی میباشند به همین دلیل معرفی انواع پایگاههای لاتین که در کشاورزی کاربرد دارند، میتوانند در تأمین نیازهای اطلاعاتی افراد مؤثر باشند.
مقدمه
اطلاعات با نرخ بیسابقهای در حال گسترش است و گامهای بسیار سریعی در تکنولوژی برای ذخیرهسازی، سازماندهی و دسترسی به موج جزر و مدی همیشه در حال رشد از اطلاعات، برداشته شده هست. به همین دلیل در یک جامعه اطلاعاتی همهی مردم باید حق دسترسی به اطلاعات را داشته باشند تا اینکه بتوانند در زندگی خود پیشرفت کنند. حجم اطلاعات باعث شده که مردم قادر باشند تا اطلاعات خاصی را برای پاسخگویی به طیف وسیعی از نیازهای شخصی و کاری بدست آورند. البته این نیازها در اثر میل به رشد و پیشرفت شخصی و محیط به سرعت در حال تغییر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایجاد میشوند. آنچه امروز موجود هست اغلب ممکن است در آینده منسوخ شود. به همین خاطر برای ترویج و ارتقای استقلال اقتصادی و کیفیت، نیاز مادام العمر برای مطلع شدن و به روز بودن وجود دارد
نکتهای که وجود دارد این است که برای تأمین نیازهای اطلاعاتی کارشناسان، باید رابطهی نیاز اطلاعاتی آنان با حرفه و شغل، علل نیاز به اطلاعات و مشخصات و موقعیت حرفهای آنها مورد بررسی قرار گیرد. نیازهای اطلاعاتی، فرد را ناگزیر از قرار گرفتن در مجراهای اطلاعاتی میکند که این امر به پیدایش رفتار اطلاعیابی و آگاهی از منابع منجر میشود
در واقع رفتار اطلاعیابی یکی از فعالیتهای مهم بشر است که به یادگیری، حل مسئله و تصمیم گیری کمک شایانی میکند و شامل مشخص کردن هدف، روش، ابزار جستجو، نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوههای دسترسی به اطلاعات میباشد و منظور از آن رساندن اطلاعات صحیح و موثق در زمان مناسب، به شخص مناسب و به شکلی قابل استفاده است که میتواند از اتلاف منابع، اتلاف وقت و دوبارهکاریهای غیر ضروری جلوگیری کند
مدیریت دانش و توسعه
در هر سازمانی دو نوع دانش وجود دارد که دانش ضمنی و آشکار نامیده میشود. دانش ضمنی از باورها و اعتقادات هر فرد تشکیل میشود و ریشه در درون افراد دارد و بیان آن در قالب کلمات دشوار میباشد. بنابراین وقتی که فرد صاحب این دانش، سازمان را ترک میکند این نوع دانش نیز از بین میرود. ولی دانش آشکار، دانشی است که به وضوح تعریف شده و از طریق تکنولوژیهای اطلاعاتی به اشتراک گذاشته میشود. در واقع دانش آشکار مشهود است و به همین دلیل در قالب اسناد، پایگاه دادهها یا دیگر رسانههای دائمی تبدیل به رمز میشود. از این رو سیستم مدیریت دانش را نیز میتوان سیستمی تعریف کرد که از طریق تسهیل مبادله و اشتراک گذاری دانش - آشکار و ضمنی - ، یادگیری سازمانی را افزایش میدهد
در فضای رقابتی حاضر، استفاده مؤثر از دانش موجود و نیز بهره برداری سریع از دانش جدید، تنها منبع مزیت رقابتی پایدار است که برای افزایش تواناییهای کارکنان در گسترش و اجرای بهسازیها ضرورت دارد. در واقع در اقتصاد دانش محور، موفقیت بستگی به توسعه،گسترش، حفظ و تجدید دانش براساس یک جریان سریع و مداوم که منجر به بهبود محصولات و خدمات میشود، دارد. لذا دانش به عنوان یک منبع دارای ارزش، به عنوان سرمایه فکری شناخته میشود و هدف اصلی مدیریت دانش که شکل توسعه یافته مدیریت منابع انسانی است، کمک به خلق سازمان یادگیرنده میباشد که توانایی رویارویی با بازار در حال تغییر امروزی را دارد.
در این میان اطلاعات نیز، محور مدیریت دانش است و ترکیب اطلاعات با بینش و تجربه به دانش منتهی میشود. بنابراین، سیستمهای مناسب مدیریت اطلاعات میتواند به یک سیستم اثر بخش مدیریت دانش منجر شود. پس میتوان نتیجه گرفت که در دنیای در حال پیشرفت امروز، کامیابی از آن سازمانهایی است که بین منابع و قابلیتهای مدیریتی و منابع انسانی خود روابط معنی داری برقرار نمایند. به عبارتی دیگر جامعه و سازمانی میتواند در مسیر توسعه حرکت رو به جلو و با شتابی داشته باشد که با ایجاد بسترهای لازم، منابع انسانی خود را به دانش و مهارت تجهیز نماید تا آنها با استفاده از این توانمندی ارزشمند، سایر منابع جامعه و سازمان را به سوی حصول رشد و توسعه، مدیریت و هدایت کنند
دانش و اطلاعات در بخش کشاورزی
یکی از بارزترین و مؤثرترین عوامل رشد و توسعه شرکتها و سازمانها، اطلاعات و مکانیزمهای اطلاعرسانی میباشند و دستیابی به اطلاعات در سازمانها بسیار مورد توجه هست. زیرا تولید بیشتر و مناسبتر در نتیجهی استفاده از اطلاعات به دست خواهد آمد. بدون تردید اطلاعات در سازمانها مبنای تمام فعالیتها است، لذا انجام وظایف و تحقق اهداف سازمانی فقط از طریق تسریع و تسهیل جریان اطلاعات و ایجاد شبکههای ارتباطی صحیح و کارآمد امکان پذیر میباشد
در نتیجه اهمیت گردآوری، سازماندهی و ذخیره اطلاعات، ناشی از نقشی است که اطلاعات در تمام زمینههای حیات بشر دارد و تصمیم گیری، برنامه ریزی صحیح و بهبود شرایط فردی و اجتماعی آحاد افراد جامعه نیز مستلزم دسترسی به اطلاعات مناسب است. با توجه به میزان افزایش اطلاعات در همهی زمینهها چه به شکل چاپی و چه الکترونیکی که بازیابی اطلاعات مناسب را با مشکل مواجه کرده است، شناخت منابع و استفادهی صحیح از آنها اهمیت بیشتری پیدا میکند تا استفادهکنندگان بتوانند بازیابی اطلاعات و رفع نیازهای خود را سریعتر انجام دهند. در واقع اطلاعات یکی از مؤثرترین عنصر برای حل مسائل و مشکلات است
در سالهای اخیر، بخش کشاورزی نیز به طور فزاینده به بخشی تبدیل شده است که همواره وابسته به دانش و اطلاعات است به همین دلیل جامعه کشاورزی برای تصمیم گیریهای مؤثر نیاز به طیف گستردهای از اطلاعات علمی و فنی دارد . - Cash, 2001 - از این رو اطلاعات در عرصهی کشاورزی و توسعه روستایی نه تنها به عنوان یکی از اصلیترین نهادهها و سرمایهها تلقی میگردد، بلکه کاراترین عامل ارتقای راندمان و اثربخشی دیگر منابع تولید و توسعه به شمار میآید.
از آنجایی که محصولات کشاورزی به یک کسب و کار پیچیده تبدیل شده و به جمعی از دانش و اطلاعات از منابع گوناگون نیاز دارد، از کارشناسان انتظار میرود، عمدتا برای همسو شدن با این اطلاعات، در هر جنبهای - در مزرعه یا محیط خارج از مزرعه - اطلاعات خود را از طریق تعامل با مردم، استفاده از منابع چاپی و منابع الکترونیکی به روز کنند. به همین منظور کشاورز مدرن به دلیل رقابتی ماندن، اغلب برای بدست آوردن اطلاعات به متخصصان و مشاوران کشاورزی متکی هست. ولی با این وجود کارشناسان نمیتوانند مسئولیت اطلاع رسانی خود را در قبال ارباب رجوعشان انجام دهند. و این در صورتی است که آنها خود به اندازه کافی دارای اطلاعات نمیباشند
در واقع میتوان گفت، استفاده از دانش و اطلاعات به روز توسط کارشناسان، نقش کلیدی و مهمی در بهره برداری مناسب از عوامل تولید ایفا میکند
نیازهای اطلاعاتی در بخش کشاورزی
تداوم حیات هر موجود زنده به ارضای نیازهای آن وابسته است. واژه نیاز ابتدا در اوایل دههی 1930 در مباحث روان شناسی به کار برده شد و منظور از آن، متغیر انگیزانندهای بود که باعث رفتار خاصی در فرد میشد. به بیان دیگر نیاز عبارت بود از یک خواست که باعث رها شدن انرژی میگردید و نیرویی ایجاد میکرد که برای رسیدن به هدف خاصی، رفتار ویژهای را موجب میشد. در تعریف دیگر همانطور که شکل 2-1 نشان میدهد، نیاز که آن را با انگیزه، خواست، تمایل و آرزو مترادف دانستهاند به نیروی ذهنی اطلاق می-شود که موجب انگیزش و سرزدن رفتار خاصی از فرد میگردد تا نیاز ایجاد شده ارضا شود
شکل -2-1 تقدم و تأخر نیاز، خواست، انگیزه و بروز رفتار
از آنجایی که محیط اطلاعاتی همواره در حال دگرگونی هست. میتوان گفت که یکی از مهمترین نیازهای انسان به عنوان پیچیده ترین موجود زنده، نیازهای اطلاعاتی است که شامل دو محور اصلی اطلاعات درباره خود انسان و اطلاعات درباره محیط پیرامون و پدبده های اطراف اوست.
