بخشی از مقاله
چکیده:
در این پژوهش هدف ما تعیین میزان اثربخشی معنویت درمانی - بر مبنای مفهوم امید - بر افزایش امید زنان 20 الی 30 سال شهر اصفهان می باشد. پژوهش از نوع نیمه تجربی با روش آزمایشی است. لذا روش پژوهش آزمایشی و از طرح دو گروهی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است . نمونه گیری آن به روش تصادفی مرحله انجام گرفته است به این منظور تعداد 40 نفر انتخاب و بطور در دسترس به دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. اعضا گروه آزمایش در 10 جلسه به صورت گروهی 2 ساعته شرکت کرده اند ودر آخرین جلسه، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه امیدواری اسنایدراستفاده شده است.
داده ها با استفاده نرم افزارSPSS-20 تجزیه و تحلیل شده و نتایج نشان داد که ضریب همبستگی به دست آمده بین نمره معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - با کاهش ناامیدی و ابعاد آن شامل احساس فرد نسبت به آینده، از دست دادن انگیزه، انتظارات و افسردگی از نظر آماری معنادار بود - . - p=0/000>0/05 این نتایج را این گونه می توان تبیین کرد که دین، مذهب و اعتقادات معنوی در زندگی انسان دارای اهمیت ویژه می باشد و می تواند روی جنبه های مختلف زندگی و حتی میزان امیدواری افراد تأثیر بسزایی بگذارد.
نتیجه گیری: معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - می تواند کاهش ناامیدی - احساس فرد نسبت به آینده، از دست دادن انگیزه، انتظارات - زنان جوان 20الی 30 سال شهر اصفهان مؤثر باشد.
مقدمه
ابعادمختلف معنویت، چنانچه در دیدگاه های مختلف توصیف شده ولی نقش عمده ای در درمان یأس و ناامیدی دارد. یأس و ناامیدی به عنوان ناتوانی در مقابله با شرایط فشارزا است که توسط احساس آشفتگی، نگرانی، درماندگی، بی کفایتی ذهنی، کاهش احترام به خود، تنهایی، از خودبیگانگی و فقدان معنی در زندگی توصیف می شود. افسردگی با ناتوانی در لذت بردن و یأس و ناامیدی توسط احساس بی کفایتی و درماندگی مشخص می شود. معنویت با تمرکز بر مؤلفه های ناامیدی و امیدواری می تواند در روان درمانی تلفیق شده و کارآیی درمان رایج را تقویت نماید
پژوهش های انجام شده نشان می دهد که در ایران بسیاری از اختلالات روانی- عاطفی و حتی شخصی، در تعامل با مسائل معنوی و مذهبی قرار دارد و بدون توجه به حساسیت این تعامل، تشخیص و درمان موفقیت آمیز نخواهد بود، برای نمونه اختلال هایی مانند افسردگی و ناامیدی و احساس گناه و...، در تعامل با باورها و نگرش های مذهبی قرار دارد، بنابراین می توان راهبرد معنوی را نوعی ابزار در نظر گرفت و از آن با دقت و حساسیت ویژه ای استفاده کرد
بیان مسأله
یکی از موضوعات اساسی و مهم که یادآوری آن به افراد، مخصوصاً جوانان بسیار ضرورت دارد، موضوع امید و امیدواری به زندگی، حیات و فردای روشن است. افراد به دلیل شرایط خاص زندگی ممکن است نسبت به رفع مشکلات، عاجز و درمانده شوند. در این صورت با توجه به مسئله امید و امیدواری در زندگی فردی و اجتماعی، می توان بسیاریاز مشکلات رارفع نمود و زندگی سخت و نابسامان را تبدیل به زندگی خوش و قابل تحمل نمود چرا که رسیدن به آرامش، آرزوی هر انسانی است.
ازنظر جهان بینی توحیدی، امید تحفه ای الهی جهت به حرکت در آوردن چرخ زندگی است، زیرا امید در راستای تکامل انسان در قرآن، بسوی خلیفه االله و مظهر تجلی اسماء الهی است. بنابراین ایجاد آرامش حقیقی و تقویت امید واقعی، تنها از طریق ارتباط با خالق یکتا میسر است - رعد28/، چرا که از منظر قرآن، رویکردی توحیدی در زندگی، یگانه راه دستیابی به آرامش و امنیت است - انعام81/ ،
طبق بینش قرآن، امید به لقای الهی در روز رستاخیز، علاوه بر اینکه زمینه ی پیدایش عمل صالح و بستر مناسبی برای داشتن فرهنگ قیامت در زندگی است - کهف110/ ، ریشه یأس و ناامیدی را که آفت جان انسان ها است را می سوزاند - عنکبوت23 / و آسودگی خاطر و راحتی در برخورد بامشکلات دنیوی را برای مؤمنان به ارمغان خواهد آورد - بقره223/ ، از این رو خداوند، مؤمنان را با صفت امیدواری به رحمت الهی می ستاید - بقره218/، - 2 و ناامیدی از رحمتش را به کافران نسبت می دهد - یوسف87/
به طور کلی آرامش، امید و رضایت از زندگی نقش بسیار مهمی در سلامت و بیماری فرد، جامعه، سعادت و بدبختی انسان دارد و چیزی نیست که بتوان از آن به سادگی گذشت. انسان همواره در جستجوی خوشبختی است و هیچ کسی نیست که بخواهد زندگی همواره با نارضایتی داشته باشد. انسان گمشده ای به نام رضایت و احساس خوشبختی دارد
از طرفی همیشه افراد امیدوار »عوامل« و »گذرگاه های« بیشتری برای دنبال کردن اهداف خود دارند و وقتی با مانعی برخورد می کنند می توانند انگیزه خود را حفظ کرده و از گذرگاه های جانشین استفاده کنند، افراد ناامید به دلیل اینکه عوامل و گذرگاه های کلی دارند، در برخورد با مانع، به راحتی انگیزه خود را از دست داده و دچار هیجان های منفی می شوندکه این امر به نوبه ی خود منجر به افسردگی می شود
در واقع ناامیدی مؤلفه ی افسردگی است. همچنین ناامیدی فرد را از بخش عمده ای از امکاناتش محروم می گرداند و بدین ترتیب کارآمدی اورا کاهش می دهد، که برای جلوگیری از پیامدهای ویرانگر آن شیوه های متعدد درمانگری و مقابله ای شکل گرفته است که باعث افزایش امید و کاهش ناامیدی می شود.
آموزه های دینی در حوزه ی مهارت های زندگی از جایگاه مهمی برخوردار بوده و رضایت از زندگی درتکامل معنویت را تأمین می نماید. این آموزه ها شامل شیوه های شناختی، عاطفی و رفتاری بوده که به نیازهای انسان اعم از مادی، معنوی، شناختی، عقلانی و عاطفی پاسخ می دهد.
در این پژوهش با عنایت به اهمیت نقش معنویت در افزایش امید و انگیزه و راهبردهایی کارا در حل مسائل و مشکلات، و با توجه به اینکه همواره معنویت در امور معنوی راهی مؤثر در افزایش رضایتمندی افراد مورد توجه بوده است،به این منظور پژوهشگر در این پژوهش، معنویت درمانی بر افزایش امیدواری و معنویت درمانی بر کاهش ناامیدی را مورد سنجش قرار می دهد تا به سوال اصلی این تحقیق یعنی میزان تأثیر معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - را برافزایش امید زنان جوان 20الی 30 سال، شهر اصفهان پاسخ دهد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
قبل از پیدایش انقلاب علمی، انسان به لحاظ صفت کمال جویی، پیوند اجتماعی خود را با یک امر متعالی لازم و ضروری می دانست و به دخالت خداوند در اداره ی جهان معتقد بود، اما پس از یک قرن با رشد سریع علم، اعتبار دین در حوزه های علمی غرب بطور روز افزونرو به کاهش نهاد. اما این احساس که علم به آخر رسیده و انسان به برخی از سوالات اساسی خوددست نیافته، او را ناگزیر ساخت تا دوباره راه گمشده اش را جستجو کند. پس پیدا است که نیاز بشر تنها به دستیابی مادیات و رفاه نیست و نسل امروز خلأ معنویت را کاملاً در روح و روان و حیات خویش احساس کرده و به دنبال یافتن گمشده خویش است و از آنجا که معنویت بخش مهمی از زندگی مردم را تشکیل می دهد و تأثیر مهمی بر سلامت و بهزیستی آنان دارد، تحقیقات جدید نشان داده که بر خلاف آنچه در قرن بیستم تصور می شده، گرایش های مذهبی می توانند نقش مثبتی بر ارتقای سلامت روان داشته باشد
امید است نتایج بدست آمده از این پژوهش مورد استفاده کارشناسان روانشناس و مشاوره در مراکز درمانی و مشاوره ایی، فرهنگسراها، جهت افزایش بهزیستی روانشناختی قرار گیرد.
فرضیه های پژوهش
- آموزش معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - بر میزان افزایش امید زنان جوان 20الی 30 سال شهر اصفهان مؤثر است.
- آموزش معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - بر کاهشناامیدی زنان جوان 20 الی 30 سال شهر اصفهان مؤثر است.
- آموزش معنویت درمانی - برمبنای مفهوم امید - بر کاهش خرده مقیاس های ناامیدی - احساس فرد نسبت به آینده، از دست دادن انگیزه، انتظارات - زنان جوان 20الی 30 سال شهر اصفهان مؤثر است.
