بخشی از مقاله
چکیده
امروزه رونق بازار فروش فرشها ارتباط مستقیمی با انتظارات و سلیقه مصرف کنندگان آن در بازار هدف مربوطه دارد.دو عامل اساسی در نگاه، انتخاب و خرید مشتریان، تضمین یا اطمینان از دوام ظاهر اولیه فرش و راحتی مصرف آنها میباشد. بطورکلی راحتی مصرف منسوجات را از سه جنبه راحتی لامسه ای یا تماسی، راحتی حرارتی و راحتی روانی در مصرف بررسی میکنند. در فرهنگ امروزی قدمزدن مصرفکنندگان بر روی فرشها همراه با پوشش پا - جوراب یا کفش - ، راحتی تماسی و حرارتی بیتأثیر و فقط جنبه راحتی روانی در مصرف مدنظر میشود. راحتی روانی وابسته به کاهش شوک ناشی از ضربه تماس اولیه پاشنه پا توسط لایه پرزها و آسودگی و اطمینان از عدم لغزش یا سُر خوردن در قدمزدن میباشد.
در این تحقیق روشهای متفاوت اندازهگیری کیفی و کمّی شاخص راحتی مصرف فرشها از جنبه راحتی روانی که در منابع علمی معتبر مطرح شدهاند را ازنظر دقت و بیان واقعی این شاخص بررسی و تحلیل خواهند شد. بدین منظور هشت نمونه فرش دستباف تحت سه عامل ساختاری رجشمار، نوع گره و ارتفاع پرز بافته شدند.شاخص راحتی نمونه فرشها با استفاده از دوروش کمی مطالعات قبلی و یک روش ابداعی این تحقیق تحت عنوان شاخص چقرمگی اندازه گیری شدند.
نتایج حاکی از تأثیر معنیدارعامل رجشمار و ارتفاع پرز در تعیین شاخص راحتی در هر سه روش اندازهگیری مورد مطالعه میباشد. راستیآزمایی نتایج حاصل از سه روش اندازهگیری با روش ذهنی یا کیفیتشان از دقت و بیان واقعیتر مقدار کمّی راحتی بدست آمده از روش ابداعی این تحقیق میباشد.
مقدمه
فرش ایران از هنر های اصیل و بومی این سرزمین است که طی سالیان متمادی و با بیش از 2500 سال پیشینه در زندگی انسانها حضور داشته و خانه های ساده و بی آلایش آنان را به گلستانی از نقشها و گلها آراسته است. این فرآورده را میتوان از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار دادکه هر یک از ابعاد دارای اهمیت و ویژگی خاص میباشند که در جایگاه خویش تاثیر مستقیم در تولد این بافته دارد. از سالیان دور فرش دستباف ایران کالایی هنری و صنعتی بوده،که دانش تولید و تکنولوژی آن در سطح وسیع و گسترده درایران وجود داشته است و سنت در آن حرف نخست را میزده سنتی که روش استاد شاگردی در راس آن بوده است لیکن، بتدریج دانش های پیچیده، جایگزین دانش های عرفی شده است و دانش در فرش اینک به جایگاهی رسیده که نمی توان از آن با نگاهی سنتی گذرکرد زیرا در گذر ایام، رقیبانی در گوشه و کنار دنیا پدید آمده که حضور در صحنه جهانی ما را سخت با مشکل روبرو ساخته اند که این هشداری است برای ما که بر روی مسایل فنی و استاندارد ساختن بافت فرش، با توجه به خواسته مشتری تاکید بیشتری گردد و همگام با مسایل زیبایی شناختی به بعد صنعتی نیز توجه بیشتری شود.
فرش دستباف به عنوان یک منسوجی که کاربرد اصلی و متعارف آن زیر انداز تعریف شده است.این منسوج در تماس مستقیم با مصرف کننده آن می باشد.انسان چه با پای برهنه و چه با پای پوشیده از جوراب یا کفش وقتی روی فرش راه می رود یا میایستد. بنابراین فاکتورهای راحتی از عوامل موثر در برآورده سازی خواسته مشتری میباشد. تاکنون مطالعات اندکی صورت گرفته است به همین خاطر ازسه جنبه راحتی لامسه ایی یا تماسی، راحتی روانی و رفتار مکانیکی صحیح لایه پرزها آزمایشهایی صورت گرفت که بتوان الگویی برای تضمین حداقل کیفیت راحتی فرشها در حین استفاده بدست آید.
روش تحقیق
این پروژه از لحاظ جهتگیریهای پژوهش از نوع کاربردی و از جهت استراتژیهای پژوهش از نوع مطالعهی موردی و از نظر رویکرد پژوهش استنتاجی و از لحاظ اهداف پژوهش آزمایشی است،همچنین این پروژه دو مقطعی است که از طریق آزمایش روی هشت تکه فرش در ابعاد 25×12 سانتیمتر بدون طرح،در رنگرزی نخ های پرز،از گردو استفاده شد که همگی در شرایط یکسان شستشو و رنگرزی و در رجشمار 45 و 30 با گرهی فارسی وترکی و تار و پود پنبه بافته شد و در دو سطح مختلف5 و10میلیمتر روکارگیری شد و با استفاده از دستگاه بارگذاری فشاری اینسترون نمونهها تحت بار متوسط وزن انسان - متوسط 70 کیلو گرم - بر روی نمونهها اعمال شد و از نمودارهای نیرو- فشردگی حاصل تحلیل نتایج انجام شد.
الف- بیان مساله و معرفی نمونه و اطلاعات
امروزه در بازار فروش منسوجات دو شاخص اصلی که برای مشتریان محصولات مختلف از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، زیبایی ظاهر وحفظ آن و همچنین راحتی مصرف آنمنسوج میباشد.فرش دستباف به عنوان یک منسوجی که کاربرد اصلی و متعارف آن زیر انداز تعریف شده است و درتماس مستقیم با مصرف کننده آن میباشد.
هدف از اجرا
برای اجرا این تحقیق و دستیابی به شاخصهای کمی برای ارزیابی مشخصه راحتی کاربرد فرشها که در برخی مقالات موجود و تجربیات ارائه شده جهت راحتی فرشها قابل استفاده اند، ارائه سه فاکتور یا مشخصه فیزیکی فرش ها به شرح زیردر نظر گرفته شده اند.
- 1درصد فشردگی
- 2مدول یا سختی پرزهای فرش - 3شاخص چقرمگی
در این تحقیق 8 نمونه فرش دستباف متفاوت تحت دو نوع گره متفاوت فارسی و ترکی و با تغییر مشخصات ساختاری شامل دو سطح رجشمار، دو سطح ارتفاع پرز تهیه شد. - تحت شرایط یکسان - پس از آن مطابق استاندارد های موجود برای دستیابی به نتایج 3 شاخص فوق که همگی حاصل از عکس العمل مکانیکی لایه پرزهای فرش تحت بار فشاری میباشند. آزمون بارگذاری فشاری با نرخ ثابت فشردگی توسط دستگاه اینسترون بر روی نمونهها اعمال شد. با استفاده از نتایج خروجی این دستگاه از جمله نمودار نیرو -فشردگی شاخص های مذکور از نمودار و سطح زیر منحنی حاصل طبق روابط مربوط نیز محاسبه و در نهایت از بین این 3 الگوی پیشنهادی به روش برتر و متناسب راحتی، آزمایش و معرفی شد.
راحتی
فاکتور راحتی در زمینه پوشاک بسیار گسترده است یکی از فاکتورهای ضروری و مهم برای تمامی لباسها، راحتی انسان در پوشاک است. راحتی به عکس العمل متقابل بین بدن و منسوج مربوط میشود.
لباسی را باید انتخاب کرد که با پوشیدنش بیشترین احساس راحتی را به دست بیاورید. مثلا در لباس ورزشی باید بتوان انواع و اقسام حرکت های ورزشی را در آن لباس انجام بدهید. لباس ورزشی تقریبا باید گشاد، کم وزن و راحت باشد و متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب شود.
انواع راحتی در پوشاک را که وجه مشترکی از نظر تماس بدن انسان بین فرش و پوشاک است را میتوان از جنبه های مختلف - فیزیولوژیکی، روانی و گرمایی - بررسی کرد. به طور کلی، راحتی پوشاک عبارت است از : یک وضعیت مطلوب فیزیولوژیکی، روانی و تعادل فیزیکی بین بدن، لباس و محیط بیرون. "علمدار، 1386،ص." 193
انسان چه با پای برهنه و چه با پای پوشیده از جوراب یا کفش وقتی روی فرش راه میرود یا میایستدفاکتورهای راحتی زیر مد نظر قرار میگیرد.
الف - راحتی لامسهای یا تماسی که مربوط به تماس مستقیم پوست پای انسان با الیاف ونخهای پرز سطحی فرش میباشد،که از نظر مشخصه هایی مثل زبری،سوزن سوزنی و قلقلک بایستی راحتی مناسبی به مصرف کننده انتقال دهد.
ب - راحتی روانی از نظر احساس آرامش به واسطه کاهش احتمال سقوط یا سر خوردن افراد در حین راه رفتن، دویدنو یا ایستادن بر روی فرش میباشد که قاعدتا ساختار پرز داری فرش به همین سبب است و افزایش این فاکتور در نظر گرفته شده است.
ج - فاکتور رفتار مکانیکی صحیح لایه پرزها که منجر به احساس نرمی وکاهش شدت ضربه پا به فرش می گردد. قاعدتا موکتهاباپرز کوتاهتریا حلقوی وحتی رو فرشیهای بدون پرز از نظر این مشخصه،خواص عدم راحتی برای مصرف کننده دارد.
جدا از این عملکرد صحیح لایه پرزها از نظر عکس العمل مکانیکی در برابر بارگذاری فشاری به واسطه راه رفتن یا ایستادن تاثیر بسزایی در بازگشت نخهای پرز به حالت اولیه و حفظ ظاهر اولیه فرش از نظر ارائه زیبایی طرح و نقش و ساختار پرزی میباشد.
