بخشی از مقاله
چکیده:
جایگاه امامت در میان تمام مسلمانان مورد پذیرش قرار دارد. در میان شیعیان این جایگاه از اهمیت بسیاری برخوردار است. چرا که، شیعیان اعتقاد دارند که امام به امر خداوند و تعیین پیامبر - ص - صورت می گیرد. در این نوشته با استفاده از روش تحقیق تاریخی، ویژگی های امامت در سه گروه بزرگ شیعه که عبارتند از: اثنی العشری، اسماعیلیه و زیدیه مورد بررسی قرار گرفته است. با اطلاعات این تحقیق مشخص گردید که ویژگی های امامت در شیعه اثنی العشری دارای تداوم بوده است.
که این تداوم به علت محدود بودن امامان به دوازده تن و واگذاری امور دین و سیاست به غیر امام در دوران غیبت است. از جانب دیگر در زیدیه و اسماعیلیه به علت این که امامان آنان تا عصر حاضر، در امور دین و سیاست آنان به صورت مستقیم فعالیت دارند، در نتیجه با تغییر شرایط تاریخی، باعث تحول در ویژگیهای امامت در این دو گروه گردیده است. البته لازم به یادآوردی است که این نتایج فقط بر اساس تحلیل تاریخی به دست آمده است.
مقدمه:
مسئله رهبری و هدایت جامعه یکی از مهمترین مباحث جوامع انسانی است. در جهان اسلام نیز این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گروه های مختلف اسلامی پس از رحلت رسول خدا - ص - در مسائل زیاد دچار اختلاف گردیدند. مهمترین آن مساله امامت و خلافت بود. شیعیان تاکید دارند که با توجه به شان نزول آیه 55 سوره مائده حق جانشینی پیامبر - ص - با حضرت علی - ع - است. علاوه بر این پیامبر - ص - در بازگشت از آخرین حج، در محلی بنام غدیرخم در میان مسلمانان در بیان موقعیت حضرت علی - ع - فرمودند:»من کنت مولاه فعلی مولاه.« این حدیث یکی از احادیث درباره امامت و ولایت حضرت علی - ع - است.
شیعیان در این ارتباط دلایل عقلی و نقلی بسیار می آورند که حق جانشینی حضرت علی - ع - و فرزندانش را اثبات می کند. در میان شیعیان با گذشت زمان انشعاب های به وجود آمد که در این تحقیق تلاش گردیده است با استفاده از منابع معتبر، تفاوت دیدگاه درباره ویژگی های امامت از منظر سه گروه عمده شیعه یعنی اثنی العشری، زیدیه و اسماعیلیه مورد بررسی قرار بگیرد و به این پرسش پاسخ دهد که تاثیر شرایط سیاسی در ویژگی های امامت در این گروه ها موثر بوده است یا خیر؟ آیا تدوام یا تحولی در ویژگی های امامت در سه گروه عمده شیعه می بینیم؟ البته باید توجه داشت که هر کدام از این گروه ها خود به فرق متعدد تقسیم می گردد و مقایسه هر کدام از این گروه ها و فرق که دارای دیدگاه های مختلفی هستند کار بسیار گسترده ای است. بنابراین در این نوشته دیدگاه غالب و اصلی این سه گروه بررسی شده است و به اختلافات میان فرق هر کدام از گروه ها کمتر پرداخته شده است.
