بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
واژه شناسی تاریخ
تاریخ از نظر لغوی از ماده ارخ یا ورخ گرفته شده به معنای تعین وقت یا شناساندن وقت در زبان انگلیسی واژه History(تاریخ) بر گرفته از istoria یونانی به معنای سرگذشت وشرح حال است.
تایسخ از منظر اصطلاح اقوال مختلفی برای آن ذکر شده است.
- هرودت(پدر تاریخ)تاریخ را به معنای مطالعه وبررسی روزگاران گذشته دانسته است. [1]
- گروهی تاریخ را وقایع مشهور پادشاهان، جنگ ها، احوال پیامبران وسیره آنان دانسته اند.
- ابن خلدون اولین تاریخ نویس اسلامی تاریخ را دانش سرچشمه گرفته از حکمت وبیانگر سرگذشت ملت ها ،سیره پیامبران وسیاست پادشاهان می داند.
- استاد شهید مطهری تاریخ رایکی از منابع معرفت انسانی می داند وآن رابه دو بخش تقسیم می کند.
اسلاید 2 :
تاریخ نقلی وتاریخ عملی
تاریخ نقلی عبارت است از، علم به وقایع وحوادث سپری شده وآگاهی از اوضاع واحوال گذشتگان که در زندگی نامه ها وفتح نامه ها وسیره از این نمونه هستند.
تاریخ علمی یا تحلیلی عبارت از مطالعه وبررسی وتحلیل وقایع گذشته و یا سنت های حاکم بر زندگی آن ها.
اسلاید 3 :
خصوصیات تاریخ نقلی و عملی
تاریح نقلی علم به جزئیات است ولی تاریخ علمی علم به کلیات .تاریخ نقلی علم به بودن هاست وبه گذشته تعلق دارد در حالی که تاریخ علمی علم به شدن هاست ومربوط به حال وآینده است.[1]
- ویل دورانت می نویسد:تاریخ وقایعی است که در گذشته روی داده وبا آن چه از آن وقایع ثبت گردیده است.او می نویسد تاریخ هم صنعت وهم هنر وهم فلسفه است.صنعت است چون حقایق را از غیر آن جدا می کند.هنر است چون به مطالب آشفته نظم وترتیب می دهد ،فلسفه است برای این که در جستجوی دورنمای آینده ودرصدد روشنگری اندیشه است.
چارلز اومان مورخ انگلیسی می نویسد:تاریخ یک سلسله حوادث ووقایع جالب است که مورخ باید با عباراتی شیرین ودل چسب به شرح آن بپردازد.
اسلاید 4 :
دکتر زرین کوب در کتاب تاریخ در ترازو می نویسد:
تاریخ دیگر حدیث نیست ،حدیث دوام واستمرار وفرداست، مورخ باید توجه کند که انسان ها چگونه زیسته اند، نه اینکه چطور مرده اند.
پس با در نظر گرفتن دو عنصر برای تاریخ یعنی انسان و زمان، باید بگوییم تاریخ در اصطلاح علم به وقایع وحوادث و اوضاع و احوال زندگی انسان های گذشته وتدوین آن ها، پس تمامی زندگی نامه ، پیروزی ها وشکست ها و.......
از آن به حساب می آیند.
اسلاید 5 :
فلسفه تاریخ چیست؟
آنچه در تاریخ اهمیت فراوان دارد، یافتن ریشه های حوادث ونتایج آن هاست.زیرا آن چه به تاریخ هدف می دهد فلسفه تاریخ است ولی متاسفانه تاریخ نویسان کمتر به سراغ ریشه ها ونتایج رفته اند. بررسی حقایق وعلت وجودی ونتایج رویدادها وتحولات تاریخی را فلسفه تاریخ گویند، پس فلسفه تاریخ مسیر حرکت تاریخ را بررسی می کند واز معلول پی به علت می برد گرچه فلسفه تاریخ را به افلاطون و دیگران نسبت می دهند ولی بیشتر محققین، دانشمند معروف مسلمان ،عبدالرحمن بن خلدون را پایه گذار فلسفه تاریخ می دانند.
اسلاید 6 :
قرآن و تاریخ
قرآن مجید اولاً تاریخ راازمنابع شناخت وتفکر انسان ها می داند، وثانیا بشر را دعوت به تفکر در تاریخ می نماید وثالثا حوادث تاریخی را با ریشه ونتیجه کیری (فلسفه وتاریخ)آن بیان می فرماید، به عنوان نمونه : در سوره ال عمران آیه137 می فرماید:قد خلت من قبلکم سنن فسیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبه المکذبین(پیش از شما قوانینی عملاً به وقوع پیوسته پس در زمین در آثار تاریخی گذشتگان گردش وکاوش کنید وبنگرید که عاقبت تکذیب کنندگان به کجا رسید)پس قرآن ابتدا حوادث تاریخی اقوام گذشته رانقل میکند وسپس به نکات تحلیلی آن می پردازد. در مورد تاریخ از قرآن سه نکته مهم استفاده می شود. قانون مندی تاریخ یعنی تاریخ در واقع چیزی جز حیات وزندگی بشر نیست وزندگی وجامعه بشری همانند دریاست .
دریا قانونی دارد وآن دانستن شنا وبا داشتن سطح اتکا در آب است.
اسلاید 7 :
تاریخ همواره دوسو دارد، خداوانسان.قرآن یک جا زیر بنای تاریخ را به خود انسان نسبت می دهد وسنن وقوانین حاکم برسرنوشت انسان ها را موثر می داند و می فرماید:ان الله لا یغیروا ما بانفسهم.
خدا اوضاع هیچ ملتی راتغییر نمی دهد مگر آنکه در خود دگرگونی ایجاد کنند.
تاکید بر اراده واختیار انسان مبنی بر این که همواره تلاش انسان در تاریخ موثر است.
لها ما کسبت وعلیها ما اکتسبت...
هر کار نیکی ویا بدی انجام دهی سود وزیان آن به خودت می رسد.
اسلاید 8 :
احادیث اسلامی(سنت)وتاریخ
از منظر روایات نیز توصیه وتاکید فراوان نسبت به تاریخ شده است.
به عنوان نمونه:حضرت علی(علیه السلام)و همه انسان ها درمورد تاریخ چنین توصیه می فرماید:انی وان کم الن قد عمرت من کان قبلی فقد نظرت فی اعمالهم وفکرت فی اخبارهم وسرت فی آثارهم حتی عدت کامرهم بل کانی بما انتهی الی من امورهم قد عمرت مع اولهم الی آخرهم...
در جای دیگر می فرماید:
ذمتی بما اقول رهینه وانا به...خطبه 16 نهج البلاغه صبحی صالح
اسلاید 9 :
آن چه می گویم در عهده خویش می دانم و خود را به آن پای بند
*****************
” همانا کسی که عبرت های روز گار برای او آشکار شود واو پند بگیرد واز کیفرها که پیش چشم اوست عبرت گیرد ،تقوی او رانگه “می دارد وازافتادن در شبهات حفظ می کند.
اسلاید 10 :
دیدگاه برخی از اندیشمندان تاریخی
نیچه مورخ آلمانی معتقد است که:تاریخ انسان را با حوادث گذشته وفعالیت شخصیت های تاریخی آشنا می کندو با ایجاد شوق وعلاقه نسبت به گذشته ،زمان حال را زیبایی می بخشد وبه انسان می آموزد که هر چه به وجود می آید، روزی از میان خواهد رفت.
بیهقی مورخ معروف می نویسد:همان طوری که طبیب از تجربیات اطبای گذشته استفاده می کند، انسان نیز می تواند از تجارب گذشته عبرت بگیرد.
ابن خلدون مورخ بزرگ،تاریخ را برای عبرت دیگران بسیارموثر می داند.
مسعودی در مقدمه کتاب خود به نام مروج الذهب می نویسد:هر کس به اندازه و درک خود از مطالب تاریخی استفاده می کند.
