بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به کاربرد روزافزون میدانها، شناخت آنها و اطلاعات بیشتر در این زمینه میتواند طراحان را براي شناسایی و رفع نواقص یک میدان یاري کند و در صورت عدم رعایت اقدامات احتیاطی لازم میتواند تنزل پیدا کند. در تحقیق حاضر ابتدا انواع تصادفات میدان تعریف شده که از میان آنها شایعترین تصادف مربوط به برخورد ترافیک ورودي با گردشی میدان میباشد. سپس انواع عوامل مؤثر بر ایمنی و کارایی میدان مورد بررسی قرار گرفتنه در پایان به منظور ارتقاء ایمنی و کارایی میدان، راهکارهایی بیان شدند که از میان آنها، دو راهکار یکی استفاده از منحنیهاي پی در پی در مسیرهاي نزدیک به میدان به منظور کاهش سرعت و دیگري استفاده بیشتر از تجهیزات کنترل ترافیک از جمله خطکشی و تابلوگذاري محدوده میدانها میتواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد یک میدان داشته باشند.
واژگان کلیدي: تصادفات میدان، عوامل مؤثر بر تصادف، منحنیهاي پی در پی، خطکشی، تابلوگذاري.
مقدمه
میدان فرمی از یک تقاطع دایرهاي شکل است که در آن، جریان ترافیک در خلاف جهت عقربههاي ساعت - در کشورهایی که ترافیک در سمت راست حرکت میکند - و به دور یک جزیره مرکزي حرکت میکند دوران پیدایش میدانها ابتدا در انگلستان و در سال 1950 با ساخت اولین میدان با قانون - - توقف در ورود - - آغاز شد و در سال 1966، قانون توقف در هنگام ورود در سراسر این کشور، انقلاب میدانها را راه اندازي نمود.
پیکربندي فیزیکی یک میدان مدرن، با یک ورودي منحرف کننده - از مسیر مستقیم - و توقف در ورود به میدان راننده را مجبور به کاهش سرعت در هنگام رسیدن، ورود و حرکت در یک میدان میکند به طوري که هر وسیله نقلیه در حال رسیدن به ورودي میدان باید از سرعت خود کاسته و همزمان به ربع سمت چپ میدان نگاه کند و اگر وسیله نقلیهاي در این قسمت وجود داشته باشد باید متوقف شود تا آن وسیله نقلیه داخل میدان، قسمت ربع میدان را ترك کند سپس وارد میدان شود علاوه بر این هنگامی که به یک وسیله نقلیه اجازه ورود به میدان داده میشود آن وسیله نقلیه حرکت خود را در میدان تا زمانی ادامه میدهد که به خروجی مورد نظر خود برسد بنابراین بسته به انتخاب مسیر خروجی هر وسیله نقلیه داخل میدان در یک بخش از مسیر اطراف جزیره مرکزي آن حرکت میکند.
انواع تصادفات میدانها
در رابطه با انواع تصادفات میدانها تحقیقات زیادي صورت گرفته است؛ اما بطور کلی انواع تصادفات میدانها را میتوان مطابق تحقیقات صورت گرفته در کشورهاي مختلف شایعترین نوع تصادف که به سبب عدم رعایت حق تقدم و رفتار غیر تسلیمی رانندگان میباشد تصادفات ترافیک ورودي با ترافیک گردشی میدانها است.
نوع تصادف
خارج شدن از راه تصادف یک وسیله نقلیه که در آن، وسیله نقلیه از مسیر عبوري خارج شده و ممکن است با اشیاء بیرون راه از قبیل تابلوها رخورد کند و یا اینکه واژگون شود. برخورد به پهلو وسیله نقلیه داخل یک جهت در مسیر عبوري با کناره یا پهلوي وسیله نقلیه دیگر برخورد میکند. برخورد به عقب یک وسیله نقلیه به قسمت عقب وسیله نقلیه جلوتر خود برخورد میکند. برخورد ترافیک وسیله نقلیه در حال ورود به میدان قبل از ورود توقف نکرده و با وسیله نقلیه در حال گردش به دور میدان برخورد میکند.
ورودي با گردشی
برخورد ترافی وسیله نقلیه در حال گردش به دور میدان با وسیله نقلیه در حال خروج از آن بدلیل تغییر مسیر نادرست یکی از وسایل گردشی با خروجی نقلیه برخورد میکند. برخورد ترافیک وسیله نقلیه در حال ورود به میدان با وسیله نقلیه در حال خروج از آن برخورد میکند.
ورودي با خروجی
رخورد با کاربران برخوردهاي بین وسیله نقلیه و کاربران آسیبپذیر میدان از قبیل عابران پیاده، دوچرخه سواران، و موتورسیکلت سواران. آسیبپذیر میدان از دست داد برخورد بین دو کاربر میدان بدلیل از دست دادن کنترل وسیله نقلیه و یا برخورد با جزیره مرکزي میدان.
عوامل مؤثر بر تصادفات میدانها
عوامل مختلفی وجود دارند که میتوانند بر وقوع و شدت تصادفات و تداخلهاي یک میدان تأثیر بگذارند. با بررسی نتایج تحقیقات مختلف مشخص گردید شش عامل اثرگذاري بیشتري بر تصادفات یک میدان دارند که در ادامه بیان میشوند.
کاربران میدان
عامل مؤثر اصلی تصادفات کاربران میدان، عدم دادن راه به یکدیگر میباشد که سبب وقوع تصادفات زاویهاي در ورودي میدان میگردد بزم. شدت تصادف نیز شدیداً تابع انواع کاربران دخیل در آن است بگونهاي که کاربران آسیب پذیر میدان - عابران پیاده، دوچرخه سواران، و موتور سواران - در مقایسه با وسایل نقلیه به مراتب بیشتر در آمار تصادفات دیده میشوند و احتمال بالاتري از مجروح شدن به صورت جدي در یک تصادف را دارا هستند که این امر به نظر میرسد یک نمونه آشکار از قوانین نسبت جرم و خطر مرگ و میر مربوط به راننده باشد.
بنابراین میتوان این طور بیان کرد که بخم: الف- وسیله نقلیه سبکتر، خطر کمتر براي سایر کاربران میدان و ب وسیله نقلیه سنگینتر، خطر کمتر براي سرنشینان آن وسیله نقلیه - البته این استنباط براي اتوبوسها به دلیل نداشتن کمربند ایمنی براي سرنشینان خود و در نتیجه وجود خطر بیشتر براي آنها برقرار نمیباشد.
وسایل نقلیه موتوري
تعداد کل تصادفات میدانها با تعداد وسایل نقلیه موتوري - متوسط ترافیک روزانه - مرتبط است به گونهاي که میانگین تعداد تصادفات یک وسیله نقلیه به ازاي عبور در میدانهاي شلوغتر، پایینتر استبنم؛ اما از نظر شدت جراحات، نتایج نشان میدهد تصادفات شامل تعداد بیشتر وسایل نقلیه، باعث بروز صدمات شدیدتري میشوند.
کاربران آسیبپذیر میدان
تصادفات کاربران آسیبپذیر میدان به سه دسته موتورسوران، عابران پیاده، و دوچرخه سواران بشرح زیر تقسیم میشوند. موتورسواران معمولاً در تصادفات صدمهاي میدانها دخیل بوده و به احتمال زیاد در تصادفات شدید نیز حضور دارند. تصادفات موتورسیکلتسواران بیشتر در مسیرهاي گردشی میدانها رخ میدهند بکم. علیرغم وجود امکانات ایمنی عبور عابران پیاده در میدانها مانند خطکشی عابر پیاده، هنوز در میدانهایی که تعداد روزانه عابران پیاده عبور کننده از آن بیشتر هستند، احتمال وقوع تصادفات جرحی نیز بیشتر است.
تجزیه و تحلیل مشاهداتی رفتار کاربران آسیب پذیر میدان در عبور از میدانها که توسط آقایان هارکی و کارتر انجام گرفت نشان داد محل اتصال مسیر گردشی و مسیر خروجی میدان خطرناکترین محل براي عبور دوچرخه سواران است. به طور کلی ساخت یک میدان، صرف نظر از نوع طراحی تسهیلات دوچرخه سواري سبب افزایش تعداد تصادفات شدیداً جرحی با دوچرخه سواران میشود.
