بخشی از مقاله
چکیده
از آنجائیکه ایران ظرفیت جذب توریست بسیار قابل توجهی دارد، ولی تنها یک درصد از سهم جذب توریست را در دنیا به خود اختصاص میدهد . شهر تهران به عنوان قطب فرهنگی، سیاسی، اداری و اجتماعی این کشور می تواند سهم بسزایی در بهبود صنعت گردشگری داشته باشد
هدف از انجام این پژوهش، طراحی یک مرکز فرهنگی گردشگری در میدان آزادی این شهر است.گردشگری فرهنگ، نوعی از صنعت توریسم است که شامل گردشگری در مناطق شهری به خصوص مناطق تاریخی، هنری شهر و استفاده از امکانات فرهنگی آنها، مثل موزهها و امفی تأترها ومراکز خدماتی در این مکانها میباشد.
برج آزادی به عنوان بخش فرهنگی میدان آزادی، شامل بخشهای متنوعی است که میتواند نیاز فرهنگی یک مجموعه گردشگری را پوشش دهد، اما به دلیل محاصره شدن با انبوهی از اتومبیل ها کاربرد خود را از دست داده است . بعد از بررسی مبانی تئوری و شاخصها، میدان آزادی تهران به عنوان سایت مجموعه فرهنگی گردشگری انتخاب شد تا بتواند علاوه بر دستیابی به یک مرکز فرهنگی گردشگری مناسب به احیای برج نیز کمک شود.
روش تحقیق دراین پژوهش روش تحلیلی توصیفی است، که نقشههای پیشنهادی آن با استفاده از نرم افزارهای اتوکد تهیه شدهاند. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که مجموعه فرهنگی گردشگری در میدان آزادی میتواند اقتصاد توریستی کشور را تقویت کند و در باززنده سازی برج نقش موثری داشته باشد. علاوه بر این فرهنگ پیاده روی را در بین مردم گسترش دهد. و در نهایت طرحی را برای این مجموعه پیشنهاد میشود که ضمن حفظ حرمت برج آزادی بتواند در باز زنده سازی برج نقش موثری داشته باشد .
-1 مقدمه
صنعت گردشگری یکی از گسترده ترین صنایع خدماتی و از مهمترین صنایع اشتغال زایی در دنیاست که میتواند باعث کاهش بیکاری ، اشتغال زایی، و افزایش درآمد شود [1]. وجود سابقه فرهنگی هفت هزار ساله در ایران، میراث غنی و آثار بسیار مهم در سطح جهانی، ایران را در میان ده کشور اول جهان از نظر قابلیت جذب توریست قرارداده است . با وجود قابلیتها و پتانسیلهای موجود در کشور ، به علت عدم وجود زیرساختهای مناسب، این صنعت سودآور، در ایران از کمیت و کیفیت خوبی بر خوردار نیست، و تنها یک درصد از سهم گردشگری دنیا را به خود اختصاص میدهد
در این میان شهر تهران به علت اهمیت استراتژیک خود یکی از شهرهای مهم در ایران و جهان است. با نگاه تاریخی میتوان گفت تهران همواره در مسیر ارتباطی بوده و موقعیت جغرافیایی تهران از نقطه نظر دسترسی و تسلط حکومت مرکزی در دوران شاه طهماسب به نواحی شرقی ایران باعث احداث حصار و خندقی دور تهران و تشکیل شهر تهران شد
تا به امروز که تهران یکی از کلان شهرهای دنیا و از جمله گران ترین شهرهای جهان میباشد. تهران نه تنها پایتخت ایران بلکه قطب اداری ، تجاری ، سیاسی و فرهنگی ایران است. امروزه اقدامات شهرداری تهران از ساخت و گسترش تونل مترو تا تقویت فعالیت فرهنگی ، منشا تحولات بزرگ در تهران بوده است . با برنامه ریزی و طراحی یک مرکز فرهنگی توریستی مناسب در تهران، و نشان دادن فرهنگ جای جای ایران به گردشگران داخلی و خارجی میتواند اقدام مناسب در راستای تقویت جذب توریست باشد .
مکانیابی چنین مجموعه ای با این قابلیت بسیار حائز اهمیت است .و باید دارای شرایط ویژه ای باشد . میدان آزادی با توجه به سابقه فرهنگی، اجتماعی، هنری و سیاسی خود ، به عنوان یک مکان فرهنگی ،بستر و تجلیگاه تمدن و مکان پویای فرهنگی در تهران و ایران میباشد . این میدان در جایگاه یک مکان فرهنگی در رده شهری از دسترسی خوبی برخوردار است و تجلیگر تاریخ و فرهنگ کشوراست و در بین همه مردم ایران زمین از محبوبیت زیادی برخوردار است.
برج میدا آزادی به درستی سیر تطور و تحول معماری این سرزمین را از لایههای پایین به بالا و از انحنای موزون قوس سهمی شکل کاخ تیسفون به قوسهای جناغی دوران اسلامی، در ترکیبی چشمنواز به نمایش گذارده است. این منطق در سازواره و پیکر اصلی برج نیز با جذابیت خاصی دنبال گردیده، معنا و مصداق دیگری مییابد، به این روایت که در پایه بنا 4 ستون مستطیل شک عظیم جای گرفتهاند که میتوان آنها را نشانی از ساختار چهارطاقیهای کهن و مقدس ایران به شمار آورد.
هندسه چهارگوش زیرین، با چرخشی ماهرانه به 16ضلعی ظریفی در طبقات فوقانی مبدل میشود و نهایتاً در بالاترین ارتفاع ممکن این پیکره گوشهدار به گنبدی کوچک مبدل ختم میگردد. در مورد میدان آزادی و برج آزادی که توسط حسین امانت طراحی شده است ، فاز سومی هم طراحی شده بود که در اطراف میدان قرار داشت که به مرحله اجرا نرسید .
امروزه اگر فاز سوم میدان آزادی وجود داشت ، این میدان میتوانست مکانی باشد برای تعاملات و تبادلات فرهنگی مردم و از قابلیت های برج آزادی نیز استفاده بیشتری میشد. [5] حال مسئله اصلی این پژوهش ، طراحی یک مرکز قوی و کارکردی به عنوان پروژه فاز سوم برج آزادی در رینگ دوم میدان آزادی به منظور جذب توریست و نشان دادن تمدن هفت هزارساله ایرانی به جهانیان است. مسئله فرعی پاسداری و حفاظت از شان بنای مهم و ارزشمندی است که دارایی و میراث کشورمان است و باید برای آیندگان به عنوان نمونه ای از رویداد تاریخی و تمدن زمان گذشته به طور صحیح و زنده به یادگار گذاشته شود. ولی امروز این فضا به یک گره شهری تبدیل شده است، که فقط محل عبور و تردد خودروهاست، و برج آزادی نیز در میان انبوهی از اتومبیل ها به فراموشی سپرده شده است
نه تنها از امکانات آن استفاده نمیشود بلکه آسیب های زیادی نیز به پیکره آن وارد شده است. هدف اصلی این تحقیق، کمک به گسترش صنعت توریسم و ساماندهی هر چه بیشتر به گردشگری در سطح کشور ، با طراحی یک پایگاه شایسته در رینگ اول میدان آزادی و حذف تردد اتومبیل در اطراف برج و پررنگ شدن حضور مردم در میدان است. در نتیجه هدف فرعی آن با مکانیابی در میدان آزادی رونق هرچه تمام تر برج آزادی، و باز زنده سازی این بنا با توجه به قابلیت های آن و همچنین کمک به گسترش گردشگری و پیاده روی در تهران است.
از آنجایی که نوع تحقیق، کاربردی است، روش تحقیق انتخاب شده، روش توصیفی تحلیلی است . نوع طرح پیشنهادی متناسب با بررسی اسناد و آرشیو تحقیق است. روش گردآوری اطلاعات ، روش میدانی - مشاهده - و روش کتابخانه ای علمی و تخصصی - کتاب های علمی و تخصصی در زمینه مورد پژوهش - مقالات علمی پژوهشی- اسناد و مدارک دست اول - آرشیو - سایت های اینترنتی آکادمیک - است. در زمینه کار تخصصی از نرم افزار های اتوکد و تردی مکس استفاده شده است .
-2 پیشینه تحقیق
در مورد میدان آزادی و برج آزادی تحقیق های فراوانی انجام شده است و از جوانب مختلف هنری، اجتماعی، فرهنگی، مرمتی و غیره مورد مطالعه قرار گرفته است. این میدان و المان زیبایش بارها موضوع پایان نامهها، کنفرانس ها و سمینارها بوده و هست . در این پژوهش در حد نیاز و متناسب با اهداف تحقیق از این پیشینه استفاده شده است. در مورد مرکز فرهنگی و گردشگری نیز در جای جای کشورمان پروژههای زیادی مورد مطالعه قرارگرفته و بعضا اجرا شده است.
در جهان نیز بسیار دیده شده که یک طراحی مناسب برای یک پروژه خاص توانسته است یک فضای شهری نا مناسب را تا یک مکان اجتماعی و فرهنگی به کمال برساند . نمونه شناخته شده آن میدان لدفنس پاریس است که باعث تعالی محله لدفنس شده است . در این قسمت به دو مثال برای مرمت و باززندهسازی دو میدان در جهان - میدان ترافالگار و میدان سنت پیتر - و یک مثال در ایران - میدان امام علی - به عنوان پیشینه تحقیق اختصاص داده میشود .
-1-2میدان ترافالگار در انگلستان
هدف از طرح تغییر شکل میدان ترافالگار در انگلستان بهبود محیطهای شهری درقلب لندن بود. شکل امروز میدان نتیجه یک طراحی و اجرای انعطافپذیر دقیق بین نیازهای ترافیکی عابران پیاده، نیازهای تشریفاتی و نیازهای روزمره مردم است. این میدان در سال 1840 توسط چالز باری در مرکز شهر لندن به وجود آمد، شاخترین عنصر این میدان ستون یا مناره نلسون است
