بخشی از مقاله
چکیده:
محیط خاک سطحی، ناهمگن و در حال تغییر است و ویژگیهای اصلی آلودگی خاک ازجمله پسماند، انباشت و برگشت ناپذیری این محیط متفاوت از آبوهوا میباشد. میزان خطر آلودگی خاک کمتر از دیگر آلودگیها نمیباشد، اما ازآنجاییکه این آلودگی ملموس نمی باشد کمتر به آن توجه شده است. با توجه به افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین در عصر حاضر، حیات افراد به کیفیت محیط زیست شهری وابسته است و خاکهای شهری یک شاخص مهم از قرار گرفتن انسان و موجودات زنده در معرض فلزات سنگین هستند .
پدیده آلودگی هوا یکی از نتایج توسعه صنعتی است که با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، توسعه حملونقل و میزان سوخت، روزبهروز بر شدت آن افزوده میشود. این پدیده امروزه به یکی از معضلات شهر تهران مبدل شده است.شهر تهران بهعنوان بزرگترین æ پرجمعیتترین شهر کشور به دلیل شرایط خاص جغرافیایی - توپوگرافی هواشناسی - ، اجتماعی - توزیع جمعیت و ترافیک - ، فرهنگی - سطح فرهنگ و آموزش مرتبط - و توسعه شهری،دچار معضل آلودگی هواست و از مصرف بیرویه انرژی در بخش حملونقل شهری رنج میبرد.تهران به علت رشد بیرویه جمعیت، مهاجرت، عدم برنامهریزی صحیح و نیز عدم توجه به مسائل زیستمحیطی در گسترش و توسعه شهر به مشکلات عدیدهای برخورد کرده که آلودگی هوا و ترافیک معمولترین آنها است و از این طریق توجه جمعی و مسئولین را به خود جلب نموده است.
فضاهای سبز شهری از دیدگاه حفاظت محیطزیست، بخش جاندار ساخت کالبدی شهر را تشکیل میدهند و به نظر میرسد آخرین بازماندههای طبیعت در مناطق شهری اندر شد شهرنشینی بر فضاهای سبز اثر منفی داشته و هنوز هم دارد، درحالیکه اگر این فضاهای سبز و باز به عنوان ساختارهای اکولوژیک در شهرها با ترکیب æ توزیع فضایی متناسب وجود داشته باشند، میتوانند عملکردهای اکولوژیکی مهمی، بهویژه بر فرایندهای مربوط به منابع آبوهوا داشته باشند. تعریف فضای سبز از دیدگاه محیطزیست عبارت است از "فضاینسبتاً بزرگ متشکل از گیاهان با ساختی شبه جنگلی و برخوردار از بازدهی اکولوژیک معین ودرخورشرایط محیط زیستی که حاکم برشهر است.
مقدمه:
میزان خطر آلودگی خاک کمتر از دیگر آلودگیها نمیباشد، اما ازآنجاییکه این آلودگی ملموس نمیباشد کمتر به آن توجه شده است - فیروزبخت و همکاران، .[1] - 1391 خاک دارای ساختار بسیار پیچیده و ویژگیهای متفاوتی است که از مکانی به مکان دیگر تغییر میکند. ورود بیشازحد و مستمر مواد سمی و آلاینده به خاک ممکن است بهصورت تهدیدی جدی برای محیطزیست درآید. خاک بهعنوان پالایه ای فیزیکی، زیستی و شیمیایی عمل میکند و نیز با دریافت بسیاری از مواد، آنها را در خود انباشته میکند.
حتی برخی از مواد سمی، قرنها در خاک باقی میمانند . مهمترین آلایندههای خاکهای شهری، فلزات سنگین میباشند که باعث کاهش کیفیت خاک و درنتیجه کاهش کارکرد مطلوب آن می شوند - غضبان، .[2] - 1390 آنالیز فلزات سنگین در خاک، روشی ایده آل است که توسط آن نهتنها آلودگی خاک بلکه کیفیت محیطزیست پیرامونی که در خاک منعکس شده، نشان داده میشود - رفیعی و همکاران، .[3] - 1390 خاک پارکهای شهری در معرض آلودگیهای مختلف ازجمله فلزات سنگین حاصل و ورودیهای صنعتی و رسوبات جوی قرار دارند.
دو گروه از افراد جامعه در پارکهای شهری بیشتر در معرض آلودگی محیطی قرار دارند. الف- کودک ان: به خاطر اینکه دامنه تحمل کودکان نسبت به مواد سمی کم بوده، ممکن است کودکان بیشتر در معرض خطر باشند، بهویژه اینکه تماس دستی به دهانی در کودکان زیاد است. ب- افراد سالخورده: افراد سالخورده نیز که مرتب به پارک میروند ممکن است بیشتر در معرض آلودگی با فلزات سنگین باشند - اکوستاو همکاران،.[4] - 2009 خاک محیط طبیعی برای رشد گیاهان است و ازآنجاکه گیاهان منبع مهم تغذیه برای موجودات به طور مستقیم و غیرمستقیم هستند، هر نوع تغییری در کیفیت و خواص فیزیکی و شیمیایی خاک بر کلیه موجودات زنده تأثیرگذار است.
به خاک به شمار میروند استخراج معادن و دیگر فعالیتهای بشر مانند استفاده از سوختهای فسیلی و سوزاندن ضایعات نیز منجر به انتشار فلزات به اتمسفر و ورود آن به خاک میشود آلودگی خاک به عناصر سنگین به عنوان یکی از مشکلات زیست محیطی فراروی بشر، در چند دهه گذشته موردتوجه محققین زیادی قرارگرفته است. فرآیندهای هوازدگی مواد مادری و خاک سازی و فعالیتهای انسان بر روی کره زمین، شامل کاربرد کودهای شیمیایی، لجن فاضلاب، سوختهای فسیلی و از طرفی فرونشستهای اتمسفری، باعث شده تا غلظت فلزات سنگین در خاک به طور روزافزون افزایش یابد و درنهایت کارکرد خاک در مواردی دچار اختلال شود یکی از منابع اصلی تولید فلزات سنگین در شهرها صنایع کوچک و بزرگ و نیز وسایل حملونقل میباشند که با تولید آلایندهها و واردکردن آنها به هوا، اولین حلقه آلودگی را ایجاد مینمایند، سپس این مواد از طریق فرونشست جوی وارد خاکها شده و در آنها تجمع مییابند افزودن لجن فاضلاب و کمپوست شهری به خاک به دلیل دارا بودن مقدار بسیار زیادی فلزات سنگین نسبت به خاک، باعث افزایش غلظت این عناصر در خاک میگردد.
عناصر مذکور باوجوداینکه مورداستفاده گیاه قرار میگیرند، اما مصرف پیدرپی لجن فاضلاب و کمپوست گاهی منجر به مسمومیت برخی از گیاهان میشود بیشتر کارخانهها و مراکز صنعتی در مسیر بادهای غربی مستقرشدهاند و بادهای غربی همه مواد زائد آنها را به شهر تهران حمل میکند. اولین راهحل سالمسازی محیطزیست تهران آگاهی از شرایط طبیعی محیط جغرافیایی آن است.
مقدمهای برآلودگی شهر تهران
پدیده آلودگی هوا یکی از نتایج توسعه صنعتی است که با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، توسعه حملونقل و میزان سوخت، روزبهروز بر شدت آن افزوده میشود. این پدیده امروزه به یکی از معضلات شهر تهران مبدل شده است.شهر تهران بهعنوان بزرگترین و پرجمعیتترین شهر کشور به دلیل شرایط خاص جغرافیایی - توپوگرافی هواشناسی - ، اجتماعی - توزیع جمعیت و ترافیک - ، فرهنگی - سطح فرهنگ و آموزش مرتبط - و توسعه شهری،دچار معضل آلودگی هواست و از مصرف بیرویه انرژی در بخش حملونقل شهری رنج میبرد. امروزه در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ و صنعتی دنیا بهخصوص در کشورهای درحال توسعه، آلایندههای مختلف از طریق وسایط نقلیه موتوری، صنایع و منابع تجاری و خانگی در هوا تخلیه میشود که غلظت بسیاری از این آلایندهها در ساعات مختلف شبانهروز در تهران بالاتر از حد استاندارد میباشد.
تهران به علت رشد بیرویه جمعیت، مهاجرت، عدم برنامه-ریزی صحیح و نیز عدم توجه به مسائل زیستمحیطی در گسترش و توسعه شهر به مشکلات عدیدهای برخورد کرده که آلودگی هوا و ترافیک معمولترین آنها است و از این طریق توجه جمعی و مسئولین را به خود جلب نموده است.توسعه صنعتی و پیشرفت تکنولوژی، دستاوردهای متنوعی را به زندگی انسان ارائه نموده است. ولی متأسفانه گاهی درروند پیشرفت و اجرای برنامههای توسعه صنعتی، پسماندهایی به شکل ترکیباتی ناخواسته و اغلب زیانآور به محیط رها میشوند بهگونهای که اثرات منفی بسیاری بر محیطزیست میگذارند. پدیده آلودگی هوا نیز یکی از نتایج توسعه صنعتی است که با افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی و مصرف بیشازحد سوختهای فسیلی، بر شدت آن روزبهروز افزوده میشود.
