بخشی از مقاله
چکیده :
بخش کشاورزی تربتحیدریه با تولید 37 نوع محصول زراعی و 31 نوع محصول باغی به ترتیب رتبههای پنجم و سوم را از این نظر در استان خراسان رضوی دارد. در این میان محصول گندم با سطح زیر کشت 15 هزار هکتار و تولید 35 هزار تن یکی از محصولات مهم کشاورزی شهرستان به شمار میرود. در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده اطلاعات حاصل از 75 کشاورز گندمکار شهرستان تربت حیدریه در سال 1392 و بهرهگیری از الگوی لاجیت، عوامل تأثیرگذار بر پذیرش بیمه گندم مورد بررسی قرار گیرد.
نتایج نشان-داد که از مجموع متغیرهای لحاظ شده در الگو، 4 متغیر شاخص آگاهی کشاورز از دانش بیمهای محصول، میزان تحصیلات، شاخص دانش فنی-زراعی کشاورز برای کشت محصول و درآمد سالیانه کشاورز بیشترین تأثیر مثبت را بر پذیرش بیمه گندم از سوی کشاورزان داشته است.
با توجه به تأثیرگذاری بسیار زیاد متغیر شاخص آگاهی کشاورزان گندمکار از دانش بیمهای محصول بر پذیرش بیمه گندم از سوی آنان، پیشنهاد میگردد دولت به منظور تحت پوشش قرار دادن طیف وسیعی از کشاورزان گندمکار در بیمه گندم، برنامهریزیها و سیاستگذاریهای صحیحی در راستای افزایش دانش بیمهای کشاورزان طراحی نماید.
مقدمه
فعالیتهای کشاورزی سرشار از مخاطرات گوناگون میباشد، وجود انواع مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی سبب شده است تا تولیدکنندگان محصولات کشاورزی با شرایط نامطمئن و آسیبپذیری روبرو باشند. به همین منظور در بین سیاستهای مختلف حمایتی، بیمه محصولات کشاورزی به عنوان یکی از ابزارها و سیاستهای حمایتی و انگیزشی مناسب دولت از کشاورزان و تولیدکنندگان بخش کشاورزی محسوب شده که جهت مقابله با این خطرات همواره مورد توجه و تأکید بوده است و میتواند نقش عمدهای ایفا کند
بیمه محصولات کشاورزی این امکان را برای کشاورزان فراهم میآورد تا به منظور کاهش ریسک، بهترین برنامههای مدیریتی و استراتژیهای پایدار را بکار ببرند
بررسیها نشان میدهد که چنانچه از این ابزار به درستی استفاده شود در نهایت به افزایش سرمایهگذاری در بخش کشاورزی و رونق هر چه بیشتر این بخش منجر خواهد شد
نظر به اهمیت بالای بیمه محصولات کشاورزی در رونق و افزایش سرمایهگذاری کشاورزی، افزایش تولید و در نتیجه بهبود سطح زندگی کشاورزان، انجام مطالعهای، در خصوص شناسایی عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم از سوی کشاورزان گندمکار، به منظور لحاظ نمودن نتایج در برنامهریزیها و امکان جلب مشارکت کشاورزان و بهرهبرداران در میان مدت و بلندمدت، ضروری به نظر میرسد.
کهنسال و اسماعیل مقدم - 1385 - ، در مطالعهای به بررسی عوامل موثر بر تقاضای بیمه محصولات کشاورزی در شهرستان درگز پرداختند نتایج حاصل از بکارگیری الگوی لاجیت نشان داد که متغیرهای تحصیلات، افراد خانوار، سطح زیرکشت و مصرف کودهای شیمیایی بر تقاضای بیمه موثر است. قربانی و همکاران - 1379 - ، در مطالعهای به بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه محصولات کشاورزی پرداختند، نتایج مطالعه نشان داد که افزایش سطوح بیمه و بررسی عوامل موثر بر تقاضای آن برای سیاستگذاران میتواند نقش مهمی در شناخت ضعف و قوت این فرایند داشته باشد.
دربان آستانه و ایروانی - 1386 - ، در مطالعهای به بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم مطالعه موردی گندمکاران استان تهران پرداختند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از 240 نفر از کشاورزان گندمکار این استان نشان داد که 58 درصد از گندمکاران تمایلی به بیمه محصول خود ندارند. همچنین، از لحاظ سن گندمکار، میزان مالکیت دام، منزلت اقتصادی-اجتماعی، میزان اعتبارات دریافتی، عملکرد در واحد سطح و ارزش محصول تولیدی، بهرهوری کل عوامل تولید، پایداری و سطح توسعه اقتصادی و کشاورزی روستاها، میان بیمهشدگان و بیمهنشدگان تفاوت معنیداری وجود دارد. نتایج تحلیل الگوی لاجیت نیز نشان داد که سن گندمکار، ارتباط با عوامل ترویجی، مالکیت دام، سطح زیرکشت گندم، سطح زیرکشت عمومی و عملکرد در واحد سطح مهمترین عوامل تقاضای بیمه گندم به شمار میروند.
دریجانی و قربانی - 1377 - ، در تحقیقی پیمایشی در منطقه ساری به بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم از سوی گندم کاران پرداختند. نتایج حاصل از برآورد مدل لوجیت نشان داد که متغیرهای اعتبارات، اندازه مزرعه، مالکیت زمین، نوع کشاورزی، شرکت در طرح محوری و سابقه خطر، مهمترین عوامل موثر بر پذیرش بیمه از سوی بهرهبرداران است.
دادرس مقدم - 1388 - ، در مطالعهای به بررسی ویژگیهای فردی، اقتصادی و زراعی گندمکاران استان خراسان جنوبی در پذیرش بیمه گندم پرداخت. نتایج برگرفته از ضریب همبستگی اسپیرمن حاصل از 400 کشاورز گندمکار استان نشان داد که بین استفاده از تسهیلات دولتی، مزیتهای بیمه، پایین بودن قیمت فروش گندم، ویژگیهای شخصیتی گندمکاران، سطح تحصیلات، درآمد گندمکاران و مانند آن با بیمه گندم رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد.
همچنین نتایج برگرفته از رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که سطح زیرکشت گندم، سابقه، سن بهرهبردار و عمل کردن بیمه به تعهدات خود 79 درصد از میزان پذیرش بیمه گندم را تبیین میکند. نتایج آزمون آماره t بین دو گروه گندمکار بیمه کرده و بیمه نکرده، نشان داد که این دو گروه در سن، سابقه گندمکاری و سطح تحصیلات با هم اختلاف معنیداری دارند.
عبداللهی عزتآبادی و اسلاملوئیان - 1386 - ، به مطالعه و بررسی عوامل مؤثر بر گرایش یا تمایل به پذیرش طرح بیمه پسته در ایران پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که عواملی مانند تحصیلات پاسخگو، سن درخت پسته، میزان مصرف آب و کود شیمیایی، میزان بدهی کشاورزان، عملکرد محصول پسته، ریسکگریزی و ریسکپذیری بالای باغداران، اطلاع از وجود طرح بیمه آزمایشی یارانهدار پسته و داشتن شغل خارج از مزرعه، تأثیر منفی بر گرایش یا تمایل کشاورزان به مشارکت در طرح بیمه منصفانه محصول پسته است.
کهنسال و شهرکیمقدم - 1388 - ، به بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه دامداریها در شهرستان نیشابور پرداختهاند. نتایج به دست آمده از این پژوهش گویای آن است که عواملی همچون نزدیکی به شهر، میزان مهارت، سن، نوع گاوداری و تجربه کاری بیشترین تأثیر را بر پذیرش بیمه از سوی دامداران دارند.
