بخشی از مقاله
چکیده
کودهای دامی و کمپوست به عنوان یک منبع جایگزین کودهای شیمیایی برای افزایش حاصلخیزی خاک و تولید محصول شناخته شده است. به منظور بررسی اثر کمپوست، کود دامی و کودهای شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم گنبد در سال زراعی 93 - 94 آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز خدمات جهاد کشاورزی ساوالان انجام شد. طرح با 7 تیمار شامل: %100 کود دامی، % 75 کود دامی % 25 + کمپوست، % 50 کمپوست % 50 + کود دامی، % 25 کود دامی % 75 + کمپوست، % 100 کمپوست - بر مبنای 40 تن در هکتار - ، کود شیمیایی - NPK - ، شاهد - بدون هرگونه کود شیمیایی و آلی - اجرا شد. بهطور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که تیمارهای مورد مطالعه در اکثر صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. تیمار 100 درصد کود دامی در کلیه صفات عملکرد و اجزای عملکرد اندازه گیری شده، تاثیر مثبت گذاشته و این امر موجب شد تا عملکرد دانه نیز افزایش یابد، به طوری که بیشترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه درسنبله به ترتیب - 6532/3kg/h - ، - 51/7gr - ، 425/7 - عدد - ، 54/91 - عدد - از تیمار%100 کود دامی و کمترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه درسنبله به ترتیب - 4696/6kg/h - ، 38/07gr - گرم - ، 329/2 - عدد - ، 35/4 - عدد - از تیمار شاهد بدست آمد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که بیشترین شاخص برداشت 45/39 - درصد - از تیمار %100 کود دامی و کمترین شاخص برداشت 39 - درصد - از تیمار شاهد بدست آمد. دلیل این مسئله کوتاه شدن دوره پر شدن دانه در تیمارهای با مقدار زیاد مصرف کود دامی یا به عبارتی بهتر زودرسی گیاه در این تیمارها بود.
.1 مقدمه
یکی از نیازهای مهم در برنامهریزیهای زراعی بمنظور حصول عملکرد بهینه و کیفیت مطلوب ارزیابی سیستمهای تغذیه گیاهان است. با روش صحیح حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه میتوان ضمن حفظ محیط زیست، افزایش کیفیت آب، کاهش فرسایش و حفظ تنوع زیستی، کارایی نهادهها را افزایش داد. همچنین با اجتناب از کاربرد غیر ضروری و بیرویه مصرف کودهای شیمیایی، هزینه را به حداقل کاهش داد. که این امر میتواند راهی به سوی کشاورزی پایدار باشد - حسن زاده و همکاران، . - 1380 برای دستیابی به یک عملکرد مطلوب باید حاصلخیزی خاک در حد متعادل رعایت شود که در این راستا استفاده از کودهای دامی همراه با کودهای شیمیایی یا به تنهایی میتواند انجام شود. یکی از چالشهای عمده کشاورزی افزایش تولید غذا به منظور تأمین نیازهای رو به افزایش جمعیت و دیگری پایداری تولید است. در راستای پایداری تولید غذا، احیای بارآوری، بهرهدهی خاک و نگهداری آن بسیار ضروری است. سلامتی گیاه، خاک و جانداران بستگی به چرخش عناصر غذایی در اکوسیستم دارد. چرخه عناصر غذایی در نتیجه از بین رفتن حاصلخیزی خاک، عدم تعادل مواد غذایی خاک و عملیات زراعی نامناسب مختل میشود - کوچکی، . - 1379 کودهای آلی با تولید هوموس عوارض نامطلوب کودهای شیمیایی را کاهش داده و کارآیی مصرف کودهای شیمیایی را افزایش می دهند.
.2 مواد و روشها
این تحقیق به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و شیمیایی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم گنبد در منطقه مغان در سال زراعی 94-93 در مزرعه آزمایشی مرکز خدمات و ترویج کشاورزی ساوالان واقع در شهرستان پارسآباد مغان اجرا گردید. آزمایش به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل: %100 - T1 کود دام - ، T2 %75 - کود دامی %25 + کمپوست - ، %50 - T3 کود دامی %50 + کمپوست - ، %25 - T4 کود دامی %75 + کمپوست - ، %100 - T5 کمپوست - ، - T6 کود شیمیایی - و - T7شاهد - بودند تعداد دانه در سنبله در 10 سنبله انتخابی شمارش و میانگین آنها به عنوان تعداد دانه در سنبله در نظر گرفته شد برای اندازه گیری تعداد سنبله در متر مربع در زمان رسیدگی فیزیولوژیک پس از حذف اثر حاشیه ای از یک مترمربع وسط هر کرت برداشت و شمارش شد و میانگین آنها نظر گرفته شد. با نمونه گیری تصادفی از محصول دانه هر کرت که بر حسب 14 درصد رطوبت تنظیم شده بود و شمارش 1000 دانه و توزین آن تعیین شد. جهت محاسبه عملکرد دانه محصول 3 متر مربع با رعایت حاشیه از طرفین برداشت شد و پس از جداسازی دانه ها محصول دانه توزین و بر اساس 14 درصد رطوبت تنظیم گردید. دادههای حاصل با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه و تحلیل آماری شد و مقایسات میانگین به روش آزمون چند دامنهای دانکن و در سطح احتمال %5 انجام شد.
