بخشی از مقاله
چکیده:
روغن ها و چربیها دومین منبع تامین کننده انرژي انسان هستند. در سال 2015 مقدار 532 میلیون تن دانه روغنی، 175 میلیون تن روغن و 289 میلیون تن کنجاله تولید شده است. دانه روغنی سویا با 315 وکنجاله آن با 200 میلیون تن رتبه اول و کلزا با 71 میلیون تن دانه و 40 میلیون تن کنجاله رتبه دوم تولید را درجهان داراست. از نظر تولید روغن، نخل روغنی و هسته آن با 68، سویا 47 و کلزا با 27 میلیون تن در سال 2015 به ترتیب رتبه هاي اول تا سوم را دارا بوده اند. براي تامین بخشی از نیاز روغن و کنجاله کشور زراعت کلزا تنها محصولی است که به علت مزایا و امکان توسعه کشت، می تواند بخشی از نیاز کشور را تامین کند.
گیاه کلزا که حاصلی تلاقی شلغم روغنی و کلم در طبیعت است با انتقال صفات کاهش مقدار اسید اورسیک در روغن به کمتر از %2 و گلکوزینولات به کمتر از 20 میلی موز در100 گرم کنجاله و تولید ارقام دو صفر تبدیل به محصولی با روغن کیفیت بالا گردید.
به نژادگران جهت تولید ارقام هیبرید دو نوع سیستم نرعقیمی پولیما - Polima - و اوگارا - Ogura - را در کلزا یافته اند که سیستم اوگارا پایدارتر است. استفاده از متد دابل هاپلوئیدي از طریق کشت میکروسپور هم اکنون یکی از روشهاي معمول تولید اینبرد لاین جهت ایجاد ارقام هیبرید است.
عملکرد بالا و پایداري آن، درصد روغن بالا %46-48، ویگوریته بالا، طویل نشدن ساقه اولیه قبل از زمستان، سرعت رشد اولیه قبل از شروع سرما، مقاومت بالاي به ورس، تحمل به سرما و یخبندان، سرعت رشد مجدد بعد از سرما، زودرسی، قدرت بالاي تولید شاخه هاي جانبی - تراکم کم بوته در واحد سطح - ، نیمه پا کوتاه بودن، مقاومت به ریزش غلافها و مقاومت یا تحمل نسبت به بیماریهاي: فوما، اسکلروتینیاي ساقه، ورتیسلیوم و لگه برگی از صفات بارزي هستند که اخیرا به ارقام کلزا به خصوص ارقام زمستانه منتقل شده اند و باعث توسعه سطح کشت جهانی آن شده اند.
-1مقدمه :
روغن ها و چربی ها پس از هیدروکربورها به عنوان دومین منبع تامین کننده انرژي انسان از اهمیت ویژه اي برخوردارند. بنا به توصیه متخصصان تغذیه این میزان نباید از 15 تا 30 درصد انرژي مورد نیاز روزانه بدن تجاوز کند. بعضی از روغن هاي خوراکی حاوي اسیدهاي چرب و ضروري مورد نیاز بدن هستند مانند اسیدهاي چرب امگا3 و امگا6 که به ترتیب در روغن هاي کلزا و سویا مقدار آنها بیشتر از سایر دانه هاي روغنی یافت می شود. ویتامین هاي : A ، D ، E و k در چربی ها محلول اند و با مصرف روغن بهتر جذب می شوند.
منابع عمده گیاهی روغن هاي خوراکی انسان شامل دو دسته هستند :
-1 گیاهان یک ساله مانند : سویا ، کلزا ، آفتابگردان ، کنجد ، گلرنگ ، بادام زمینی و پنبه - گیاه دو منظوره -
-2 گیاهان چند ساله - درختان - مانند : نخل روغنی - پالم - ، زیتون ، فندق و نارگیل
در جدول شماره - 1 - مجموع مقدار تولید دانه هاي روغنی جهان در سال 2015 ، 532 میلیون تن طبق منبع زیر اعلام شده است
مجموع کنجاله تولیدي جهان در این سال 289 میلیون تن و مجموع مقدار روغن حدود 175 میلیون تن اعلام شده است. بر اساس ارقام این جدول دانه روغنی سویا با مقدار 315 میلیون تن رتبه اول و کلزا با 71 میلیون تن رتبه دوم جهان را دارند. از نظر مقدار تولید کنجاله نیز در جهان سویا با حدود 200 میلیون تن وکلزا با 40 میلیون تن در رتبه هاي اول ودوم قرار دارند. از نظر تولید روغن خوراکی در جهان ، نخل روغنی - پالم - با مقدار 68 میلیون تن - مجموع روغن میوه و هسته - رتبه اول ، سویا با 47 و کلزا با 27 میلیون تن در رتبه هاي دوم وسوم قرار دارند. از 175 میلیون تن روغن خوراکی جهان سالیانه حدود 70 میلیون تن به بازار جهانی عرضه می شود.
در جدول شماره - 2 - اسامی کشورهاي عمده تولید کننده ، وارد کننده و صادر کننده دانه هاي روغنی جهان از منبع فوق الذکر در سال 2015 ارایه شده است. کشورهاي : آمریکا - 117 - ، برزیل - 97 - ، آرژانتین - 61 - ، چین - 57 - و هندوستان با - 35 - میلیون تن عمده تولید کننده دانه روغنی جهان هستند. کشور هاي عمده وارد کننده دانه هاي روغنی عبارتند از : چین - 78 - و اتحادیه اروپا - 17 - میلیون تن وکشورهاي عمده صادر کننده به ترتیب عبارتند از : آمریکا - 49 - ، برزیل - 46 - ، کانادا - 12/5 - میلیون تن .
در جدول شماره - 3 - مجموع تولید کنجاله جهان حدود 294 میلیون تن اعلام شده است. تولید کنجاله کشور چین - 79 - ، آمریکا - 41 - ، آرژانتین - 31 - و برزیل - 30 - میلیون تن گزارش شده است. سالیانه حدود 81 تا 85 میلیون تن کنجاله در بازار جهانی بین کشورها مبادله می شود.
در جدول شماره - 4 - مجموع تولید روغن جهان 175 میلیون تن گزارش شده که 37 میلیون تن آن را کشور اندونزي ، 24 میلیون تن را چین و 22 میلیون تن را کشور مالزي تولید می کنند که سه کشور عمده تولید کننده روغن جهان هستند.
