بخشی از مقاله
چکیده
باآنکه گلسنگها بخش مهمی از تنوع زیستی برخی اکوسیستمها را تشکیل میدهند، تا چندی پیش در ایران توجه ناچیزی به آنها اختصاص یافته بود. فهرست مقدماتی گلسنگهای ایران در سال 2004 منتشر شد و سپس در 2008 تا حد زیادی تکمیل گردید. بخش عمده این دو فهرست به معرفی گلسنگهای شمال، شمال شرق و غرب کشور میپردازد. بیشتر آرایههای معرفی شده از شمال شرق کشور به استانهای خراسان رضوی و شمالی منحصر شده است و غالبا آرایههای صخرهرست را در بر میگیرد. هدف از این تحقیق، افزایش فهرست گلسنگهای صخرهرست خراسان رضوی میباشد.
-1 مقدمه
شناسایی تنوع زیستی هر منطقه که غالبا به تهیه فلور میانجامد، جزء گامهای عمده مقدماتی دانش تاکسونومی است که راه را برای توسعه گرایشهای فیزیولوژی، اکولوژی و تکوین هموار میکند - . - Nash and Rambold, 2002 تنوع زیستی افزایش بهرهوری اکوسیستمهاست که در آن هر گونه، فارغ از اندازه پیکرش، نقش مهمی ایفا میکند. تعداد و انواع گونههای بیشتر نشان دهنده تنوع زیستی بیشتر است که خود تضمین کننده پایداری طبیعی و اکوسیستم سالمتر و تحمل و بازیابی بلایای طبیعی است - . - Benn, 2010 گلسنگها1 اعضای مهم در اکوسیستمها و طبیعت هستند. آنها که در رقابت مغلوبند، پیش از هر رویش دیگری بر روی سنگها کلنی سازی کرده و نقش مهمی در تغییر چهره طبیعت دارند.
بارزترین مشخصه آنها رنگهای زیبا و چشمنوازی است که گویی بر سطح صخرهها و تنه درختان نقاشی شدهاند - . - Brodo et al., 2001 گلسنگ که بیانگر همزیستی قارچ1 و جلبک2 است، ریشه یونانی داشته و به معنی رشد یافته بر روی پوست درخت زیتون میباشد. عضو قارچی این مجموعه که بیشترین توده زنده آن را تشکیل میدهد از آسکومیستها3 و در موارد معدود از بازیدیومیستها4 است. به همین دلیل گلسنگها را آسکومیستهای گلسنگ شده5 نیز مینامند. در حالی که عنصر جلبکی آن میتواند یک جلبک سبز6 یا جلبک سبز-آبی7 باشد - حاجیمنیری، . - 1387 بیشتر سطح صخرهها با انواع گلسنگهای پوستهای پوشیده میشود، هر چند که انواع پولکی و برگی نیز میرویند. هدف از این پژوهش، بررسی تنوع زیستی گونههای جنس Candelariella بر روی صخرههای آهکی در بستر دره میباشد.
-2 مواد و روش تحقیق
استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران به مرکزیت مشهد است. مساحت این استان 118/854 کیلومترمربع بوده که از این نظر چهارمین استان بزرگ کشور محسوب میشود - استانداری خراسان رضوی - . دره ارغوان به مختصات 59˚ 19ʹ 38ʺ تا 59˚ 20ʹ 43" طول شرقی و 36˚ 16ʹ 53" تا 36˚ 17ʹ 41" عرض شمالی، منطقه ییلاقی در شش کیلومتری جنوب غرب شهرستان طرقبه، واقع در 17 کیلومتری غرب مشهد است. وسعت تقریبی آن 98 هکتار و ارتفاع آن 1460 متر از سطح دریا است.
منطقه مورد مطالعه از دیدگاه جغرافیای گیاهی جزء مناطق نیمهخشک میباشد. این منطقه رسوبی-آهکی، پوشش گیاهی مرتعی با برخی گونههای درختی و درختچهای دارد - بینام،. - 2010 در بخش های کم ارتفاع دره 10 ایستگاه به فاصله تقریبی 200 متری جهت بررسی گلسنگ های برگی صخره رست تحت مطالعه قرار گرفت. جهت جمعآوری از ابزارهای ساده مانند چکش زمین شناسی استفاده شد. شناسایی و نام گذاری تال های برگی بر اساس صفات ماکرو-میکرو مورفولوژیک، آناتومی و شیمیایی و با تکیه بر کلیدهای شناسایی انجام شد . - Smith et al., 2009 -
2-1 مطالعه استرئومیکروسکوپی: بررسی مورفولوژیک نمونهها با استفاده از استرئومیکروسکوپ LABOMED CSM2 با بزرگنمایی 20-40 X جهت تعیین شکل رویشی و شکل ریسه و سایر ساختارهای رویشی انجام شد.
2-2 مطالعه میکروسکوپی: صفات آناتومیک تال و آسکوکارپ بر اساس برشگیری دستی با یک تیغ تیز اصلاح انجام شد. مقاطع حاصل با استفاده از میکروسکوپ نوری LABOMED Lx400 تحت درشتنمایی40-400 X مورد بررسی قرار گرفتند. اندازهگیریهای میکروسکوپی با استفاده از نرم افزار فوتوگرافی Dino Lite-AM 423 انجام شد.
2-3 بررسیهای شیمیایی: به صورت تستهای نقطهای با معرفهای شیمیایی K, C, I استفاده شد که طرز تهیه آنها در ذیل آمده است - . - Orang et al., 2002
2-3-1 معرف : - KOH - K محلول 10 گرم هیدروکسیدپتاسیم در 100 میلیلیتر آب مقطر
2-3-2 معرف :C محلول آبی اشباع هیپوکلریتکلسیم - Ca - OCl2 یا محلول آبی رقیق هیپوکلریتسدیم NaOCl و یا سفید کنندههای خانگی - آخرین مورد در این تحقیق استفاده شد - .
