بخشی از مقاله
چکیده
کود آبیاري مناسبترین روش توزیع عناصر غذایی گیاه می باشد. تحقیق حاضر بمنظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی حرکت پتاسیم با کشت فلفل سبز در شاهرود صورت گرفت. وسعت مزرعه آزمایش 120 مترمربع بودکه مجهز به سیستم کودآبیاري کامل بود به طوريکه آب و مواد مغذي گیاه در طول فصل رویش بصورت کنترل شده توزیع گردید. بافت خاك مزرعه از نوع لوم شنی بود. نمونه هاي خاك از اعماق 15 - ، 30، 45، - 60 سانتی متري به فاصله افقی محل قطرهچکانها،10و 20 سانتی متري از آنها تهیه و میزان پتاسیم در آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان دادند که استفاده از سیستم کودآبیاري در کشت فلفل سبز سبب توزیع کاملا یکنواخت پتاسیم در فصول رشد گیاه شده است. همچنین نتایج دیگرنشان دادکه میتوان با تنظیم و کنترل میزان آبدهی قظرهچکان مقادیر پتاسیم را در زمانهاي مختلف پس از آبیاري در عمق 30 سانتی متري خاك متناسب با عمق ریشه گیاه درخاكهاي درشت دانه مثل لوم شنی ثابت نگه داشت و نفوذ این عنصر را به اعماق پایینی خاك و خروج آن از محیط فعالیت ریشه را به حداقل رسانید. استفاده از این سیستم افزایش 42 درصدي عملکرد گیاه را در مقایسه با روشهاي دیگر سبب گردید.
واژگان کلیدي: پتاسیم، کودآبیاري، فلفل سبز، پتاسیم توزیع شده
١- مقدمه
پتاسیم مانند ازت و فسفرجزء عناصرمهم مورد نیاز گیاه میباشد. مقدار پتاسیم موجود در پوسته زمین، حدود 2/6 درصد است. از نظر فراوانی هفتمین عنصر و به عنوان عنصر غذایی چهارمین عنصر شیمیایی در لیتوسفر میباشد - مک لین و واستون، . - 1985 پتاسیم فراوانترین عنصرغذایی در 15 سانتی متري بخش رویین خاك استلیکن. این شرایط لزوماً بدان معنا نیست که پتاسیم قابل دسترسترین عنصر براي گیاه است. اگرتوزیع این عنصر در زمانهاي مختلف دوره رشد و متناسب با نیاز زمانی گیاه باشد عملکرد گیاه افزایش و در مقابل شیوه صحیح مدیریت و کاهش حداکثري آلودگیهاي خاك و منابع آبهاي زیرزمینی را به دنبال خواهد داشت. در این راستا سیستم کودآبیاري از طریق آبیاري قطرهاي مناسبترین روش توزیع آب و مواد غذایی بوده و آبشویی مواد حاصلخیزکننده از ناحیه ریشه گیاه را به حداقل میرساند. - پیتر و همکاران، - 2003
به این همایش ملی خاك، کشاورزي پایدار،دانشگاه ملایر-17 اسفند 1391 روشهاي نوین، مدیریت عناصر غذایی و نانوتکنولوژي در کشاورزي پایدار نتیجه رسیدند که در سیستم کودآبیاري براي بهبود بازده مصرف آب و موادمغذي بایستی بین فاصله قطرهچکانها، شدت جریان، مشخصات رطوبتی خاك و مدت زمان آبیاري هم خوانی مناسب وجود داشته باشد. - اژدري و همکاران، - 2005 بیان داشتهاند که با مدیریت صحیح توزیع آب و مواد غذایی گیاه میتوان به ذخیره شدن 40 درصد مواد غذایی دسترسی پیداکرد. - روحی وهمکاران، - 2006 با تنظیم برنامه آبیاري گیاه گلایول توسط آبیاري قطرهاي به این نتیجه رسیدند که استفاده از این سیستم مناسب است اما داشتن اطلاعات مربوط به الگوي توزیع آب در خاك در اثر این سیستم ضروري است. - متین و همکاران، - 2006 نیز برروي گیاه فلفل به این نتیجه رسیدهبودند. مناسبترین شیوه کشت فلفل سبز در خاك لوم شنی استفاده از سیستم کود آبیاري میباشد - اژدري، . - 2005 هدف از این تحقیق بررسی الگوي توزیع پتاسیم در لایه هاي مختلف خاك در یک سیستم کودآبیاري در زمانهاي مختلف پس از آبیاري میباشد.
-2 مواد و روشها
این تحقیق در یکی از زمینهاي مرکز آموزشی کشاورزي بسطام در نزدیکی شاهرود با کشت گیاه فلفل سبز به روش کودآبیاري انجام گرفت. این مرکز در طول جغرافیایی 54 درجه و 48 دقیقه و 31/85 ثانیه شرقی و عرض 36 درجه و 27 دقیقه و 35/24 ثانیه شمالی قرار گرفته و داراي متوسط بارندگی سالیانه 156/5 میلیمتر میباشد.گیاه انتخاب شده به صورت ردیفی به فواصل 20 در 40 سانتی متر کشت شد و هر دو ردیف گیاه توسط یک لترال آبیاري قطرهاي آبیاري میشد. هر لترال عبوري از کرت داراي 7 قطره چکان با آبدهی 4 لیتر برثانیه بود. نحوه اجراي کود آبیاري بر اساس جداول برنامه ریزي آبیاري و توزیع مواد مغذي صورت گرفت به طوريکه آبیاري تمامی کرتها هر 48 ساعت یکبار صورت گرفت. آب توزیع شده در کرتها کاملا کنترل شده و داراي توزیع یکنواخت و براساس نیاز آبی گیاه در ماههاي مختلف زراعی بود.
توزیع مواد مغذي نیز بر اساس جدول برنامه توزیع به صورت هفتگی انجام گرفت. استراتژي کودآبیاري بصورت کوددهی به مدت 10 دقیقه در ابتداي آبیاري اتخاذ شد.گیاه انتخابی درتحقیق نسبت به سیستم آبیاري قطره اي حساسیت مثبتی نشان میدهد. نمونههاي خاك ازاعماق - 15، 30، 45، - 60سانتیمتري مورد آزمایش قرار گرفت. جدول - 1 - خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاك محل تحقیق را نشان میدهد. که بر این اساس بافت خاك پس از عبور از الک 2 میلیمتري به روش هیدرومتري بایکاس تعیین گردید. جرم مخصوص ظاهري به روش وزنی، ضریب نفوذپدیري توسط دستگاه گلف، حد ظرفیت زراعی و نقطه پژمردگی دایم توسط دستگاه صفحات فشاري اندازهگیري شد.
-3 نتایج و بحث
شکل 1 توزیع پتاسیم را در دوره72 ساعته بعد از آبیاري در فاصله افقی 10 سانتی متري قطرهچکان در سه ماه اول فصل رشد گیاه نشان میدهد. شکل - 1 الف مربوط به ماه اول و شکل هاي -1 ب و- 1 ج ماههاي دوم و سوم را نشان میدهند اشکال فوق نشان میدهندکه توزیع پتاسیم در سه ماه اول رشد کاملا یکنواخت بوده و یک روند ثابتی را دنبال میکند. همچنین نتایج نشان میدهد با سیستم کود آبیاري بیشترین تجمع پتاسیم در فاصله15- 30 سانتی متري سطح خاك صورت گرفته است که متناسب با حداکثر عمق ریشه گیاه در هر سه ماه ازفصل رشد میباشد.
