بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم و فاصله ردیفهاي کاشت بر عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا در باغ کفبر شده چاي، آزمایشی در سال 1393 در منطقه املش استان گیلان انجام گرفت. آزمایش بصورت کرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل 4 فاصله کشت 20×20 - ،30×20، 40×20 و50×20 سانتیمتر - و فاکتور فرعی شامل 3 سطح سولفات پتاسیم 0 - ، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار - بودند.
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که مقادیر سولفات پتاسیم روي وزن غلاف یک بوته، عملکرد دانه، بیوماس، عملکرد کاه و کلش، اثر معنی داري دارد. در این آزمایش اثر فاصله کاشت بر وزن غلاف یک بوته، عملکرد دانه، بیوماس و عملکرد کاه و کلش معنی دار بود. همچنین وزن غلاف یک بوته، عملکرد دانه، بیوماس و عملکرد کاه و کلش تحت تاثیر برهمکنش سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم و فاصله کاشت معنیدار بود.
واژه هاي کلیدي: سولفات پتاسیم، بوته چاي، تراکم، غلاف و لوبیاي محلی.
مقدمه
پاچ باقلا یک اصطلاح محلی در استان گیلان است که براي انواعی از لوبیا که در نوع مصرف مشترك هستند بکار میرود. سطح زیر کشت این محصول در سالهاي اخیر رو به افزایش داشته به گونهاي که سطح زیر کشت آن تا 66 هزار هکتار توسعه یافتهاست و که از اهمیت ویژه اي برخوردار است. گیاهان گوگرد را به شکل سولفات جخقحض جذب مینمایند فلذا مصرف کود سولفات پتاسیم به علت دارا بودن دو عنصر غذایی حائز اهمیت فراوان است.
همچنین یکی از نیازهاي مهم در برنامهریزي زراعی با هدف دستیابی به عملکرد بالا و کیفیت مطلوب، تعیین بهترین تراکم کاشت محصول است. با توجه به اهمیت هدف از اجراي این آزمایش بررسی اثر سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم و فاصله ردیفهاي کشت بر عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا در باغ کفبر شده چاي میباشد. محققین بیان داشتند که اعمال آرایشهاي مختلف کاشت با کاهش فواصل بین ردیفها میتواند میزان عملکرد دانه را در واحد سطح افزایش دهد . پژوهشگران دریافتند که عملکرد لوبیا در ردیفهاي باریک 7 تا 48 درصد بیشتر از ردیفهاي پهن بود .
با کاهش فاصله ردیف کاشت عملکرد افزایش گیاه مییابد. زیرا گیاهان در فاصله ردیف کاشت باریک توزیع بهتري داشته،رقابت کمتري با هم دارندودرنتیجه اجزاي عملکرد افزایش مییابند. گزارش شده است با مصرف کودهاي پتاسیمی مقدار مواد خشک افزایش مییابد . در تحقیق دیگري مشخص شد که مصرف کود پتاسیم علاوه بر اثري که بر افزایش عملکرد دانه دارد، موجب افزایش معنیداري در غلظت یون پتاسیم - یل - برگ سویا نیز میشود. در این رابطه بهنظر میآید که فراهمی پتاسیم خاك عامل مؤثر بر افزایش عملکرد و یل در برگ باشد .
مواد و روشها
این آزمایش در سال زراعی 1393 در منطقه رانکوه - شهرستان املش در استان گیلان - انجام شد. این پژوهش بهصورت کرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار ها شامل چهار فاصله کشت در کرت هاي اصلی و سه سطح سولفات پتاسیم 0 - - شاهد - ، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار - در کرتهاي فرعی بودند. پیش از آمادهسازي زمین، از خاك نقاط مختلف مزرعه در عمق 0 تا 30، سانتیمتري جهت تعیین ویژگیهاي فیزیکی و شیمیایی خاك بهصورت تصادفی نمونه برداري انجام شد.
جهت آمادهسازي زمین، ابتدا باغ چاي کفبر شد، سپس زمین کاملا شخم خورده و بعد از ایجاد کرتها، کشت در ردیفهاي مابین بوتههاي چاي آغاز گردید. ابعاد کرتها شامل 3 ردیف 3 متري با فاصله بین ردیفهاي چاي 20 - سانتیمتر - و روي ردیف براساس فاصلههاي مورد نظر طبق تیمار مربوطه بود. فاصله کرتها از یکدیگر نیز 100 سانتیمتر در نظر گرفته شد. براي کاشت بذر از توده محلی منطقه - پاچ باقلا - انتخاب گردید. زمان کشت بذر، 23 اردیبهشت بود.
کوددهی در مرحله دو برگی گیاه و متناسب با تیمارهاي مربوطه اعمال شد. پس از برداشت نهایی 4 - مردادماه - ، صفاتی مانند عملکرد دانه و بیولوژیک و کاه و کلش - عملکرد دانه- عملکرد بیولوژیک= عملکرد کاه و کلش - و وزن غلاف در هر بوته اندازهگیري شدند. جهت تجزیه دادهها از نرم افزار حAح استفاده شد. مقایسه میانگین با آزمون چند دامنهاي دانکن انجام شد. براي ترسیم شکلها نیز از نرم افزار عغهگغ استفاده شد.
نتایج و بحث
عملکرد دانه: تأثیر سطحهاي فاصله کشت، کود سولفات پتاسیم و برهمکنش آنها بر عملکرد دانه معنیدار بود بالاترین عملکرد دانه در فاصله کشت 20×20 سانتیمتر و 75 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و کمترین آن هم در فاصله کشت 40×20 سانتیمترو 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و فاصله کشت 50×20 سانتیمتر و بدون کود بود عملکرد بیولوژیک: تاثیر فاصلههاي کشت، کود سولفات پتاسیم و برهمکنش تیمارها بر عملکرد بیولوژیک معنیدار بود.
بیشترین عملکرد بیولوژیک با فاصله کشت 20× 20 سانتیمتر و 75 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و کمترین آن هم در شرایط فاصله کشت 40× 20 سانتیمتر و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم درهکتار و فاصله کشت 50× 20 سانتیمتر و بدون کود بهدست آمد.عملکرد کاه و کلش: با توجه به تاثیر فاصله هاي کشت، کود سولفات پتاسیم و برهمکنش آنها بر عملکرد کاه و کلش در سطح یک درصد معنیدار شد.
بیشترین عملکرد کاه و کلش در تیمار با فاصله کاشت 20×20 و 75 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار مشاهده شد و کمترین عملکرد کاه و کلش هم مربوط به تیمار با فاصله کاشت 40×20 و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و فاصله کاشت 50×20 و 75 کیلوگرم و بدون کود بود پژوهشگران بیان داشتند که اعمال آرایشهاي کشت با کاهش فاصلههاي بین ردیفها میتواند میزان عملکرد دانه را افزایش دهد .
محققین بالاترین عملکرد دانه با کاربرد 75 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار را گزارش دادند و عنوان کردند که عملکرد دانه با افزایش سولفات پتاسیم تا حدي افزایش و سپس کاهش مییابد که نتایج تحقیق حاضر با یافتههاي این پژوهشگران مطابقت دارد. با توجه به اینکه کشت لوبیا در باغهاي کفبر شده چاي و بدون آبیاري صورت میگیرد بهنظر می رسد مصرف پتاس در حد متعادل توانسته شرایط تحمل به خشکی را ایجاد نماید و منجر به افزایش عملکرد دانه شده است.
