بخشی از مقاله
چکیده
باگسترش فناوری های جدید و گسترش روز افزون زندگی شهری نیاز به تبادل ارتباطات و در فضاهای شهری پیش از پیش احساس می شود و در این بین توجه به مقوله توسعه پایداری اجتماعی و ایجاد محیطی پایدار یکی از ضروریات عصر جدید می باشد و در این بین برای تحقق امر فوق شاخص های گوناگونی مطرح می باشد که یکی از این عوامل ایجاد محیط و بسترهای امن برای ایجاد این امور می باشد.امنیت امری نسبی و ذهنی می باشد که جایگاه مهمی را براساس نیازهای مازلو دارد. فضاهای شهری نیز به عنوان بخشی از زندگی اجتماعی و شهروندی ملزم به ایجاد مکان های امن برای رشد و تحقق پایداری اجتماعی است در این بین آنچکه تاکید میشود دست یابی به محیط های با امنیت از طریق معمارانه ساختن فضاها با تاکید بر عامل جمع پذیر بودن و در اجتماع بودن شهروندان برای تاکید راههای ایمن ساختن بناها و شهرها از طریق سه عامل در چشم بودن و نظارت ،کنترل دسترسی ها ،حمایت از فعالیت های اجتماعی برای ایجاد ساختمان های قابل دفاع می باشد.
واژگان کلیدی : معماری ، توسعه پایدار اجتماعی ، امنیت ، جرم گریزی ، اجتماع پذیری
مقدمه
در شهرهای جدید با کاهش سطح مبادلات اجتماعی ، زندگی بی روح و پر از جنایت که بر روح و جسم شهرهای مدرن سیطره یافته است معماری به دنبال اکتشاف راهی برای کاهش معضلات اجتماعی و حل مشکلات فضاهای بی دفاع و ناامن می باشد. در این پژوهش سوال اصلی ما تحقق امنیت در سایه ی توسعه پایدار اجتماعی می باشد. در این پژوهش ابتدا به شرح کلیاتی از مبانی نظری پیرامون جرم و امنیت و توسعه پایداری اجتماعی از منظر معنای و محتوا و سپس به بررسی چگونگی تحقق سوال مورد مبحث می پردازیم.
اهداف و شاخصهای توسعه پایدار
توسعه پایدار را می توان به طور کلی دگرگونی های مثبت در جامعه تصور کرد. بیاینگ توسعه پایدار اجتماعی را بدین شکل تعریف می کند : تغییر ، رشد یا تکامل سیستم های اجتماعی در جهت افزایش کیفیت زندگی همه اعضای جامعه با در نظر گرفتن استعدادها و ظرفیت جامعه - بذر افکن ، 1390 ، - 3 سایر افراد از جمله برلی هسته اصلی پایداری اجتماعی را بر دو مفهوم می داند ؛ »برابری اجتماعی« و »پایداری محلات - . « بهمن پور ، 1391 ، - 4 طبق گزارشی که در سال 2000 در شورای اروپایی لیسبون در مورد ابعاد اجتماعی توسعه پایدار در چهار بعد مطرح شد : این ابعاد شامل : تعهد نسبت به ارتقای آموزش - اقتصاد دانش محور - ، بهبود وضیت اشتغال - مشاغل بیشتر و بهتر - ، افزایش برابری در سطح جامعه ، مبارزه با فقر و محرومیت اجتماعی - بهبود وضعیت عدالت اجتماعی - . - همان ، - 5ودر نهایت توسعه پایدار اجتماعی توسعه ای است که :
·نیاز اساسی به غذا ، سرپناه ، شغل ، درآمد ، شرایط زندگی و فعالیت را تامین کند.
·عدالت خواه باشد و این اطمینان را بدهد که منافع توسعه کاملا در سراسر جامعه به صورت مساوی توزیع می شود.
·رفاه فیزیکی ، ذهنی و اجتماعی جامعه را ارتقاء داده و یا حداقل از بین نبرد.
·آموزش ، خلاقیت و توسعه توان انسانی را برای کل جامعه ترویج نمایند.
·میراث فرهنگی و زیستی را حفظ کرده و احساس ارتباط با تاریخ و محیط زیست را تقویت کند.
·مردم سالارانه باشئ و مشارکت و دخالت شهروندان را ترویج دهد.
·شرایط زندگی را بهتر کرده و بین طراحی شکل محل های عمومی شهر با رفاه اجتماعی کالبدی و شور و هیجان ساکنان شهر ارتباط برقرار نماید.
فرایندهای که برای رسیدن به این اهداف ابداع می شوند زیرساخت های نرم جامعه نامیده می شوند که شامل خدمات معمولی انسان - بهداشت ، آموزش ، خدمات اجتماعی ، اوقات فراغت ، امور فرهنگی و ... - و نیز زیر ساخت های غیر رسمی جامعه و روابط اجتماعی ههستند که جامعه را شکل می دهند. - موسی کاظمی محمدی،32، - 31-1381 به اعتقاد لینچ شهری خوب است که تداوم فرهنگی را ارتقاء بخشیده و به بقاء و پایداری افراد آن کمک نماید، بر حس ارتباط در زمان و فضا بیفزاید و زمینه رشد فردی را فراهم و یا تشدید کند. یک سکونگاه خوب، یک سکونتگاهی باز است، سکونتگاهی قابل دسترسی، غیر متمرکز، متنوع، انطباق پذیر و دارای پذیرش برای تجربه. همچنین انعطاف پذیری و توانایی تطبیق سریع از اهمیت فراوان برخوردار است. محیطی خوب تلقی میشود که بتواند سلامت و بهزیستی افراد و بقاء موجودات زنده را تأمین کند.
یک شهر خوب باید دارای ایمنی، امنیت و حفاظت بوده و از نظر بصری و عملکردی محیطی سامان یافته و با نظم و عاری از آلودگی، سر و صدا و تصادفات و بزهکاری باشد. یک شهر باید یک محیط اجتماعی هدایت کننده باشد. شهر مکانی است که مردم در آن ریشه دارند و بچه ها دوستان خود را در آن مییابند .بنابراین شهر به افراد کمک میکند تا جزئی از جمع بوده و به آنها حس تعلق به مکان و سرزمین میدهد. شهری خوب است که دارای یک تصور ذهنی مناسب و یک شهرت و اعتبار خوب بوده و به مردم خود احساس اعتمادوقدرت و شأن و منزلت بدهد. حتی در سلسله مراتب بالاتر یک شهر خوب به مردم فرصت "خلاق بودن" شکل دادن به فضای شخصی وبیان خودشان را میدهد. بالاخره، یک شهر خوب شهری است که خوب طراحی شده و از نظر زیبایی شناسی مطبوع بوده و از نظر کالبدی قابل تصور باشد. به عبارت دیگر یک شهر خوب مکانی است برای فرهنگ و یک اثر هنری است. چنانچه شهر بخواهد عملکردهای حیاتی خود را برای ساکنین تداوم بخشد باید به خودی خود ویژگی خود کنترلی ارگانیک و خود بازدارندگی هر موجود زنده دیگری را داشته باشد - نوریان، عبد الهی ثابت، - 55-57 :1386
شاخص های پایداری اجتماعی
گروه توسعه دانشگاه بروکسل شاخص های پایداری اجتماعی را به دو گروه شاخص نرم و شاخص سخت تقسیم می کند - بذرافکن ، 1390 ، - 3
